Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Donald Trump giành chiến thắng trong cuộc bầu cử sơ bộ của đảng Cộng hòa ở Nam Carolina với 60% số phiếu bầu. Các cử tri thích ông hơn Nikki Haley, người từng làm thống đốc bang này trong sáu năm nhưng không thể thuyết phục được người dân Nam Carolina rằng bà sẽ thể hiện tốt hơn trong cuộc bầu cử tổng thống năm nay. “Đất nước chúng ta sẽ tan rã nếu chúng ta đưa ra những lựa chọn sai lầm,” bà Haley cảnh báo, đồng thời dự đoán rằng ông Trump sẽ không đánh bại được Joe Biden. Ông Trump nói rằng bất kỳ ai quyên góp cho chiến dịch tranh cử của bà Haley sẽ “bị cấm vĩnh viễn khỏi phong trào MAGA,” tức phong trào nước Mỹ trên hết mà ông chủ trương.
Nội các chiến tranh của Israel đã họp để xem xét các đề xuất mới về lệnh ngừng bắn ở Gaza, sau cuộc hội đàm với các nhà đàm phán từ Qatar, Ai Cập, và Mỹ ở Paris. Israel được cho là sẽ cử một phái đoàn tới Qatar trong tuần này để đàm phán thêm. Trong khi đó, thủ tướng Israel Binyamin Netanyahu cho biết nội các sẽ sớm họp để phê chuẩn các hoạt động quân sự ở Rafah, một thành phố miền nam Gaza.
Tổng thống Volodymyr Zelensky cho biết 31.000 binh sĩ Ukraine đã thiệt mạng kể từ ngày Nga xâm lược hai năm trước. Đây là con số thương vong chính thức đầu tiên của Ukraine trong hơn một năm qua. Trong khi đó, bộ trưởng công nghiệp chiến lược Ukraine cho biết nước này đã tăng gấp ba sản lượng vũ khí vào năm ngoái. Các thông tin trên được Ukraine công bố giữa bối cảnh phương Tây nỗ lực tăng cường cung cấp vũ khí cho Ukraine nhân thời điểm đánh dấu hai năm chiến tranh.
Theo bộ trưởng năng lượng Qatar, nước này sẽ phát triển một dự án quy mô lớn để xuất khẩu khí đốt tự nhiên hóa lỏng. Saad Al-Kaabi cho biết cơ sở này sẽ có khả năng xuất khẩu 16 triệu tấn mỗi năm, nâng công suất sản xuất hàng năm của Qatar lên 142 triệu tấn vào cuối thập niên. Qatar đưa ra tuyên bố ngay sau quyết định của tổng thống Joe Biden về việc tạm dừng tất cả các hoạt động phát triển LNG xuất khẩu đang chờ xử lý ở Mỹ.
Chính phủ liên bang Australia cam kết cung cấp mọi hỗ trợ mà Victoria cần khi bang này chống chọi với cháy rừng. Trong mấy ngày qua cháy rừng đã giết chết gia súc và buộc hàng nghìn người phải rời bỏ nhà cửa ở Victoria. Nhà chức trách cảnh báo nhiệt độ cực cao trong tuần này có thể khiến ngọn lửa bùng phát thêm.
Cựu tổng thống cực hữu của Brazil, Jair Bolsonaro, đã kêu gọi những người ủng hộ ông tham gia một cuộc biểu tình ở São Paulo. Ông gọi đây là “một cuộc tụ tập ôn hòa ủng hộ pháp quyền,” dù bản thân ông đang bị cảnh sát điều tra về cáo buộc âm mưu đảo chính sau khi mất chức vào năm 2022. Các đồng minh của ông Bolonaro hy vọng cuộc biểu tình sẽ cho thấy ông vẫn thu hút được ủng hộ rộng rãi.
Sân bay Heathrow của London đã từ bỏ kế hoạch xây dựng đường băng thứ ba, tờ Times đưa tin. Tờ báo trích dẫn các tài liệu bị rò rỉ cho thấy ông chủ mới của sân bay đông đúc, Thomas Wolbye, muốn xem xét những cách khác để có thể đón thêm hàng triệu hành khách mà không cần mở rộng phạm vi hoạt động. Sân bay bận rộn nhất châu Âu đã cân nhắc kế hoạch xây dựng một đường băng mới trong hơn 75 năm qua.
TIÊU ĐIỂM
Chứng khoán toàn cầu lên cao kỷ lục
Nhìn đâu cũng thấy các sàn chứng khoán đua nhau phá kỷ lục. Chỉ số S&P 500 của Mỹ đã đạt mức cao nhất mọi thời đại vào tháng 1 trước khi tăng cao hơn nữa lên trên 5.000 điểm vào thứ Năm tuần trước, khi Nvidia công bố kết quả ngoạn mục. Cùng ngày, STOXX 600 của châu Âu cũng lập kỷ lục của riêng mình. Chỉ số Nikkei 225 của Nhật Bản phá mức cao nhất trước đó được thiết lập vào năm 1989.
