Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Giới chức Mỹ đã đóng cửa First Republic, một ngân hàng có trụ sở tại San Francisco, vì khách hàng ồ ạt rút tiền gửi sau vụ sụp đổ của Silicon Valley Bank. JPMorgan Chase, ngân hàng lớn nhất thế giới tính theo vốn hóa thị trường, đã đồng ý tiếp quản khoảng 93 tỷ đô la tiền gửi và phần lớn số tài sản trị giá khoảng 200 tỷ đô la của First Republic. First Republic là ngân hàng lớn thứ hai ở Mỹ, tính theo giá trị tài sản, bị phá sản cho tới nay.
Không quân Sudan đã tấn công các mục tiêu ở thủ đô Khartoum khi lệnh ngừng bắn mới nhất, bắt đầu từ thứ Năm, sụp đổ. Giao tranh ác liệt trên đường phố cũng tiếp diễn. Rắc rối hiện đã lan sang vùng Darfur, nơi ghi nhận các vụ tấn công nhằm vào dân thường. Hơn 500 người đã thiệt mạng trên khắp đất nước sau hai tuần giao tranh.
Theo tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan, các lực lượng nước ông đã giết chết Abu Hussein al-Qurashi, thủ lĩnh của Nhà nước Hồi giáo ở Syria. Ông Erdogan cho biết vụ ám sát là thành quả của một cuộc truy lùng lâu dài ở Syria. Ông al-Qurashi nắm quyền chỉ huy ISIS từ tháng 11 sau khi người tiền nhiệm bị phiến quân Quân đội Syria Tự do giết chết.
Các đòn tấn công tên lửa của Nga đã khiến hơn 30 người bị thương và hàng chục ngôi nhà bị hư hại ở Pavlohrad, một thành phố đông nam Ukraine. Nga cũng đánh sập một phần lưới điện, khiến hàng ngàn người bị mất điện. Đây là đợt tấn công tên lửa tầm xa thứ hai được Nga tiến hành trong những ngày gần đây, cho thấy nước này đang áp dụng lại chiến thuật họ từng dùng rộng rãi trong mùa đông.
Santiago Peña đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống ở Paraguay — một kết quả sẽ được ăn mừng ở Đài Loan. Paraguay là một trong số ít các nước duy trì quan hệ ngoại giao với hòn đảo tự trị, mà ông Peña, một người bảo thủ, hứa sẽ duy trì. Đối thủ chính của ông, nhà lãnh đạo trung tả Efraín Alegre, muốn Paraguay chuyển sang công nhận Trung Quốc.
Người Anh sẽ được mời tuyên thệ trung thành với Charles III cũng như tất cả những người thừa kế và kế vị ông, khi vị vua mới đăng quang vào cuối tuần sau. Đây là lần đầu tiên công chúng Anh được chính thức yêu cầu cam kết trung thành với một quốc vương, trong cái gọi là sự tôn kính của người dân. (Việc tuyên thệ là tùy chọn.) Phe cộng hòa ở Ireland đã chế nhạo động thái này.
Con số trong ngày: 35%, là tỷ lệ người Mỹ tin rằng động cơ tìm kiếm lợi nhuận của các công ty là nguyên nhân chính gây ra lạm phát.
TIÊU ĐIỂM
Các y tá Anh đình công
Hội đồng nhân viên NHS, một cơ quan đại diện cho các công đoàn trong Dịch vụ Y tế Quốc gia Anh, sẽ họp vào thứ Ba để quyết định một thỏa thuận tăng lương cho hầu hết nhân viên lên 5%. Lời đề nghị do chính phủ đưa ra đã bị các thành viên của Đoàn Điều dưỡng Hoàng gia (RCN), hiệp hội điều dưỡng chính, từ chối. Song các công đoàn khác có nhiều phiếu hơn.
Suốt nhiều tháng qua phần lớn nhân viên của NHS đã đình công vì lương thưởng. Nhưng vấn đề của các y tá mới leo thang gần đây. Các thành viên của RCN — bao gồm cả những người làm việc trong các dịch vụ cấp cứu và ung thư — mới quay lại biểu tình từ Chủ nhật. Cuộc đình công cũng ngắn hơn 24 giờ so với kế hoạch vì RCN tính sai thời hạn được phép đình công của mình. Đáp lại, chính phủ đã đưa họ ra toà và tuyên bố hành động hôm thứ Ba là bất hợp pháp. Nhưng RCN không nản lòng. Ngay cả khi hội đồng quyết định tăng lương, cơ quan này cho biết sẽ tiếp tục đình công ngay khi các thành viên giao sứ mệnh mới cho họ.
