Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và người đồng cấp Trung Quốc, Tập Cận Bình, vừa có lần đầu tiên nói chuyện qua điện thoại kể từ khi Nga xâm lược Ukraine. Ông Tập nói trong cuộc điện đàm rằng đàm phán là “lối thoát duy nhất” của chiến tranh, theo truyền thông nhà nước Trung Quốc. Ông Zelensky sau đó đăng trên twitter là cuộc trò chuyện “dài và có ý nghĩa,” và việc bổ nhiệm đại sứ Ukraine tại Trung Quốc sẽ cải thiện quan hệ song phương. Trung Quốc chưa bao giờ lên án Nga về hành vi xâm lược và hai bên vẫn duy trì quan hệ ngoại giao cũng như kinh tế thân thiện.
Disney đã kiện thống đốc thuộc đảng Cộng hòa của Florida, Ron DeSantis, và các quan chức bang với cáo buộc “vũ khí hóa quyền lực của chính phủ” để trừng phạt công ty. Trước đó, một hội đồng do ông DeSantis bổ nhiệm đã vô hiệu hóa các hợp đồng bất động sản tại khu nghỉ dưỡng Orlando của Disney. Công ty gọi đây là hành vi vi phạm quyền tư hữu của họ, chỉ vì Disney đã chỉ trích luật “Không nói đồng tính” của ông DeSantis.
Cơ quan giám sát chống độc quyền của Anh đã chặn kế hoạch chi 69 tỷ USD để mua lại Activision Blizzard, nhà sản xuất “Call of Duty”, của Microsoft — cho đến nay là thương vụ mua lại lớn nhất trong lịch sử ngành game điện tử. Giới chức Anh cho rằng vụ sáp nhập sẽ cho phép Microsoft, công ty đã chiếm tới 60% thị phần game trên nền tảng đám mây ở nước này, kìm hãm bầu không khí cạnh tranh vốn còn non trẻ. Các cơ quan giám sát ở Mỹ và EU vẫn chưa công bố quyết định.
Đặc phái viên Liên Hợp Quốc tại Sudan cho biết các phe phái quân sự ở nước này chưa sẵn sàng “đàm phán nghiêm túc” để chấm dứt giao tranh. Volker Perthes đã thông báo với Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc rằng lệnh ngừng bắn kéo dài 72 giờ, có hiệu lực vào thứ Ba, ” cho đến nay [chỉ] được tôn trọng ở một số khu vực.” Tổng thư ký Liên Hợp Quốc António Guterres cảnh báo cuộc chiến có thể lan sang các nước khác trong khu vực.
Mỹ sẽ tạm thời gửi tàu ngầm vũ trang hạt nhân đến Hàn Quốc như một phần của thỏa thuận mới nhằm ngăn chặn mối đe dọa hạt nhân từ Triều Tiên. “Tuyên bố Washington,” như nó được gọi, cũng tạo ra khuôn khổ cho phép tổng thống Joe Biden và người đồng cấp Hàn Quốc Yoon Suk-yeol gặp nhau thường xuyên để phối hợp đối phó với những đe doạ tiềm tàng.
Tháng 10 này sẽ đánh dấu lần đầu tiên trong lịch sử Vatican, phụ nữ có quyền bỏ phiếu trong Thượng Hội đồng Giám mục, một cuộc họp định kỳ của các nhà lãnh đạo giáo hội. Đức Thánh Cha Francis đã yêu cầu bổ nhiệm 70 thành viên không phải là giám mục cho cuộc họp, với một nửa là phụ nữ. Một nhà lãnh đạo của Hội nghị Nữ Tu sĩ, một nhóm hoạt động, đã gọi quyết định này là “vết nứt đáng kể trên trần nhà bằng kính” (một phép ẩn dụ cho bất bình đẳng giới).
Tổng thống cánh tả của Colombia, Gustavo Petro, đã kêu gọi toàn bộ nội các của ông từ chức, theo lời của hai bộ trưởng nói với AFP. Đây là động thái mới nhất khi chính phủ tìm cách thông qua một loạt cải cách ở Quốc hội. Hôm thứ Ba, các nhà lãnh đạo của ba đảng truyền thống trong liên minh trung tả đã phản đối một số phần trong dự luật cải cách y tế đầy tham vọng của ông Petro.
Con số trong ngày: 70%, là tỷ lệ người Mỹ không muốn Joe Biden tái tranh cử.
TIÊU ĐIỂM
Mỹ thoát suy thoái trong quý một
Trước khi năm 2023 bắt đầu, giới quan sát cho rằng kinh tế Mỹ sẽ bước vào suy thoái. Nhưng rồi Mỹ cho thấy bộ mặt sáng sủa hơn. Số liệu GDP trong quý đầu năm, được công bố vào thứ Năm, dự kiến cho thấy tốc độ tăng trưởng theo năm khoảng 2%, phần lớn nhờ vào thị trường lao động thắt chặt, vốn đẩy tiền lương lên cao và giúp duy trì tiêu dùng.
