Author: NCQT

Tại sao an ninh năng lượng không thể tách rời an ninh khí hậu?

Nguồn: Gernot Wagner, “Climate Security Is Energy Security”, Project Syndicate, 11/08/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Trong số tất cả những điều bất định do chính quyền của Donald Trump tạo ra trong sáu tháng qua, một điều rõ ràng là: công nghệ “khí hậu” đang bị loại bỏ, và công nghệ “năng lượng” đang được ưu tiên. Nhưng trong khi việc chấp nhận sự thay đổi từ ngữ này có thể xoa dịu một số người, thì nó cần được nhìn nhận đúng bản chất: đó chỉ là sự thay đổi cách dùng từ. Các lực lượng kinh tế và công nghệ cơ bản đang đẩy thế giới rời xa dầu, than và khí đốt, xu thế hướng tới các công nghệ hiệu suất cao, phát thải carbon thấp vẫn không suy giảm. Continue reading “Tại sao an ninh năng lượng không thể tách rời an ninh khí hậu?”

Lý do Kim Jong-un muốn phát triển tàu khu trục

Nguồn: Khang Vu, “Kim Jong-un builds destroyers his grandfather never could – to what ends?”, The Interpreter, 19/08/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Vào tháng 5 vừa qua, việc một tàu chiến bị lật úp trong lúc hạ thủy tại một xưởng đóng tàu của Triều Tiên – sự cố mà Chủ tịch Kim Jong-un đã chứng kiến – rất dễ khiến chúng ta bỏ lỡ thông điệp chính. Triều Tiên đang theo đuổi dự án hiện đại hóa hải quân tham vọng nhất trong nhiều năm.

Chiếc tàu bị lật úp, sau vài tuần đã được dựng đứng lại, là chiếc thứ hai trong lớp khu trục hạm Choe Hyon mới, đồng thời là chiến hạm lớn nhất Triều Tiên từng chế tạo. Triều Tiên đặt mục tiêu đóng thêm một tàu khu trục thứ ba vào tháng 10 năm 2026, với việc ông Kim cam kết sẽ triển khai thêm hai tàu khu trục lớp Choe Hyon mỗi năm. Continue reading “Lý do Kim Jong-un muốn phát triển tàu khu trục”

Tại sao Putin cười đắc chí sau khi rời Alaska?

Nguồn: Mick Ryan, “Why Putin smiled broadly as he left his Alaska encounter with Trump”, The Interpreter, 18/08/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Được Boris Johnson mô tả là “sự kiện kinh tởm nhất trong toàn bộ lịch sử ngoại giao tầm thường”, hội nghị thượng đỉnh Alaska rất được mong đợi giữa tổng thống Mỹ và lãnh đạo Nga đã kết thúc vào sáng thứ bảy tuần trước theo giờ Đông Úc. Các tuyên bố của Tổng thống Mỹ và Nga sau gần ba giờ thảo luận đã trở thành chủ đề phân tích chuyên sâu kể từ đó.

Vladimir Putin đã thêm nhiều lời tâng bốc Donald Trump vào các bình luận của mình. Ông rất vui khi củng cố quan điểm của Trump rằng cuộc chiến sẽ không xảy ra nếu Trump là tổng thống, lưu ý rằng “Tôi đã cố gắng thuyết phục người đồng cấp Mỹ trước đây rằng đó không phải là điểm không thể quay lại khi nói đến các hành động thù địch. Trump đã nói rằng nếu ông ấy là Tổng thống, sẽ không có chiến tranh… Tôi có thể xác nhận điều đó”. Putin cũng nói về lịch sử chung của Mỹ và Nga và nói một cách ấm áp về Mỹ như một người hàng xóm. Continue reading “Tại sao Putin cười đắc chí sau khi rời Alaska?”

Rạn nứt đáng báo động trong quan hệ Ấn Độ – Mỹ

Nguồn: Happymon Jacob, “The Shocking Rift Between India and the United States”, Foreign Affairs, 14/08/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Trong 25 năm qua, Ấn Độ và Mỹ đã trở nên gắn bó hơn bao giờ hết, xây dựng mối quan hệ kinh tế và chiến lược vững chắc. Quan hệ đối tác của họ dựa trên các giá trị và lợi ích chung: cả hai đều là những nền dân chủ lớn nhất thế giới, là nơi sinh sống của các quần thể đa văn hóa rộng lớn, và cả hai đều lo ngại về sự trỗi dậy của Trung Quốc, nước láng giềng phía bắc của Ấn Độ. Nhưng trong bốn tháng qua, mối quan hệ được vun đắp cẩn thận đó đã đột ngột trật bánh. Sự trở lại của Tổng thống Mỹ Donald Trump vào Nhà Trắng đe dọa làm tiêu tan những thành tựu của một phần tư thế kỷ. Continue reading “Rạn nứt đáng báo động trong quan hệ Ấn Độ – Mỹ”

Trung Quốc tấn công mạng thử thách khả năng chống chịu của Đài Loan

Nguồn: Nathan Attrill, “Digital siege puts Taiwan’s resilience to the test”, The Strategist, 13/08/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Xung đột kéo dài nhất giữa Trung Quốc và Đài Loan không diễn ra trên biển hay trên không mà là trên không gian mạng.

