Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
María Corina Machado, lãnh đạo phe đối lập của Venezuela, đã bị giam giữ trong thời gian ngắn vì phản đối kế hoạch lễ nhậm chức của Nicolás Maduro, theo thông tin từ đảng của bà. Bà Machado đã xuất hiện trở lại sau nhiều tháng lẩn trốn vì bị cấm tham gia cuộc bầu cử gần đây của đất nước. Trong một tuyên bố, đảng của bà cho biết bà bị “ép buộc quay một số video” trước khi được thả và bà sẽ sớm giải thích các sự kiện đã xảy ra.
Năm đám cháy vẫn đang hoành hành ở một số khu vực của Hạt Los Angeles, mặc dù đến thứ Năm, hai đám đã được kiểm soát một phần. Ít nhất năm người đã thiệt mạng; và cảnh sát trưởng của hạt dự đoán “số người chết sẽ còn tăng” trong những ngày tới. Gần 180.000 người đã phải sơ tán khỏi nhà cửa. Đám cháy đầu tiên bùng phát vào thứ Ba tại khu dân cư trên đồi Pacific Palisades, và gió mạnh đã gây ra thêm nhiều vụ cháy khác.
Quốc hội Lebanon đã bầu tướng Joseph Aoun làm tổng thống. Ông sẽ là người đầu tiên đảm nhiệm chức vụ này sau hơn hai năm, vì các nhà lập pháp không thể đồng thuận về một ứng viên. Việc bầu chọn tướng Aoun, với sự ủng hộ của Mỹ, cho thấy ảnh hưởng suy yếu của Hizbullah, một lực lượng dân quân được Iran hậu thuẫn.
Chính phủ Argentina đã thanh toán 4,3 tỷ USD cho các chủ nợ trái phiếu. Số tiền này đến từ USD được mua bằng thặng dư ngân sách mà tổng thống Javier Milei đạt được vào năm ngoái nhờ cắt giảm mạnh chi tiêu công. Đây là khoản thanh toán lớn nhất của Argentina kể từ khi nước này tái cơ cấu nợ vào năm 2020, giúp củng cố lòng tin của các nhà đầu tư vào nền kinh tế mà ông Milei đang cố gắng xây dựng.
Thủ tướng Ý Giorgia Meloni cảnh báo Nga có thể tăng hiện diện ở Libya sau khi chế độ Assad do Nga hậu thuẫn ở Syria sụp đổ vào năm ngoái. Quân đội Quốc gia Libya, đóng tại miền đông nước này, đã xây dựng mối quan hệ gần gũi hơn với Nga. Bà Meloni cho biết việc NATO tập trung bảo vệ sườn phía đông có thể khiến Địa Trung Hải “dễ bị tổn thương.”
Na Uy đã bán 124 tỷ mét khối khí tự nhiên vào năm 2024, phá vỡ kỷ lục trước đó là 122,8 tỷ mét khối vào năm 2022. Cơ quan Dầu khí Ngoài khơi Na Uy, một tổ chức của chính phủ, cho biết các doanh nghiệp sẽ khoan khoảng 40 giếng trong năm nay, so với 42 giếng của năm 2024. Na Uy trở thành nhà cung cấp khí đốt lớn nhất châu Âu vào năm 2022, sau khi Nga cắt giảm nguồn cung do cuộc chiến ở Ukraine.
Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk cho biết lãnh đạo Israel, Binyamin Netanyahu, sẽ “được đảm bảo an toàn” nếu ông đến nước này tham dự lễ kỷ niệm 80 năm giải phóng trại Auschwitz. Hồi tháng 11, Tòa án Hình sự Quốc tế đã ban hành lệnh bắt giữ ông Netanyahu và cựu bộ trưởng quốc phòng của ông, cáo buộc họ gây ra tội ác chiến tranh trong cuộc chiến của Israel với Hamas ở Gaza.
Con số trong ngày: 10-20%, là tỷ lệ nội dung mà Meta, một gã khổng lồ truyền thông xã hội, thừa nhận đã xóa nhầm.
TIÊU ĐIỂM
Các công ty bảo hiểm nhà rút khỏi California
Năm trận cháy rừng vẫn đang hoành hành ở Los Angeles vào thứ Năm, sau khi gió mạnh làm bùng phát nhiều cơn hỏa hoạn bắt đầu từ thứ Ba. Đây là một trong những vụ cháy nghiêm trọng nhất lịch sử California. Quy mô tàn phá thật đáng kinh ngạc, ngay cả đối với một bang đã quen với thiên tai. Ít nhất năm người đã thiệt mạng, 130.000 người được lệnh sơ tán khỏi nhà cửa, và 2.000 ngôi nhà bị phá hủy.
Vì cháy rừng ở California dường như đã trở thành điều không thể tránh khỏi hơn là một rủi ro, rất nhiều ngôi nhà sẽ không được bảo hiểm. Luật bảo vệ người tiêu dùng của bang ngăn các công ty bảo hiểm tăng phí đủ cao để bù đắp rủi ro cháy rừng và chi phí tái bảo hiểm ngày càng tăng — do đó, một số công ty, bao gồm State Farm và AllState, đã đơn giản là ngừng bán hợp đồng bảo hiểm nhà tại đây. Năm ngoái, State Farm đã quyết định không gia hạn gần 70% hợp đồng bảo hiểm tại Pacific Palisades, một trong những khu vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất tuần này. Trước khi cháy rừng xảy ra, ủy viên phụ trách bảo hiểm của California đã cố gắng thu hút các nhà cung cấp quay trở lại. Song với các vụ cháy rừng hiện tại, cuộc đàm phán sẽ còn khó khăn hơn.