Những dự đoán về suy thoái kinh tế cho tới nay nghe có vẻ quá ảm đạm khi xét đến hiệu suất tốt hơn mong đợi của Mỹ. Dù vậy để tránh được suy thoái không phải dễ dàng. Hỗn loạn trong lĩnh vực ngân hàng là một mối đe doạ cho cả nền kinh tế. Thị trường lao động đang bắt đầu suy yếu khi tỉ lệ nhận bảo hiểm thất nghiệp tăng. Trong khi đó, lạm phát vẫn ở mức cao, buộc Cục Dự trữ Liên bang phải duy trì chính sách thắt chặt tiền tệ. Quý một có thể đã là đỉnh của tăng trưởng ở Mỹ trong năm nay.
Thủ tướng Ý thăm Anh
Thủ tướng Ý Giorgia Meloni sẽ đến London vào thứ Năm để gặp người đồng cấp Anh, Rishi Sunak. Hợp tác Anh-Ý đang nở rộ. Tháng 12 năm ngoái, Anh và Ý đã cùng với Nhật Bản tham gia dự án phát triển máy bay chiến đấu thế hệ tiếp theo. Đến tháng 2, hai nước ký tiếp thỏa thuận thương mại đầu tiên của Anh với một quốc gia EU kể từ Brexit.
Trên thực tế, bà Meloni, một người theo chủ nghĩa dân túy, và ông Sunak, người tự nhận là một nhà kỹ trị, có nhiều điểm chung. Cả hai đều đang giải quyết vấn đề di cư bất hợp pháp bằng đường biển (dù con số 5.000 người di cư qua eo biển Manche đến Anh trong năm nay là quá nhỏ so với gần 37.000 người đã đến Ý). Cả hai nhà lãnh đạo đều nhậm chức từ tháng 10 năm ngoái. Cả hai đều là những người bảo thủ, mặc dù đảng của bà Meloni, Anh em nước Ý, bắt nguồn từ chủ nghĩa phát xít mới — vốn khiến Pháp và Đức hoài nghi bà hơn so với sự đón nhận mà họ từng dành cho cựu thủ tướng trung dung Mario Draghi. Có một người bạn ở London sẽ là điều rất tốt đối với bà.
Tình hình của hệ thống ngân hàng Mỹ
Hôm thứ Hai, First Republic Bank tiết lộ rằng họ đã mất hơn 100 tỷ đô la tiền gửi trong quý đầu năm. Sau vụ sụp đổ của Silicon Valley Bank vào tháng 3, những người gửi tiền với số dư quá lớn trên mức được bảo hiểm của nhà nước đã tháo chạy khỏi các ngân hàng cỡ trung của Mỹ. Trong bối cảnh đó, lựa chọn thay thế của First Republic là tái cấp vốn từ các nhà đầu tư hoặc chính phủ. Nhưng nhà đầu tư cũng đang chạy trốn khi giá cổ phiếu của ngân hàng giảm 50% trong thứ Ba. Ngân hàng được cho là đang đàm phán với các cơ quan quản lý, những người đã nhiều lần cam kết tiền gửi trong hệ thống ngân hàng là an toàn.
Còn bao nhiêu ngân hàng gặp rủi ro? Một nghiên cứu cho thấy rằng nếu một nửa số người gửi tiền không được bảo hiểm rút tiền của họ ra, thì khoảng 190 ngân hàng Mỹ, với tổng tài sản trị giá 300 tỷ đô la, sẽ bị âm vốn chủ sở hữu. Nếu con số này bao gồm First Republic, nó cho thấy các ngân hàng trong số này đều nhỏ hơn đáng kể. Song thị trường vẫn không hoàn toàn an tâm.
Missouri cấm các liệu pháp y học giới tính ngay cả với người lớn
Với danh nghĩa bảo vệ trẻ em, hơn chục bang của Mỹ đang hạn chế trẻ vị thành niên tiếp cận với y học giới tính. Nhưng không nhiều bang muốn cấm các phương pháp điều trị như vậy cho người lớn, vì họ cho rằng người lớn nên có quyền tự do quyết định cơ thể của mình.
Nhưng kể từ thứ Năm, bang Missouri sẽ hạn chế nghiêm ngặt việc tiếp cận các phương pháp điều trị trên đối với người lớn. Một luật khẩn cấp, có hiệu lực cho đến tháng 2 tới, sẽ cấm các bác sĩ cung cấp thuốc ức chế dậy thì, liệu pháp hormone và phẫu thuật cho bệnh nhân mới trừ khi tình huống ép buộc. Các tình huống này bao gồm bằng chứng về ba năm liên tiếp “được ghi nhận lâm sàng” là mắc chứng phiền muộn giới, số giờ trị liệu, giải quyết mọi tình trạng sức khỏe tâm thần, và sàng lọc bệnh tự kỷ và “nghiện mạng xã hội.”
Tổng chưởng lý thuộc phe Cộng hòa của bang, Andrew Bailey, nói các biện pháp trên sẽ giúp những người đang đi tìm bản dạng giới của họ “đưa ra quyết định đúng đắn.” Nhưng khi các thách thức pháp lý xuất hiện, luật này sẽ là bài thử nghiệm cho các bang khác xem xét. Các chính trị gia bảo thủ cũng như những người ủng hộ quyền chuyển giới sẽ theo dõi chặt chẽ.