Trong hai năm qua, Trung Quốc đã tăng cường một chiến dịch chiến tranh mạng toàn diện chống lại Đài Loan. Chiến dịch này dai dẳng, tinh vi về mặt kỹ thuật và được cân nhắc kỹ lưỡng về mặt chính trị. Nó kết hợp gián điệp được nhà nước hậu thuẫn, các hoạt động tâm lý, xâm nhập cơ sở hạ tầng quan trọng và thông tin sai lệch, đồng thời được tích hợp sâu rộng vào nỗ lực rộng lớn hơn của Bắc Kinh nhằm gây bất ổn cho Đài Loan bằng các hành động dưới ngưỡng chiến tranh. Continue reading “Trung Quốc tấn công mạng thử thách khả năng chống chịu của Đài Loan”

Khuôn khổ song phương Mỹ-Nga không thể mang lại hòa bình cho Ukraine

Nguồn: Ruslan Bortnik, Maksym Chebotarov, Lena Surzhko-Harned, Andrey Kortunov, 圆桌｜特普会165分钟：美俄关系正常化出现窗口，但双边框架或不会带来和平, The Paper, 16/08/2025.

Biên dịch: Lê Thị Thanh Loan

Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Mỹ Donald Trump đã có cuộc gặp trực tiếp đầu tiên sau nhiều năm tại Mỹ.

Theo Tân Hoa Xã, vào ngày 15 giờ địa phương, Putin và Trump đã gặp nhau tại Căn cứ quân sự Liên hợp Elmendorf-Richardson ở Anchorage, Alaska. Thông tin mới nhất từ Văn phòng Báo chí Tổng thống Nga cho biết, cuộc gặp giữa hai nhà lãnh đạo đã kết thúc. Truyền thông Nga đưa tin cuộc gặp kéo dài 2 giờ 45 phút. Continue reading “Khuôn khổ song phương Mỹ-Nga không thể mang lại hòa bình cho Ukraine”

Tại sao Ukraine không phải là hình mẫu cho đổi mới quốc phòng?

Nguồn: Vitaliy Goncharuk, “Ukraine Isn’t the Model for Winning the Innovation War”, War on the Rocks, 12/08/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Trong vài năm trở lại đây, các nhà quan sát phương Tây đã không ngừng ca ngợi những thành công của Ukraine trong việc đổi mới quốc phòng, từ AI đến drone, đến cơ chế phân quyền và một hệ sinh thái các công ty khởi nghiệp quốc phòng. Nhưng không phải mọi thứ ở Ukraine đều tốt đẹp.

Cho đến gần đây, việc công khai đặt câu hỏi về những thông tin này là rất khó do thiếu các số liệu thống kê công khai về chiến trường. Nhưng đến năm 2025, nhiều nhà quan sát thừa nhận rằng Nga có thể đã vượt qua Ukraine trong một số lĩnh vực ứng dụng đổi mới. Continue reading “Tại sao Ukraine không phải là hình mẫu cho đổi mới quốc phòng?”

Một chương mới trong thương mại chip Mỹ – Trung

Nguồn: James Palmer, “A New Chapter in the U.S.-China Chip Trade”, Foreign Policy, 12/08/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Nvidia và AMD cho ta thấy cách mà những thương vụ ở Mỹ được hoàn tất dưới thời Tổng thống Trump.

