Nguồn: Rutherford B. Hayes is inaugurated in a private ceremony, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1877, Rutherford B. Hayes đã tuyên thệ nhậm chức tổng thống thứ 19 của Mỹ tại Phòng Đỏ của Nhà Trắng. Hai ngày sau, ông tuyên thệ nhậm chức một lần nữa trong một buổi lễ công khai.
Một số tài liệu lịch sử cho rằng buổi lễ nhậm chức đầu tiên của Hayes đã diễn ra trong bí mật vì có những lời đe dọa nhắm vào tính mạng của vị tân tổng thống. Các tài liệu khác lại cho rằng do ngày nhậm chức rơi vào Chủ nhật, nên Quốc hội Mỹ quyết định tổ chức một buổi lễ riêng tư vào thứ Bảy trước ngày nhậm chức chính thức, sau đó lặp lại nghi lễ này trước công chúng vào thứ Hai tiếp theo.
Thực sự có khả năng tính mạng của Hayes đã bị đe dọa, vì cuộc bầu cử năm 1876 diễn ra rất khốc liệt. Suốt bốn tháng, các phe phái đối đầu trong Quốc hội, cũng như dân thường, đã tranh cãi gay gắt về kết quả bầu cử. Hayes đã thua trong cuộc bầu cử phổ thông với tỷ lệ sít sao là 250.000 phiếu, nhưng lại giành được đa số phiếu Đại cử tri. Các cáo buộc gian lận số phiếu Đại cử tri ở ba bang miền nam (bao gồm Florida, cũng là bang sẽ đóng vai trò quan trọng trong cuộc bầu cử gây tranh cãi vào năm 2000) đã khiến Quốc hội phải thành lập một ủy ban bầu cử để đưa ra quyết định cuối cùng. Đến ngày 2/3, ủy ban đã bỏ phiếu theo chính sách đảng phái, và đưa nhân vật của Đảng Cộng hòa, Hayes, lên nắm quyền.
Hayes, một người đàn ông mộ đạo, trung thực, và có nguyên tắc, đã được đặt cho biệt danh “Bà già” (Old Granny) vì luôn chú ý đến cách cư xử và kiêng không uống rượu. Ông và gia đình là những người nhiệt thành ủng hộ bãi nô và hạn chế rượu. (Người ta cho rằng vợ ông, Lucy, đã kiên quyết yêu cầu ông cấm tất cả rượu trong Nhà Trắng – một hành động khiến các quan chức cao cấp đến thăm phải phẫn nộ và khiến bà được đặt biệt danh là “Lucy Nước Chanh.” Nhưng thực chất, chính Hayes mới là người nảy ra ý định ép các khách đến Nhà Trắng phải kiêng rượu.)
Các cố vấn và thành viên nội các thường tham gia cùng Hayes và gia đình ông trong các buổi cầu nguyện và hát thánh ca hai lần mỗi ngày. Vì nhiệm kỳ của ông diễn ra ngay sau thời kỳ đầy tai tiếng của Andrew Johnson và Ulysses S. Grant, những người ủng hộ Hayes đã đánh giá cao sự công bằng và sẵn sàng làm hài lòng cả hai đảng của tân tổng thống. Tuy nhiên, những người phản đối và hoài nghi, chán nản bởi những vị tổng thống không trung thực, lại chế giễu ông là kẻ lừa đảo.
Điểm sáng trong nhiệm kỳ tổng thống của Hayes là vai trò của ông trong việc chấm dứt thời kỳ Tái thiết sau Nội chiến Mỹ. Để lấy lòng những đảng viên Dân chủ miền nam, ông đồng ý rút quân đội liên bang khỏi các bang từng thuộc Hợp bang vì tin rằng những người Dân chủ miền nam sẽ thực thi quyền công dân cho người Mỹ gốc Phi. Hayes cũng chống lại sức ép đảng phái trong việc bổ nhiệm các chức vụ liên bang và phản đối đạo luật nhằm ngăn chặn người Trung Quốc nhập cư vào Mỹ. Sau khi vận động tranh cử với cương lĩnh ủng hộ người lao động, Hayes đã khiến các công nhân thất vọng khi ông sử dụng quân đội liên bang để dập tắt Đại Đình công Đường sắt năm 1877, một động thái mà nhiều người coi là sự phản bội các nguyên tắc cải cách của ông. Dù vậy, ông giữ lời hứa chỉ phục vụ một nhiệm kỳ và lặng lẽ rời nhiệm sở vào năm 1881.