ECB gặp khó khăn trong hoạch định chính sách
Trong nhiều năm, Ngân hàng Trung ương Châu Âu ECB đã sử dụng “định hướng chính sách” để điều chỉnh kỳ vọng của thị trường về các động thái tiếp theo của mình. Nhưng lạm phát và số liệu kinh tế không ổn định của giai đoạn hiện tại khiến chiến lược này trở nên khó thực hiện hơn. Thay vào đó, thiết lập chính sách của ngân hàng phụ thuộc rất nhiều vào thông tin mới nhất. Hai dữ liệu quan trọng sẽ được công bố vào thứ Ba: khảo sát cho vay ngân hàng trong quý đầu năm 2023 và số liệu lạm phát tháng 4.
Khảo sát cho vay theo dõi các tiêu chuẩn tín dụng và nhu cầu cho vay, qua đó giúp cho thấy liệu chính sách tiền tệ thắt chặt của ECB có đang kìm hãm tăng trưởng kinh tế hay không. Các tiêu chuẩn tín dụng đã thắt chặt hơn trong quý cuối năm 2022 trong khi nhu cầu vay vốn giảm xuống. Nếu đà giảm đó tiếp tục trong quý đầu năm 2023, các nhà hoạch định chính sách có thể cân nhắc giảm tốc độ tăng lãi suất. Nhưng lạm phát theo năm có thể vẫn cao trong tháng 4. Ở Đức, nó giảm nhẹ từ 7,8% xuống 7,6%, song tăng từ 6,7% lên 6,9% ở Pháp. Chính sách phụ thuộc vào dữ liệu sẽ còn phức tạp hơn nếu dữ liệu chỉ theo các hướng khác nhau.
Các vấn đề đạo đức tại Toà án Tối cao Hoa Kỳ
Vào thứ ba, Ủy ban Tư pháp Thượng viện Mỹ sẽ tổ chức một phiên điều trần về hành vi tại Tòa án Tối cao. Hiện có những lời kêu gọi tăng cường trách nhiệm giải trình ở toà sau các tiết lộ gần đây về hành vi đáng ngờ của các thẩm phán — đặc biệt là tin tức cho thấy Thẩm phán Clarence Thomas có mối liên hệ tài chính bí mật với Harlan Crow, một nhà tài trợ lớn của đảng Cộng hòa. Thẩm phán Thomas đã thực hiện các giao dịch bất động sản với ông Crow, người cũng đã chi hàng triệu đô la cho vị quan toà đi nghỉ trong hơn hai thập niên qua.
Phiên điều trần sẽ diễn ra mà không có Chánh án John Roberts, người đã từ chối lời mời của Thượng nghị sĩ Dick Durbin, chủ tịch ủy ban. Thay vào đó, chánh án đã đệ trình một “Tuyên bố về các Nguyên tắc và Thực hành Đạo đức” có chữ ký của cả chín thẩm phán và trình bày chi tiết về cách toà sẽ tự giải quyết các vấn đề đạo đức. Nó không làm hài lòng những người chỉ trích, đặc biệt là Fix the Court, một tổ chức giám sát. Angus King, một thượng nghị sĩ độc lập từ Maine, cho biết dự luật lưỡng đảng được ông giới thiệu vào tuần trước — trong đó yêu cầu Tòa án thông qua một bộ quy tắc ứng xử — sẽ “giúp tòa án tự cứu mình” và đảo ngược “sự suy giảm nghiêm trọng về niềm tin của công chúng [dành cho toà].”
HSBC đứng dưới áp lực từ cổ đông
Sẽ là một tuần quan trọng và căng thẳng cho HSBC. Ngân hàng này sẽ báo cáo thu nhập quý đầu vào thứ Ba, nhưng sự kiện đáng quan tâm là cuộc họp đại hội cổ đông thường niên vào thứ Sáu. Công ty bảo hiểm Trung Quốc Ping An và cổ đông lớn nhất của HSBC (với khoảng 8% cổ phần) có thể sẽ nhân cơ hội này để chia tách ngân hàng. Từ lâu họ đã hối thúc hội đồng quản trị HSBC tách hoạt động kinh doanh ở châu Á ra riêng. Năm ngoái, công ty bảo hiểm công khai chiến dịch của mình và vào tháng 4 đã công bố một tuyên bố dài 2.200 từ chỉ trích ban quản trị của HSBC.
Những lời phàn nàn của Ping An bao gồm hiệu suất mờ nhạt và cắt giảm chi phí không thỏa đáng. Nhưng vấn đề lớn nhất trong mắt họ là việc hội đồng quản trị đã “rút cổ tức và vốn tăng trưởng của HSBC Châu Á” để hỗ trợ các bộ phận kinh doanh ít hứa hẹn hơn. (Cổ tức cấp tập đoàn giảm cũng khiến các cổ đông khó chịu.) Một hội đồng quản trị không đổi ý khó có thể sớm chấp nhận yêu cầu của Ping An, và căng thẳng sẽ chỉ càng gia tăng.