Tiêu điểm tuần này: Các nhà sản xuất chip của Mỹ đạt được thỏa thuận mới về xuất khẩu sang Trung Quốc; Một nhà ngoại giao cấp cao Trung Quốc bị tạm giữ để thẩm vấn; Tàu Trung Quốc va chạm ở Biển Đông. Continue reading “Một chương mới trong thương mại chip Mỹ – Trung”

Bẫy tường thuật: Chúng ta có đang hiểu sai về Trung Quốc

Nguồn: Henry Yep, “The narrative trap: How we can misread China”, The Interpreter, 13/08/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Khi tìm hiểu về Trung Quốc, những mảnh thông tin rời rạc thường hình thành nên các câu chuyện làm lu mờ thực tế. Não bộ của chúng ta khao khát sự mạch lạc, lấp đầy những khoảng trống bằng những câu chuyện nghe có vẻ đúng. Các nhà tâm lý học gọi đây là bẫy ngụy biện tường thuật (narrative fallacy) – sự thôi thúc áp đặt trật tự lên sự mơ hồ. Trong các hệ thống không minh bạch như chính trị cấp cao của Bắc Kinh hay Quân đội Trung Quốc (PLA), bản năng này càng được phóng đại. Continue reading “Bẫy tường thuật: Chúng ta có đang hiểu sai về Trung Quốc”

Trung Quốc đang thay đổi chiến lược phóng vũ khí hạt nhân?

Nguồn: Triệu Thông, “Is China Changing Its Nuclear Launch Strategy?”, Foreign Affairs, 05/08/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Trong chuyến thăm Moscow vào tháng 5, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã công bố tuyên bố chung với Tổng thống Nga Vladimir Putin, nhấn mạnh trách nhiệm đặc biệt của các quốc gia sở hữu vũ khí hạt nhân trong việc “bác bỏ tư duy Chiến tranh Lạnh” và “kiềm chế các hành động tạo ra rủi ro chiến lược”.

Trong nhiều thập kỷ, Trung Quốc đã đi theo một con đường hơi khác so với hai siêu cường hạt nhân của thế giới, duy trì lập trường hạt nhân tương đối ôn hòa so với Mỹ và Liên Xô. Nước này giữ vũ khí hạt nhân ở trạng thái báo động thấp trong thời bình và vẫn là quốc gia duy nhất cam kết không bao giờ sử dụng vũ khí hạt nhân trước trong bất kỳ điều kiện nào. Continue reading “Trung Quốc đang thay đổi chiến lược phóng vũ khí hạt nhân?”

Hợp tác hạt nhân Nga-Lào có làm thay đổi cán cân quyền lực ở Đông Nam Á?

Nguồn: Tần Bác, Somsamleth Thavikham,  秦博、宋森里·塔维坎：老挝联俄启用核能，东盟能源版图面临新挑战？, Guancha, 08/08/2025.

Biên dịch: Lê Thị Thanh Loan

Hồi cuối tháng 7, Chủ tịch nước Lào Thongloun Sisoulith đã thăm Moscow và hội đàm với Tổng thống Nga Vladimir Putin. Hai bên đã ký kết 7 thỏa thuận, trong đó có “Lộ trình hợp tác sử dụng năng lượng hạt nhân vì mục đích bòa bình 2025-2026”. Thỏa thuận này đã bất ngờ đưa Lào – một quốc gia nội lục nhỏ bé, lâu nay vốn nằm bên rìa phát triển của quốc tế – vào tâm điểm của cuộc cạnh tranh công nghệ hạt nhân toàn cầu và vấn đề quản trị năng lượng nhạy cảm. Continue reading “Hợp tác hạt nhân Nga-Lào có làm thay đổi cán cân quyền lực ở Đông Nam Á?”

Israel đang tiến hành một cuộc chiến mà họ không thể thắng

Nguồn: Ami Ayalon, “Israel Is Fighting a War It Cannot Win”, Foreign Affairs, 05/08/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Cuộc chiến nổ ra sau vụ thảm sát do Hamas dẫn đầu vào ngày 7 tháng 10 năm 2023 đã trở thành cuộc xung đột mang tính bước ngoặt nhất ở Trung Đông kể từ Mùa xuân Ả Rập. Tuy nhiên, hơn 22 tháng sau khi Lực lượng Phòng vệ Israel phát động chiến dịch tiêu diệt Hamas, Israel vẫn không có mục tiêu chính trị cuối cùng rõ ràng. Các cuộc đàm phán về một lệnh ngừng bắn ở Gaza đã thất bại, và việc Israel không hình dung được “ngày sau” của cuộc chiến đã làm trầm trọng thêm thảm họa nhân đạo ở dải đất này, hiện bao gồm cả nạn đói ngày càng tồi tệ. Khi cuộc xung đột ngày càng trở thành một vấn đề khu vực và quốc tế nghiêm trọng, các bên ngoài Israel đang can thiệp để tìm cách giải quyết: Thứ Hai tuần trước, Pháp và Ả Rập Xê Út đã đưa ra một kế hoạch tại Liên Hợp Quốc nhằm buộc cuộc chiến phải chấm dứt dứt khoát hơn, khuyến khích các quốc gia khác công nhận nhà nước Palestine và ủng hộ việc thành lập các quốc gia theo đường biên giới năm 1967 dựa trên các nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc. Canada, Pháp và Anh đã tuyên bố rằng họ sẽ công nhận nhà nước Palestine vào tháng 9 trừ khi chiến tranh kết thúc. Continue reading “Israel đang tiến hành một cuộc chiến mà họ không thể thắng”

