Nguồn: President Roosevelt to MacArthur: Get out of the Philippines, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1942, Tổng thống Franklin D. Roosevelt đã ra lệnh cho Tướng Douglas MacArthur rời khỏi Philippines khi người Mỹ không còn đủ khả năng phòng thủ quần đảo này.
Philippines đã là một phần trong khối thịnh vượng chung của Mỹ kể từ khi được Tây Ban Nha nhượng lại vào cuối Chiến tranh Mỹ – Tây Ban Nha. Khi Nhật Bản xâm lược Trung Quốc vào năm 1937 và ký Hiệp ước Ba bên với các quốc gia phát xít Đức và Ý vào năm 1940, Mỹ đã phản ứng bằng cách tăng cường khả năng phòng thủ của Philippines. Tướng MacArthur được triệu tập trở lại để chỉ huy 10.000 lính Mỹ, 12.000 lính Philippines nhập ngũ chiến đấu trong Quân đội Mỹ, và 100.000 lính Philippines khác, vốn được đào tạo và trang bị kém hơn. MacArthur đã đánh giá quá cao sức mạnh của quân đội mình và đánh giá thấp quyết tâm của người Nhật.
Kế hoạch Chiến tranh Cầu vồng, một chiến lược phòng thủ vì lợi ích của Mỹ ở Thái Bình Dương được vạch ra vào cuối thập niên 1930 và sau đó được Bộ Chiến tranh Mỹ hoàn thiện, yêu cầu MacArthur phải rút quân về vùng núi của Bán đảo Bataan và chờ quân tiếp viện Mỹ được huấn luyện và trang bị tốt hơn. Thế nhưng, MacArthur lại quyết định đối đầu trực diện với quân Nhật – và đội quân của ông đã chẳng bao giờ có thể hồi phục.
Vào ngày diễn ra vụ đánh bom Trân Châu Cảng, quân Nhật đã phá hủy gần một nửa số máy bay của Mỹ đang đóng tại Philippines, rồi sau đó tiến hành các cuộc đổ bộ đường biển dọc theo bờ biển Luzon. Đến cuối tháng 12, MacArthur phải rút quân về phòng thủ tại Bán đảo Bataan – thực hiện chiến lược ban đầu một cách muộn màng. Đến ngày 02/01/1942, thủ đô Manila của Philippines đã rơi vào tay quân Nhật.
Tổng thống Roosevelt đã phải thừa nhận với chính mình (nếu không phải với người dân Mỹ, những người tin rằng Mỹ đang giành chiến thắng trong trận chiến với quân Nhật ở Philippines), rằng triển vọng của quân đội Mỹ không mấy sáng sủa – và ông không thể để Tướng MacArthur rơi vào tay quân Nhật. Một thông điệp đã được gửi đến Corregidor vào ngày 20/02, ra lệnh cho MacArthur phải ngay lập tức đến Mindanao, sau đó đến Melbourne, Australia, nơi “Anh sẽ nắm quyền chỉ huy toàn bộ quân đội Mỹ.” Lúc đầu, MacArthur đã phản đối; ông đã chuẩn bị đầy đủ để chiến đấu cùng những người lính của mình cho đến chết nếu cần thiết. Nhưng cuối cùng, MacArthur đã tuân theo mệnh lệnh của tổng thống vào tháng 3.
