NCQT, Author at Nghiên cứu quốc tế

Việt Nam thoát khỏi ngã ba đường: Đến lúc phải thay đổi

Tác giả: Nguyễn quang Dy

“Chúng ta không thể giải quyết vấn đề bằng cách dùng chính kiểu tư duy mà chúng ta đã sử dụng khi tạo ra nó” – Albert Einstein

Việt Nam đã quyết định đổi mới tại Đại hội Đảng VI (1986). Đổi mới lần một đến nay đã 40 năm. Đến lúc phải đổi mới lần hai (renovation 2.0), tập trung tháo gỡ về thể chế, như “Báo cáo Việt Nam 2035” (MPI & World Bank, 2016) đã đề xuất. Bộ máy quan liêu cồng kềnh, chồng chéo, tốn kém (chiếm tới 70% ngân sách), với nhiều thủ tục hành chính rắc rối, là nguyên nhân chính dẫn đến tham nhũng và lãng phí. Các nhóm lợi ích đã thao túng thể chế để trục lợi, trói tay doanh nghiệp và làm khổ người dân, cản trở đổi mới và phát triển, làm kinh tế tụt hậu, sa vào “bẫy thu nhập trung bình”. Continue reading “Việt Nam thoát khỏi ngã ba đường: Đến lúc phải thay đổi”

Trung Quốc chuẩn bị trường kỳ thương chiến

Nguồn: James Palmer, “China Prepares to Endure a Trade War”, Foreign Policy, 08/04/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Sau một tuần căng thẳng, diễn biến tiếp theo sẽ là gì?

Tiêu điểm tuần này: Bắc Kinh đối mặt với thế lưỡng nan chiến lược khi căng thẳng thương mại leo thang; Nhiều tin đồn lan truyền xoay quanh một vị tướng cấp cao; Gói kích cầu kinh tế được mong đợi bấy lâu nay có thể sớm thành hiện thực. Continue reading “Trung Quốc chuẩn bị trường kỳ thương chiến”

Các nước Đông Nam Á trước “cú sốc” thuế quan của Trump

Nguồn: La Nghi Phức, 罗仪馥：关税大棒袭来，新加坡、越南、印尼、泰国各有各的想法……, Guancha, 08/04/2025.

Biên dịch: Lê Thị Thanh Loan

Vào ngày 2/4, Tổng thống Donald Trump đã chính thức công bố kế hoạch áp dụng thuế quan “có đi có lại” đối với tất cả các đối tác thương mại, với phạm vi và mức thuế vượt xa dự đoán của nhiều đối tác. Lần này, các nước Đông Nam Á vốn từng được hưởng lợi từ cuộc chiến thuế quan của Trump với Trung Quốc đã không thể tránh thoát và thậm chí còn trở thành những đối tượng bị ảnh hưởng nặng nề nhất trong danh sách thuế quan “có đi có lại” này.

Kinh tế, thương mại và công nghiệp cũng như vị thế trong nền kinh tế toàn cầu của các nước Đông Nam Á vốn từng trỗi dậy mạnh mẽ nhờ làn sóng tái cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu trước đây, hiện đang đứng trước nguy cơ chịu tổn thất nặng nề dưới tác động của chính sách thuế quan “có đi qua lại” này. Sự biến động đầy thăng trầm này là một phép thử toàn diện cho khả năng thích ứng kinh tế và năng lực ngoại giao của các quốc gia ở khu vực này. Continue reading “Các nước Đông Nam Á trước “cú sốc” thuế quan của Trump”

Chính sách thương mại của Trump biểu hiện sự thiếu hiểu biết kinh tế

Nguồn: Jeffrey Sachs, 薩克斯：美貿易政策是無能表現　東亞應團結, CRNTT, 01/04/2025.