Lũ lụt tàn khốc phơi bày những vấn đề về nước của Bắc Kinh

Nguồn: James Palmer, “Devastating Floods Highlight Beijing’s Water Problems”, Foreign Policy, 05/08/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Thủ đô của Trung Quốc đặc biệt dễ bị tổn hại trước các hiện tượng thời tiết, nhất là trong bối cảnh biến đổi khí hậu.

Tiêu điểm tuần này: Lũ lụt khiến Bắc Kinh sơ tán hàng loạt; Một video bắt nạt đang lan truyền gây ra các cuộc biểu tình; Thêm một hạn chót thương mại khác đang cận kề Mỹ và Trung Quốc. Continue reading “Lũ lụt tàn khốc phơi bày những vấn đề về nước của Bắc Kinh”

Việt Nam cần giữ chính sách trần tín dụng

Tác giả: Nguyễn Khắc Giang

Tăng trưởng tín dụng tại Việt Nam đang tăng tốc với tốc độ đáng lo ngại. Mặc dù Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đặt mục tiêu tăng trưởng tín dụng ở mức 16% cho năm 2025 – con số vốn đã khá cao – nhưng chỉ trong nửa đầu năm, tín dụng đã tăng đến 10%, mức cao nhất kể từ đại dịch COVID-19. Đây là thực tế đáng lo ngại khi tín dụng tại Việt Nam thường tăng mạnh hơn vào nửa cuối năm. Thống đốc Nguyễn Thị Hồng đã cảnh báo Quốc hội về sự phụ thuộc quá lớn của nền kinh tế vào vốn ngân hàng, nhấn mạnh nhu cầu đa dạng hóa các kênh huy động vốn. Tuy nhiên, Thủ tướng Phạm Minh Chính gần đây chỉ đạo NHNN bỏ hoàn toàn chính sách hạn mức tín dụng và cơ chế phân bổ hạn mức theo từng ngân hàng. Continue reading “Việt Nam cần giữ chính sách trần tín dụng”

Những sai lầm khiến Mỹ thua trong cuộc chiến drone

Nguồn: Jacquelyn Schneider và Julia Macdonald, “How to Lose the Drone War”, Foreign Affairs, 31/07/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Chỉ mới mười năm trước, Mỹ là nước đi đầu trong đổi mới công nghệ drone, sử dụng các máy bay Predator và Reaper để nhắm mục tiêu và tiêu diệt khủng bố ở các quốc gia xa xôi. Nhưng như Israel, Nga và Ukraine đã thể hiện gần đây trong các chiến dịch ấn tượng, một cuộc cách mạng drone khác đã bắt đầu. Nếu trước đây, drone đắt đỏ và được điều khiển từ xa cho các cuộc tấn công có mục tiêu và giám sát chiến lược, thì giờ đây chúng có thể được mua với giá chỉ vài trăm đô la và thực hiện vô số nhiệm vụ, từ trinh sát chiến trường đến vận chuyển máu và thuốc men cho binh lính bị thương ở tiền tuyến. Continue reading “Những sai lầm khiến Mỹ thua trong cuộc chiến drone”

Năng lượng: Điểm yếu chí tử của Đài Loan

Nguồn: Jim Ellis và Steven Chu, “Taiwan’s Achilles’ Heel”, Foreign Affairs, 30/07/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Vào tháng 5, Đài Loan đã đóng cửa lò phản ứng hạt nhân cuối cùng của mình, hoàn thành quá trình phi hạt nhân hóa đã diễn ra trong hơn bốn thập kỷ. Giữa những năm 1980, hòn đảo này tạo ra một nửa năng lượng điện từ năng lượng hạt nhân, một dự án được thực hiện bởi nhà độc tài Tưởng Giới Thạch để đối phó với cú sốc dầu mỏ những năm 1970. Nhưng một khi chế độ quân sự kết thúc vào năm 1987, quan điểm phản đối hạt nhân bắt đầu hình thành. Các nhà hoạt động dân chủ sơ khai của Đài Loan lo sợ rằng họ có thể gặp một thảm họa Chernobyl của riêng mình và liên kết năng lượng hạt nhân với quá khứ độc tài của Đài Loan. Continue reading “Năng lượng: Điểm yếu chí tử của Đài Loan”

Nga đang sử dụng chiến tranh chiếm lĩnh nhận thức như thế nào?

