Thế giới hôm nay: 28/04/2023

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

GDP của Mỹ tăng thấp hơn dự kiến trong quý đầu năm 2023 do gánh nặng của lãi suất cao. Số liệu sơ bộ cho thấy GDP tăng 1,1% tính theo năm, so với dự đoán trước đó là 2%. Cục Dự trữ Liên bang dự kiến ​​sẽ tăng lãi suất một lần nữa vào tuần tới.

Lực lượng Hỗ trợ Nhanh, một nhóm dân quân Sudan, đã đồng ý gia hạn ngừng bắn với quân đội thêm ba ngày, ngay trước khi lệnh ngừng bắn hiện tại hết hạn. Bất chấp thỏa thuận ngừng bắn, giao tranh vẫn tiếp tục nổ ra trên khắp đất nước. Các nước đã gấp rút sơ tán công dân của họ khỏi Sudan.

Hạ viện Mỹ thông qua kế hoạch của đảng Cộng hòa nhằm nâng trần nợ chính phủ. Đạo luật này — cũng đề xuất cắt giảm ngân sách và hủy bỏ một số chính sách của tổng thống Joe Biden — khó có thể được Thượng viện do phe Dân chủ kiểm soát thông qua. Ông Biden đã kêu gọi các nghị sĩ Cộng hòa nâng mức trần vô điều kiện. Nếu Quốc hội không thể đạt được thỏa thuận, Mỹ có thể vỡ nợ vào tháng 6 năm nay.

Hải quân Mỹ cho biết Iran đã bắt giữ một tàu chở dầu đang di chuyển trong vùng biển quốc tế ở Vịnh Oman, giữa lúc căng thẳng hàng hải gia tăng trong khu vực. Truyền thông nhà nước Iran thừa nhận việc bắt một con tàu đăng ký ở quần đảo Marshall, một quốc gia Thái Bình Dương. Mỹ gọi việc Iran liên tục quấy rối các tàu thương mại là “mối đe dọa đối với an ninh hàng hải và kinh tế toàn cầu.”

Tổng thư ký OPEC Haitham Al Ghais cáo buộc giám đốc Cơ quan Năng lượng Quốc tế đã gây ra “biến động” khi hai bên có bất đồng về triển vọng của thị trường dầu mỏ. Hôm thứ Tư, Faith Birol lên tiếng cảnh báo việc cắt giảm sản lượng dầu để tăng giá có nguy cơ thúc đẩy lạm phát. Đáp lại, ông Al Ghais gọi lập trường đó là “sai lầm” và gây nguy hiểm cho tăng trưởng kinh tế toàn cầu.

Thị trường bất động sản thương mại châu Âu xuống mức thấp nhất 11 năm trong quý đầu của năm 2023, do tác động của những lo ngại về nền kinh tế, ngành ngân hàng và lãi suất cao. Dữ liệu từ hãng phân tích MSCI cho thấy các nhà đầu tư đã thực hiện các giao dịch trị giá 36,5 tỷ euro (40 tỷ đô la) trong ba tháng tính đến tháng 3, thấp hơn 62% so với cùng kỳ năm ngoái. Paris đã vượt London để trở thành điểm nóng đầu tư của khu vực.

Một tòa án ở Washington kết án Prakazrel “Pras” Michel, một rapper người Mỹ, với 10 tội danh về hành vi làm đặc vụ cho nước ngoài và vận động hành lang cho chính phủ Trung Quốc. Công tố viên nói ông Michel — cựu thành viên của nhóm nhạc hip-hop Fugees  — đã nhận hơn 100 triệu USD từ Jho Low, một tỷ phú người Malaysia. Ông Low bị buộc tội chủ mưu vụ bê bối 1MDB, một vụ lừa đảo 4,5 tỷ đô la.

Con số trong ngày: 125, là số lượng máy bay đủ khả năng chiến đấu mà Ukraine có tại thời điểm bắt đầu chiến tranh.

TIÊU ĐIỂM

Sudan đi từ lệnh ngừng bắn này đến lệnh ngừng bắn khác

Lại một lệnh ngừng bắn nữa ở Sudan. Kể từ khi giao tranh bắt đầu ở thủ đô Khartoum 13 ngày trước, bốn lệnh ngừng bắn đã được thống nhất và rồi bị phá vỡ. Chỉ có lần gần đây nhất là được gia hạn thêm ba ngày vào hôm thứ Năm.

Cả hai phe giao tranh — quân đội quốc gia và Lực lượng Hỗ trợ Nhanh RSF, một đơn vị bán quân sự phát triển từ nhóm dân quân Janjaweed bạo lực — đều để xảy ra giao tranh lẻ tẻ trong thời gian ngừng bắn. Quân đội tiếp tục tấn công thành phố Khartoum bằng các cuộc không kích. Còn RSF đã trưng dụng nhà dân sự để làm công sự.