Biên dịch: Lê Thị Thanh Loan

Gần đây, tại diễn đàn phụ “Phương hướng chính sách đối ngoại của Mỹ và tác động của nó đối với hợp tác châu Á-Thái Bình Dương” nằm trong hội nghị thường niên Diễn đàn châu Á Bác Ngao (BFA) 2025, Jeffrey Sachs, nhà kinh tế học người Mỹ, giáo sư và giám đốc Trung tâm Phát triển Bền vững của Đại học Columbia, đã phát biểu rằng, chính sách thương mại của Trump là biểu hiện rõ ràng của sự thiếu năng lực. Sachs cho rằng Trung Quốc nên phớt lờ Mỹ, không nên hy vọng vào việc mở rộng thị trường Mỹ hay dựa vào thị trường Mỹ, mà nên mở rộng sang các thị trường khác. Đồng thời, chủ nghĩa đa phương phải được duy trì. Sachs nhấn mạnh, hệ thống thuế quan của Mỹ không có nghĩa toàn thế giới sẽ đánh mất lý trí và từ bỏ Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) hay hệ thống thương mại; chính sách thương mại của Mỹ cũng không nên dẫn đến một cuộc chạy đua vũ trang. Ông tin rằng Đông Á nên đoàn kết về mặt chính trị và kinh tế. Continue reading “Chính sách thương mại của Trump biểu hiện sự thiếu hiểu biết kinh tế”

Trung Quốc tìm đến láng giềng khi thuế quan của Trump sắp có hiệu lực

Nguồn: James Palmer, “China Looks to Neighbors as Trump Tariffs Loom”, Foreign Policy, 01/04/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Bắc Kinh, Seoul và Tokyo đã nhất trí hợp tác chặt chẽ hơn trong thương mại tự do.

Tiêu điểm tuần này: Trung Quốc tìm cách củng cố quan hệ thương mại với Nhật Bản và Hàn Quốc trước nguy cơ Mỹ áp thuế đối ứng; Bắc Kinh gây sức ép lên tập đoàn Hồng Kông khi đồng ý thương vụ bán cảng ở kênh đào Panama; Bang Florida của Mỹ sa thải một giáo sư Trung Quốc theo “đạo luật năm 2023 về ảnh hưởng của nước ngoài”. Continue reading “Trung Quốc tìm đến láng giềng khi thuế quan của Trump sắp có hiệu lực”

Việt Nam sẽ ứng phó thế nào với mức thuế quan gây sốc của Trump?

Tác giả: Lê Hồng Hiệp

Vào ngày 2 tháng 4 năm 2025, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã công bố một loạt các mức thuế quan đối ứng toàn diện nhắm vào hơn 180 quốc gia, trong đó Việt Nam phải đối mặt với mức thuế suất cao 46%, có hiệu lực từ ngày 9 tháng 4. Thông báo này dựa trên mức thuế cơ sở 10% được áp dụng cho hầu hết các đối tác thương mại bắt đầu từ ngày 5 tháng 4, kèm mức thuế quan đối ứng bổ sung được điều chỉnh cho các quốc gia có thặng dư thương mại đáng kể với Mỹ. Đối với Việt Nam, mức thuế quan 46% này — nằm trong số các mức cao nhất— áp dụng cho hầu hết hàng hóa nhập vào Hoa Kỳ, một thị trường đã hấp thụ 142 tỷ đô la xuất khẩu của Việt Nam trong năm 2024, theo số liệu thống kê của Hoa Kỳ. Continue reading “Việt Nam sẽ ứng phó thế nào với mức thuế quan gây sốc của Trump?”

Lợi thế của Trung Quốc từ lỗ hổng an ninh mạng của Mỹ

Nguồn: James Palmer, “U.S. Cybersecurity Weakness Benefits China”, Foreign Policy, 25/03/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Vụ rò rỉ tin nhắn trong nhóm chat của chính quyền Trump cho thấy Trung Quốc có lẽ đang chiếm ưu thế trong chiến tranh thông tin.

Tiêu điểm tuần này: Vụ rò rỉ nhóm chat của chính quyền Trump phản ánh nguy cơ Mỹ đánh mất vị thế về an ninh mạng trước Trung Quốc; Bắc Kinh có thể tạm ngừng mua dầu từ Venezuela khi Trump đe dọa áp thêm thuế quan; Làn sóng phát triển mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) ở Trung Quốc sau khi DeepSeek ra mắt. Continue reading “Lợi thế của Trung Quốc từ lỗ hổng an ninh mạng của Mỹ”

Hệ thống quyền lực xuyên Đại Tây Dương đã đến điểm không thể vãn hồi

Nguồn: Hoàng Tĩnh, Ian Bremmer, Richard Sakwa, 观学院直播厅| 中美欧三学者对话：跨大西洋关系已越过无法挽回的节点, Guancha, 21/03/2025.

