Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Sau nhiều tháng giao tranh, quân Nga đã nắm quyền kiểm soát Avdiivka, một thị trấn ở Donbas, sau khi phần lớn quân Ukraine rút lui. Tuy nhiên, phát ngôn viên của Nga nói một số binh sĩ Ukraine đang ẩn náu trong nhà máy than cốc khổng lồ thời Liên Xô của thị trấn. Tại Hội nghị An ninh Munich hôm thứ Bảy, tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết “sự thiếu hụt nhân tạo về vũ khí” của Ukraine đang cho phép Vladimir Putin “thích ứng với cường độ hiện tại của cuộc chiến.” Trong một cuộc điện đàm, tổng thống Joe Biden nói với ông Zelensky là ông “tin tưởng” viện trợ của Mỹ sẽ được phê duyệt.
Các đồng nghiệp của Alexei Navalny, nhà lãnh đạo đối lập Nga, cáo buộc chính quyền nước này không cho gia đình tiếp cận thi thể ông nhằm “che giấu dấu vết giết người.” Theo một nhóm nhân quyền, hơn 400 người đã bị giam giữ trên khắp nước Nga vì bày tỏ lòng kính trọng với ông Navalny ở nơi công cộng. Các ngoại trưởng G7 đã dành một phút mặc niệm cho Navalny và yêu cầu Nga ngay lập tức làm rõ nguyên nhân cái chết của ông.
Thái Lan trả tự do cho cựu thủ tướng Thaksin Shinawatra khỏi bị giam giữ tại bệnh viện cảnh sát. Ông Thaksin trở về Thái Lan từ tháng 8 sau một thời gian dài sống lưu vong và bị bỏ tù vì tội tham nhũng. Nhiều người cho rằng ông có thỏa thuận với chính quyền để được trả tự do sớm. Đảng Pheu Thai của Thaksin đã liên minh với giới quân sự, qua đó ngăn Move Forward, một đảng tự do về nhất trong cuộc tổng tuyển cử tháng 5, thành lập chính phủ.
Một cuộc bỏ phiếu của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc về lệnh ngừng bắn nhân đạo ở Gaza, dự kiến diễn ra vào thứ Ba, có khả năng sẽ bị Mỹ phủ quyết. Đại sứ Mỹ tại Liên Hợp Quốc hôm thứ Bảy cho biết nếu nghị quyết do Algeria trình “được đưa ra bỏ phiếu như dự thảo thì nó sẽ không được thông qua.” Linda Thomas-Greenfield trước đó nói dự thảo này gây nguy hiểm cho các cuộc đàm phán với Israel.
Donald Trump phát biểu tại một cuộc vận động tranh cử ở Michigan rằng khoản tiền phạt hàng trăm triệu đô la do thẩm phán đưa ra cho ông hôm thứ Sáu là một phần trong âm mưu của phe cánh tả nhằm ngăn ông tái đắc cử tổng thống. Hôm thứ Sáu, thẩm phán đã ra lệnh cho ông Trump và doanh nghiệp bất động sản của ông phải trả 355 triệu USD (cộng với tiền lãi) vì gian lận sổ sách kế toán trong nhiều năm.
Con số trong ngày: 32.000, là dân số của Avdiivka trước chiến tranh. Ngày nay thị trấn này gần như trống rỗng.
TIÊU ĐIỂM
Khác biệt trong lập trường của Israel và Mỹ về Palestine
Vào Chủ nhật, nội các Israel đã nhất trí thông qua một tuyên bố tố cáo “các đòi hỏi quốc tế” liên quan đến việc thành lập một nhà nước Palestine. Mỹ và các nước Ả Rập đang thúc đẩy kế hoạch theo đuổi giải pháp hai nhà nước sau cuộc chiến Gaza. Tuyên bố của Israel, được ủng hộ bởi cả các chính trị gia trung dung như Benny Gantz, không khác nào là lời phủ quyết với nỗ lực ngoại giao của Mỹ. Nó bổ sung thêm vào danh sách những rạn nứt ngày càng tăng giữa Israel và đồng minh chính của họ.
Tổng thống Joe Biden đã kêu gọi Israel làm nhiều hơn để bảo vệ dân thường ở Gaza, cho phép Chính quyền Palestine ở Bờ Tây cùng quản lý dải đất này sau khi giao tranh kết thúc, và cam kết thực hiện chính sách ngoại giao nghiêm túc sau chiến tranh. Thủ tướng Israel Binyamin Netanyahu gần như phớt lờ yêu cầu của ông. Dù vậy, sự cố chấp của ông gần như không khiến ông mất đi sự ủng hộ của Biden. Cuối tuần này, Mỹ dự kiến sẽ phủ quyết một nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc yêu cầu ngừng bắn ngay lập tức ở Gaza.