Nguồn: Nataliya Bugayova, “Russia’s War Is Also Cognitive”, Foreign Policy, 01/08/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Nga đang sử dụng chiến tranh chiếm lĩnh nhận thức – một hình thức chiến tranh tập trung vào việc gây ảnh hưởng đến tư duy, quyết định và hành động của đối phương – để đạt được các mục tiêu chiến lược mà họ không thể đạt được chỉ bằng năng lực vật lý của mình. Nga không phải là quốc gia duy nhất làm như vậy. Trung Quốc, Iran và Triều Tiên cũng ngày càng sử dụng chiến tranh chiếm lĩnh nhận thức chống lại Mỹ. Tuy nhiên, Nga đã chứng tỏ đặc biệt thành thạo trong việc sử dụng nó để hỗ trợ cuộc chiến chống Ukraine, định hình các quyết định của phương Tây, bảo vệ chế độ của Tổng thống Vladimir Putin và che giấu những điểm yếu của Nga. Mặc dù chiến tranh chiếm lĩnh nhận thức không phải là chiến lược tác chiến duy nhất của Điện Kremlin, nhưng điều quan trọng là phải hiểu nỗ lực của Điện Kremlin nhằm khiến thế giới nhìn nhận mọi thứ theo cách mà Moscow mong muốn – và để chúng ta đưa ra quyết định dựa trên thực tế do Điện Kremlin tạo ra đó. Continue reading “Nga đang sử dụng chiến tranh chiếm lĩnh nhận thức như thế nào?”

Làm sao để chính sách khí hậu trở nên khả thi?

Nguồn: “The climate needs a politics of the possible”, The Economist, 31/07/2025

Biên dịch: Viên Đăng Huy

Kiềm chế biến đổi khí hậu chưa bao giờ là dễ dàng. Việc thay đổi cán cân năng lượng cơ bản của hành tinh này không thể diễn ra trong một sớm một chiều. Một nền kinh tế dựa vào nhiên liệu hóa thạch, vốn đang phục vụ hàng tỷ người, cũng không thể bị thay thế nếu không vấp phải sự phản đối chính trị dữ dội. Nhưng ngày nay, vấn đề có vẻ đặc biệt khó khăn. Continue reading “Làm sao để chính sách khí hậu trở nên khả thi?”

Vấn đề tái thiết Ukraine đang dần biến mất khỏi các hội nghị Âu-Mỹ?

Nguồn: Anton Neeleman, 安东·尼尔曼：乌克兰重建问题，是怎么从欧美会议桌上消失的？, Guancha, 31/07/2025.

Biên dịch: Lê Thị Thanh Loan

Vào tháng 7, những diễn biến đáng chú ý trong lĩnh vực kinh tế và xã hội của Ukraine bao gồm: Hội nghị tái thiết Rome không mang lại kết quả thực chất, liên minh phương Tây chia rẽ, BlackRock rút khỏi Ukraine và Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) cung cấp khoản vay 500 triệu USD nhưng lại một lần nữa đưa ra các điều khoản khắt khe.

Về mặt xã hội, số lượng học sinh đến trường đã giảm xuống mức thấp nhất trong 30 năm, nữ sinh chiếm tỷ lệ rất cao trong các lớp lớn, tỷ lệ đói nghèo tăng vọt, giá lương thực tăng cao và các cửa hàng “mỗi ngày một kiểu” mọc lên như nấm. Continue reading “Vấn đề tái thiết Ukraine đang dần biến mất khỏi các hội nghị Âu-Mỹ?”

Lý do ông Trump phớt lờ Tổng thống Đài Loan

Nguồn: James Palmer, “Trump Snubs the Taiwanese President”, Foreign Policy, 29/07/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Động thái này cũng là một cú tát vào mặt những người có lập trường cứng rắn với Trung Quốc ở Washington.

Tiêu điểm tuần này: Chính quyền Trump ngăn chặn Tổng thống Đài Loan quá cảnh ở Mỹ; Bê bối tình dục tràn lan trên mạng Trung Quốc; Bắc Kinh đẩy mạnh nỗ lực phát triển công nghệ phản ứng nhiệt hạch.

Ông Trump phớt lờ ông Lại Thanh Đức

Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump được cho là đã ngăn chặn Tổng thống Đài Loan Lại Thanh Đức quá cảnh ở Mỹ trên đường đến và về từ khu vực Mỹ Latinh – Đây là lần đầu tiên một tổng thống Đài Loan bị từ chối như vậy trong hơn ba thập kỷ qua. Continue reading “Lý do ông Trump phớt lờ Tổng thống Đài Loan”