Nhiều quận của thủ đô đã bị biến thành tro bụi, và hàng trăm thường dân đã thiệt mạng. Và mặc dù lệnh ngừng bắn tiếp theo có thể kéo dài hơn, giao tranh bên ngoài thủ đô, đặc biệt là ở Tây Darfur, dường như đang gia tăng.

Việc thông qua ngân sách của New York bị đình trệ

Andrew Cuomo, người đã từ chức thống đốc New York vào năm 2021, bị cáo buộc bắt nạt các nhà lập pháp để thông qua ngân sách của ông. Nhưng giờ đây đến lượt Kathy Hochul, người kế vị tương đối dễ chịu hơn của ông, gặp khó khăn. Ngân sách 227 tỷ đô la của bà bị các nhà lập pháp giữ lại sau hạn chót 1 tháng 4. Luật gia hạn hoạt động đã cho phép người lao động tiếp tục được trả lương; và nếu đến thứ Sáu này vẫn chưa có thoả thuận, một lệnh gia hạn nữa sẽ phải được ban hành.

Tình hình cho thấy sự chia rẽ trong đảng Dân chủ của New York. Hai vấn đề chính không phải là về tiền bạc. Thứ nhất, bà Hochul, một người ôn hòa, muốn thiết kế lại các cải cách gần đây về giảm việc cho phép bảo lãnh tại ngoại bằng tiền. Những người cấp tiến cho rằng đề xuất của bà, bằng cách cho thẩm phán nhiều quyền tự quyết hơn, có thể làm tổn thương người nghèo. Bà cũng muốn dỡ bỏ giới hạn về số lượng trường bán công (trường công lập độc lập), một điều không được các nghiệp đoàn giáo viên ủng hộ. Nhưng ngân sách trễ không làm phiền lòng bà Hochul. “Tôi quan tâm nhiều hơn đến việc đạt được kết quả,” bà nói hồi đầu tháng 4.

Một quý tốt đẹp của ExxonMobil

Thứ Sáu này ExxonMobil sẽ công bố thu nhập quý đầu năm. Lợi nhuận có thể sẽ giảm xuống thấp hơn so với mức kỷ lục của năm ngoái, nhưng nhìn chung công ty vẫn hoạt động lành mạnh.

Công ty dầu khí lớn nhất nước Mỹ dự báo lợi nhuận hoạt động 9,6 tỷ đô la trong giai đoạn này, giảm từ lợi nhuận ròng 12,8 tỷ đô la của quý 4 năm 2022. Nguyên nhân phần lớn là do giá dầu toàn cầu, trung bình 100 đô la một thùng vào năm ngoái, đã xuống quanh mức 80 đô la khi kinh tế toàn cầu chậm lại.

Nhưng công ty vẫn có thể giữ được lợi nhuận tốt. Họ đang bán các mảng làm ăn tốn kém mà không thu về được bao nhiêu, chẳng hạn như một nhà máy lọc dầu ở bang Washington, và thay thế chúng bằng các tài sản sản xuất có chi phí thấp. Số này bao gồm các giếng ở lưu vực Permian và các khoản đầu tư mới ở Guyana và Suriname, nơi gần đây phát hiện ra trữ lượng đầy hứa hẹn. Ngoài ra ExxonMobil cũng được hưởng lợi khi các công ty khác trong ngành đầu tư quá ít để đáp ứng nhu cầu tương lai, qua đó giúp giữ giá ổn định.

Tân thống đốc ngân hàng trung ương Nhật Bản chủ trì cuộc họp chính sách đầu tiên

Ueda Kazuo chủ trì cuộc họp chính sách đầu tiên của ông trên cương vị thống đốc Ngân hàng Nhật Bản (BoJ) vào thứ Năm và thứ Sáu. Ông Ueda, một nhà kinh tế học hàn lâm, lên tiếp quản ngân hàng vào một thời điểm bấp bênh. Lạm phát ở Nhật Bản đã vượt 4% trong tháng 12, mức cao nhất 40 năm qua. Ban lãnh đạo trước đây của BoJ cho rằng tốc độ tăng giá chỉ là nhất thời, và do đó tiếp tục giữ lập trường nới lỏng với lãi suất âm và chính sách “kiểm soát đường cong lợi suất,” tức đặt ra giới hạn lợi tức trái phiếu chính phủ kỳ hạn 10 năm. Việc phải mua trái phiếu để duy trì mức giới hạn này đã khiến ngân hàng trả giá đắt.

Hầu hết các nhà phân tích không cho rằng ông Ueda sẽ thay đổi lãi suất trong cuộc họp đầu tiên. Ông cũng báo hiệu tương tự tại quốc hội vào hôm 24 tháng 4, khi ông tuyên bố lạm phát được dự đoán giảm xuống dưới mục tiêu 2% trong năm tới. Ông cho rằng Nhật Bản “phải duy trì nới lỏng tiền tệ.” Tuy nhiên, ông Ueda được cho là sẽ loại bỏ các biện pháp kiểm soát đường cong lợi suất tốn kém. Không rõ là khi nào, vì để tránh kích hoạt bán tháo, BoJ sẽ phải giữ bí mật.