Ukraine thất thủ ở Avdiivka
Khi Volodymyr Zelensky kêu gọi những người tham dự Hội nghị An ninh Munich vào cuối tuần này giúp đỡ nhiều hơn để chống lại Nga, quân đội Ukraine đã hoàn tất việc rút quân khỏi Avdiivka, một thị trấn luyện than cốc ở Donetsk, nơi chìm trong giao tranh kể từ tháng 10. Việc rút quân là một trong những mệnh lệnh đầu tiên của tổng tư lệnh mới của lực lượng vũ trang Ukraine, tướng Oleksandr Syrsky. Đang phải hứng chịu cơn “đói đạn pháo,” đội quân thiếu người và thiếu vũ khí của ông có nguy cơ bị bao vây.
Đối với Vladimir Putin, việc giành được Avdiivka là một thời cơ lớn trước cuộc bầu cử vào tháng tới. Nhưng cả hai bên đều phải trả giá đắt trong chiến dịch này. Theo Ukraine, Nga mất 20.000 quân, 199 xe tăng và 481 xe chiến đấu bộ binh ở Avdiivka chỉ trong năm nay. Trong cuộc gọi cho ông Zelensky hôm thứ Bảy, Joe Biden nói bên phải chịu trách nhiệm cho Avdiivka là những đảng viên Cộng hòa ủng hộ Trump trong Quốc hội, những người đã trì hoãn gói viện trợ quân sự trị giá 60 tỷ USD. Trừ khi tình trạng bế tắc ở Mỹ được giải quyết hoặc châu Âu tăng cường thành công năng lực sản xuất đạn pháo, những tháng ngày tới đây sẽ rất nghiệt ngã với Ukraine.
Nhiệm kỳ hai cho von der Leyen?
Vào thứ Hai, chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen dự kiến sẽ chính thức tuyên bố tranh cử nhiệm kỳ 5 năm thứ hai với tư cách là người đứng đầu cơ quan điều hành đầy quyền lực của EU. Liên minh Dân chủ Thiên chúa giáo tại quê hương Đức sẵn sàng ủng hộ bà trước cuộc bầu cử Nghị viện châu Âu vào tháng 6.
Giả sử phe trung hữu đứng đầu, như dự đoán, thì vị cựu bộ trưởng quốc phòng Đức này chắc chắn sẽ tái nhiệm (dù quyền quyết định cuối cùng thuộc về 27 nhà lãnh đạo quốc gia của EU). Một liên minh gồm các đảng trung dung sẽ phải được tập hợp lại trước cuộc bỏ phiếu xác nhận ở Nghị viện.
Bà von der Leyen nhìn chung đã xử lý các cuộc khủng hoảng khác nhau của EU một cách khéo léo kể từ năm 2019, và có quan hệ chặt chẽ với Mỹ. Thông báo tranh cử của bà sẽ khởi động cuộc tranh giành các vị trí hàng đầu khác ở châu Âu, bao gồm cả ghế chủ tịch Hội đồng châu Âu, người chủ trì các cuộc họp của các nhà lãnh đạo EU, và uỷ viên trưởng phụ trách đối ngoại của khối.
Thời gian khó của các ông lớn ngành khai thác mỏ
Trong phần lớn những năm 2000 và đầu 2010, các công ty khai thác mỏ toàn cầu là những công ty có khả năng thâu tóm, tham vọng và năng nổ nhất trên thế giới. Họ sẵn sàng gánh những khoản nợ khổng lồ và chi tiêu đậm. Nhưng một khi kinh tế Trung Quốc chậm lại và thị trường hàng hóa cơ bản sụp đổ vào năm 2015, họ xuống dốc không phanh. Cả một thập niên tiếp theo những công ty này chỉ sửa chữa bảng cân đối kế toán và danh tiếng, cũng như kiềm chế những khoản chi quá mức. Kỷ luật tài chính đó sẽ được phản ánh trong tuần này qua kết quả của BHP Billiton, Rio Tinto và Vale SA, ba trong số những công ty khai thác mỏ lớn nhất.
Dù các công ty khai khoáng không còn gánh nợ khổng lồ nữa, họ vẫn chưa đầu tư thu nhập vào tăng trưởng. Đó là vấn đề. Quá trình chuyển đổi sang năng lượng tái tạo sẽ cần 6,5 tỷ tấn kim loại vào năm 2050. Nhu cầu thép, đồng, lithium, niken, than chì và coban sẽ tăng cao. Và để thành công đòi hỏi rất nhiều vốn. Các công ty khai thác cũng phải đối mặt với chi phí leo thang và các rào cản pháp lý. Sự kiềm chế chi tiêu do dư âm từ quá khứ sẽ không đảm bảo được tương lai.