Cuộc bùng nổ này là sự kết hợp của kỳ vọng vào tiềm năng biến đổi nền kinh tế toàn cầu của AI cũng như việc các ngân hàng trung ương sẽ sớm giảm lãi suất. Cả hai đều có thể xảy ra. Các doanh nghiệp trên toàn thế giới đã bắt đầu thử nghiệm các công cụ và kỹ thuật AI, trong khi lạm phát toàn cầu dường như đang đi xuống, từ đó kéo lãi suất xuống theo. Nhưng nếu AI và các ngân hàng trung ương bắt đầu gây thất vọng thì định giá hiện tại của các mã sẽ rất cao.
Châu Âu tổ chức thượng đỉnh về Ukraine
Giữa những lo ngại về tâm lý mệt mỏi chiến tranh, các nhà lãnh đạo châu Âu và các nước đồng minh sẽ đến cung điện Elysée ở Paris vào thứ Hai để dự hội nghị thượng đỉnh về viện trợ quân sự cho Ukraine. Trong số những người tham dự có thủ tướng Đức Olaf Scholz và ngoại trưởng Anh David Cameron. Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã lập luận về một “bước thay đổi” trong việc hỗ trợ Ukraine. Pháp muốn có phối hợp tốt hơn khi cung cấp các loại vũ khí khác nhau của các nước và thảo luận về cách huy động thêm tiền mặt cũng như tăng sản lượng vũ khí. Pháp hy vọng hội nghị thượng đỉnh sẽ cho tổng thống Nga Vladimir Putin thấy sự ủng hộ dành cho Ukraine không hề suy giảm.
Sáng kiến này sẽ được hoan nghênh. Nhưng ông Macron vẫn cần thuyết phục một số người rằng bản thân Pháp đã làm đủ. Trong thỏa thuận quốc phòng song phương gần đây với Ukraine, được ký trong tháng 2, Pháp đã hứa chi 3 tỷ euro (3,3 tỷ USD) trong năm 2024. Con số này tương đương với 2,5 tỷ bảng Anh (3,2 tỷ USD) mà Anh đã cam kết trong thỏa thuận song phương gần đây, nhưng chưa bằng một nửa so với thỏa thuận quốc phòng song phương trị giá 7,1 tỷ euro của Đức với Ukraine.
Một vụ kiện quan trọng chờ Toà Tối cao Mỹ phán quyết
Vào thứ Hai, tòa án tối cao Hoa Kỳ sẽ xem xét liệu các bang có thể ra lệnh cho các công ty truyền thông xã hội kiểm duyệt nội dung trên nền tảng của họ hay không. NetChoice, công ty vận động hành lang cho những trang như X (trước đây là Twitter), Facebook và YouTube, sẽ cố gắng thuyết phục các thẩm phán bãi bỏ luật ở Florida và Texas vốn quy định cách các MXH quản lý bài đăng. Hai luật trên được thông qua vào năm 2021 trước cáo buộc các MXH phân biệt đối xử những tiếng nói bảo thủ và (theo cách nói của phó thống đốc bang Florida) thúc đẩy một “diễn ngôn cánh tả cực đoan.”
NetChoice lập luận rằng MXH cũng như các tờ báo, có quyền rõ ràng theo Tu Chính án thứ Nhất để tự quyết định bài nào được xuất bản trên trang của họ. Song Florida và Texas phản đối rằng Facebook và X giống “các nhà cung cấp dịch vụ chung” hơn, mà bằng cách kinh doanh với tất cả người dùng, họ phải “mở cửa một cách công bằng cho tất cả mọi người.” Nhờ có cùng một cách giải thích về quyền tự do ngôn luận, Paul Clement, một luật sư bảo thủ nổi tiếng, và Elizabeth Prelogar, tổng luật sư của tổng thống Joe Biden, sẽ hợp lực để tranh luận chống lại hai luật ở Florida và Texas.
Hôm nay Hungary bỏ phiếu về đơn gia nhập NATO của Thuỵ Điển
Đơn xin gia nhập NATO của Thụy Điển vào tháng 5 năm 2022 lẽ ra đã được chấp thuận, nhưng lại bị cản trở bởi hai quốc gia thành viên vốn phản đối những lời chỉ trích của Thụy Điển về nền dân chủ của họ: Thổ Nhĩ Kỳ và Hungary. Thổ Nhĩ Kỳ đã phê chuẩn tư cách thành viên của Thụy Điển vào tháng 1. Thứ Hai này sẽ đến lượt quốc hội Hungary.
Máy bay chiến đấu xuất hiện trong cả hai quyết định. Mỹ đã bán cho Thổ Nhĩ Kỳ một lô hàng F-16 mới sau khi họ chấp thuận cho Thụy Điển gia nhập. Và trong chuyến thăm Budapest vào ngày 23 tháng 2, thủ tướng Thụy Điển Ulf Kristersson đã đồng ý cho không quân Hungary thuê thêm 4 chiếc Saab Gripens, từ 14 chiếc hiện tại. Nhưng chính trị quan trọng hơn. Thủ tướng Hungary Viktor Orban đối mặt với áp lực ngày càng tăng từ phần còn lại của NATO và Liên minh châu Âu sau khi ông liên tục từ chối viện trợ cho Ukraine và tăng trừng phạt lên Nga. Một cơ quan nghiên cứu của chính phủ cho biết, bằng cách cứng rắn với Thụy Điển, Hungary đã cho thấy nước này có thể theo đuổi một “chính sách đối ngoại độc lập.” Nga và Trung Quốc chắc chắn hài lòng.