Tranh cãi xung quanh dự thảo ngân sách của Đức
Liệu chính phủ tiếp theo của Đức có thể làm điều mà chính phủ trước đó đã thất bại thảm hại — đưa nền kinh tế ra khỏi khó khăn? Friedrich Merz, ứng cử viên hàng đầu cho vị trí thủ tướng sau cuộc bầu cử tháng tới, tin rằng ông có thể làm được.
Vào thứ Sáu, Liên minh Dân chủ Thiên Chúa giáo (CDU) trung hữu của ông Merz sẽ phê duyệt tài liệu dài 12 trang có tên “Chương trình Nghị sự 2030.” Tài liệu này hứa hẹn giảm thuế cho cá nhân và doanh nghiệp, đầu tư mới, và tuân thủ giới hạn nợ công. Tài liệu khẳng định các biện pháp này sẽ nâng tỷ lệ tăng trưởng hàng năm của Đức, vốn trong nhiều năm qua dao động gần mức 0, lên 2%.
Vấn đề là tiền. Một tính toán cho thấy chi phí hàng năm cho các khoản giảm thuế của CDU là 90 tỷ euro (93 tỷ USD), tương đương hơn 2% GDP. Các đề xuất cắt giảm chi tiêu cho phúc lợi xã hội và di cư của ông Merz không đạt được con số này. Ngoài ra còn cần thêm tiền cho chi tiêu quốc phòng. Do vậy ông sẽ phải chọn hy sinh một điều gì đó, mà nhiều người cho rằng là giới hạn nợ công.
Lệnh cấm TikTok lên Tòa án Tối cao
Vào thứ Sáu, các thẩm phán Mỹ sẽ nghe điều trần trong vụ kiện về số phận của ứng dụng mạng xã hội phổ biến nhất đất nước. Vụ Garland kiện TikTok đưa chính quyền Biden sắp mãn nhiệm đối đầu với ByteDance (công ty mẹ của TikTok) và một số trong 170 triệu người dùng thường xuyên của ứng dụng. Vấn đề ở đây là liệu Đạo luật Bảo vệ Người Mỹ khỏi Các Ứng dụng do Đối thủ Nước ngoài Kiểm soát, một luật lưỡng đảng được ban hành vào tháng 4 năm ngoái, có vi phạm Tu Chính án thứ Nhất hay không.
Chính quyền Biden cho rằng luật này — yêu cầu TikTok phải được bán hoặc đóng cửa trước ngày 19 tháng 1 — là nhằm ngăn Trung Quốc thu thập dữ liệu của người Mỹ và sử dụng ứng dụng để tác động đến họ. Donald Trump muốn tạm dừng việc thực hiện luật.
Các luật sư của công ty lập luận rằng chính phủ “rõ ràng sai lầm” khi tuyên bố luật này không hạn chế quyền tự do ngôn luận. Họ nói luật nhắm mục tiêu vào “một hỗn hợp ý tưởng có thể không được ưa thích” và do đó là “trái ngược với Tu Chính án thứ Nhất.” Các thẩm phán, thường nghị án rất chậm, chỉ có vài ngày để quyết định quan điểm của bên nào phù hợp hơn với hiến pháp.
Vấn đề xung quanh lễ nhậm chức của Maduro
Vào thứ Sáu, Nicolás Maduro sẽ một lần nữa được trao dải băng tổng thống ở Caracas, thủ đô Venezuela. Ông sẽ chính thức bắt đầu nhiệm kỳ thứ ba — trái với nguyện vọng của người dân. Ông đã thua trong cuộc bầu cử vào tháng 7, nhưng hội đồng bầu cử bù nhìn của chế độ ông tuyên bố ông là người chiến thắng. Vụ gian lận đã bị phe đối lập vạch trần, thông qua việc thu thập hàng chục nghìn biên lai từ các máy bỏ phiếu. Những biên lai này chứng minh rằng người chiến thắng thực sự, với 67% số phiếu được kiểm, là Edmundo González, một nhà ngoại giao đã nghỉ hưu.
Ông González ra tranh cử vì lãnh đạo phe đối lập María Corina Machado bị cấm tham gia. Hôm thứ Năm, bà Machado đã xuất hiện trở lại sau nhiều tháng lẩn trốn để phản đối lễ nhậm chức của ông Maduro. Đảng của bà cho biết trong khi phát biểu tại Caracas, bà đã bị lực lượng của chế độ tạm giam trong thời gian ngắn. Động thái này sẽ dẫn đến sự lên án từ hầu hết các nền dân chủ phương Tây, những nước vốn đã dự định tẩy chay lễ tuyên thệ của ông Maduro. Nhưng các chế độ độc tài, bao gồm Trung Quốc và Nga, vẫn sẽ cử người tham dự.