Biên dịch: Lê Thị Thanh Loan

Chưa đầy 100 ngày sau khi Trump tái đắc cử, liên minh xuyên Đại Tây Dương đã liên tiếp tan vỡ. Trong bối cảnh suy thoái kinh tế, một châu Âu không có sự hỗ trợ của Mỹ sẽ làm thế nào để tìm được sự cân bằng giữa tự chủ chiến lược, bảo vệ an ninh và phục hồi kinh tế? Là một lực lượng nòng cốt trong việc bảo vệ hòa bình thế giới, Trung Quốc sẽ đóng vai trò gì trong ván cờ mới này? Liệu hợp tác Trung Quốc-châu Âu có thể mở ra bước ngoặt mới hay không?

Phòng phát sóng trực tiếp của Guan School đã đặc biệt mời giáo sư Hoàng Tĩnh của Đại học Ngoại Ngữ Thượng Hải; chủ tịch Eurasia Group kiêm giáo sư danh dự tại Đại học New York Ian Bremmer; và giáo sư chính trị học về Nga và châu Âu tại Đại học Kent (Anh) Richard Sakwa, để cung cấp những góc nhìn theo quan điểm từ ba phía: Trung Quốc, Mỹ và châu Âu. Dưới đây là nửa đầu nội dung cuộc đối thoại. Continue reading “Hệ thống quyền lực xuyên Đại Tây Dương đã đến điểm không thể vãn hồi”

Hình ảnh của Trung Quốc gặp thách thức sau sự cố tràn a-xít tại Zambia

Nguồn: James Palmer, “China Faces PR Challenge in Zambia”, Foreign Policy, 18/03/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Sự cố tràn chất thải a-xít từ một mỏ đồng thuộc sở hữu của Trung Quốc đã làm ô nhiễm tuyến đường thủy quan trọng nhất của Zambia.

Tiêu điểm tuần này: Vụ tràn a-xít nghiêm trọng tại một mỏ đồng Trung Quốc làm ô nhiễm một con sông ở Zambia; Trung Quốc tìm cách cản trở kế hoạch của liên danh do BlackRock đứng đầu nhằm mua lại cảng ở kênh đào Panama; Các khoản cắt giảm của chính quyền Trump đối với Đài Tiếng nói Hoa Kỳ (VOA) và Đài Á Châu Tự Do (RFA) làm tổn hại đến khả năng hiểu biết về Trung Quốc tại Mỹ. Continue reading “Hình ảnh của Trung Quốc gặp thách thức sau sự cố tràn a-xít tại Zambia”

Thế cân bằng chính trị ở Philippines bị phá vỡ sau vụ bắt giữ Duterte

Nguồn: Trần Tương Miếu, 陈相秒：首次出庭在即，杜特尔特命运如何？, Guancha, 14/03/2025.

Biên dịch: Lê Thị Thanh Loan

Vào tối muộn ngày 12/3 theo giờ địa phương, Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC) đưa ra tuyên bố rằng cựu Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte đã chính thức bị ICC bắt giữ. Vào ngày 13, ICC cho biết, Duterte sẽ ra hầu tòa lần đầu tiên tại phiên điều trần đầu tiên của tòa án vào lúc 2 giờ chiều ngày 14/3 theo giờ địa phương. Trong tuyên bố ngày 12, ICC cũng bày tỏ lời cảm ơn đối với sự hỗ trợ của chính phủ Philippines.

Trước đó, khi Duterte lên đường tới La Hay, Tổng thống Philippines đương nhiệm Ferdinand Marcos Jr. đã phát biểu tại một cuộc họp báo rằng, vụ bắt giữ này phù hợp với cam kết của Philippines đối với Interpol. Ông cũng nhấn mạnh: “Chúng tôi không giúp đỡ ICC theo bất kỳ cách nào”. Continue reading “Thế cân bằng chính trị ở Philippines bị phá vỡ sau vụ bắt giữ Duterte”

Tại sao chiến tranh thuế quan của Trump không điên rồ như nhiều người nghĩ?

Nguồn: Yanis Varoufakis, “Donald Trump’s economic masterplan”, UnHerd, 12/02/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Trump đang lên kế hoạch cho một “cú sốc” đối nghịch lại “Cú sốc Nixon”.

Trước những động thái về mặt kinh tế của Trump, những nhà phê bình với quan điểm chính trị ôn hoà vừa tuyệt vọng vừa hy vọng rằng cơn sốt thuế quan của Trump sẽ sớm hạ nhiệt. Họ cho rằng, Trump sẽ tiếp tục khoa trương cho đến khi thực tế phơi bày ra sự thiếu cơ sở trong lập luận kinh tế của ông. Nhưng một điều mà họ không nhận ra: Nỗi ám ảnh của Trump với thuế quan lại chính là một phần trong một kế hoạch kinh tế toàn cầu dù tiềm ẩn nhiều rủi ro nhưng lại có nền tảng vững chắc. Continue reading “Tại sao chiến tranh thuế quan của Trump không điên rồ như nhiều người nghĩ?”

Trung Quốc sẵn sàng đối đầu trong cuộc chiến thương mại

Nguồn: James Palmer, “China Leans Into Trade War”, Foreign Policy, 11/03/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Các quan chức ở Bắc Kinh có thể sẵn sàng chiến đấu đến cùng, nhưng liệu công chúng Trung Quốc có như vậy?

Tiêu điểm tuần này: Bắc Kinh gia tăng giọng điệu cứng rắn trong cuộc chiến thương mại với Mỹ; Quốc hội Trung Quốc kết thúc kỳ họp Lưỡng hội thường niên; Chính phủ Trung Quốc ra mắt quỹ đầu tư mạo hiểm tập trung vào công nghệ và đổi mới. Continue reading “Trung Quốc sẵn sàng đối đầu trong cuộc chiến thương mại”

Những thách thức cốt tử trong việc tái thiết Trung Đông

Nguồn: Maha Yahya, “The Fatal Flaw of the New Middle East,” Foreign Affairs, 17/2/2025.

Biên dịch: Nguyễn Kế Thùy Linh

Trong 15 năm qua, Trung Đông đã bị tàn phá bởi chiến tranh, sự hủy diệt và làn sóng di cư ồ ạt. Hàng trăm nghìn người đã thiệt mạng khi các cuộc xung đột bùng nổ ở Gaza, Li-băng, Libya, Sudan, Syria và Yemen. Hàng triệu người khác buộc phải rời bỏ nhà cửa. Bạo lực đã đẩy lùi những tiến bộ về giáo dục, y tế và kinh tế, đồng thời tàn phá nhà cửa, trường học, bệnh viện, đường xá, đường sắt và mạng lưới điện. Đặc biệt, cuộc chiến ở Gaza đã gây ra hậu quả khốc liệt, đẩy các chỉ số kinh tế – xã hội của khu vực này trở về mức của năm 1955. Ngân hàng Thế giới và các tổ chức Liên Hợp Quốc ước tính rằng việc tái thiết Trung Đông và cung cấp đủ viện trợ nhân đạo sẽ tiêu tốn từ 350 đến 650 tỷ USD. Riêng Gaza cần ít nhất 40 đến 50 tỷ USD, theo nghiên cứu của Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc. Continue reading “Những thách thức cốt tử trong việc tái thiết Trung Đông”

Tác động từ sự trở lại của chính trị bộ lạc dưới thời Tổng thống Trump

Tác giả: Phạm Vũ Thiều Quang

Chủ nghĩa bộ lạc chính trị, đề cao bản sắc và lòng trung thành trong chính sách đối ngoại, đã trở lại trong nhiệm kỳ thứ hai của Tổng thống Donald Trump. Lập trường mới của Mỹ báo hiệu một tương lai bất định cho trật tự thế giới.

Ngay cả khi Tổng thống Donald Trump đã quay trở lại Nhà Trắng với những tiền lệ trong nhiệm kỳ đầu, vẫn còn rất nhiều băn khoăn về hướng đi mới của chính sách đối ngoại Mỹ. Nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump đã khiến cả nước Mỹ và cả thế giới bàng hoàng trước những quyết định cấp tiến, được cho là ưu tiên lợi ích nước Mỹ hơn là duy trì trật tự quốc tế dựa trên nguyên tắc hợp tác và tôn trọng lẫn nhau. Giờ đây, khi ông Trump trở lại, một số dấu hiệu cho thấy tư duy “bộ lạc” – ưu tiên bản sắc và lòng trung thành– đang được đẩy mạnh thêm lần nữa, làm khơi dậy lo ngại về một thế giới do Mỹ dẫn dắt theo hướng khó đoán. Continue reading “Tác động từ sự trở lại của chính trị bộ lạc dưới thời Tổng thống Trump”

Đạo luật CHIPS không thể giải quyết vấn đề của ngành chất bán dẫn Mỹ

Nguồn: Dư Bằng Côn, 余鹏鲲：特朗普和美国，只能“成功”一个, Sina Finance, 08/03/2025.

Biên dịch: Lê Thị Thanh Loan

Vào ngày 4/3 theo giờ địa phương, Tổng thống Mỹ D. Trump đã có bài phát biểu đầu tiên trước Quốc hội kể từ khi tái nhậm chức. Ông kêu gọi bãi bỏ “Đạo luật CHIPS” nằm trong Đạo luật CHIPS và Khoa học được thông qua trong nhiệm kỳ của Biden, đồng thời yêu cầu Quốc hội hủy bỏ việc tài trợ cho đạo luật này.

“Đạo luật CHIPS” là dự luật được cả hai đảng của Mỹ thông qua vào năm 2022, nhằm mục đích tăng cường việc sản xuất, nghiên cứu và cung ứng chất bán dẫn của Mỹ thông qua trợ cấp. Continue reading “Đạo luật CHIPS không thể giải quyết vấn đề của ngành chất bán dẫn Mỹ”

Ảo tưởng kinh tế của Trump đã bắt đầu gây tổn hại cho Hoa Kỳ

Nguồn: “Donald Trump’s economic delusions are already hurting America”, The Economist, 06/003/2025

Biên dịch: Nguyễn Ngọc Tường Ngân

Trong bài phát biểu trước Quốc hội vào ngày 4 tháng 3, Tổng thống Donald Trump đã vẽ nên một bức tranh tuyệt vời. Giấc mơ Mỹ, ông tuyên bố, đang trở thành hiện thực hơn bao giờ hết. Thuế quan của ông sẽ bảo vệ việc làm, khiến nước Mỹ giàu có hơn nữa và bảo vệ chính linh hồn nước Mỹ. Thật không may, trong thế giới thực, mọi thứ lại khác. Các nhà đầu tư, người tiêu dùng và các công ty cho thấy những dấu hiệu đầu tiên về sự chán nản với tầm nhìn của Trump. Với chủ nghĩa bảo hộ hung hăng và thất thường của mình, Trump đang đùa với lửa. Continue reading “Ảo tưởng kinh tế của Trump đã bắt đầu gây tổn hại cho Hoa Kỳ”

Lại thêm một quan chức cấp cao khác của Trung Quốc bị thanh trừng

Nguồn: James Palmer, “Another High-Ranking Chinese Official Falls”, Foreign Policy, 04/03/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Kim Tráng Long (Jin Zhuanglong) là ủy viên Quốc vụ viện mới nhất bị loại khỏi bộ máy trong chiến dịch thanh trừng đang tiếp diễn của Chủ tịch Tập Cận Bình.

Tiêu điểm tuần này: Người đứng đầu Bộ Công nghiệp và Công nghệ thông tin Trung Quốc bị loại khỏi bộ máy trong chiến dịch thanh trừng của Tập; Bắc Kinh đáp trả bằng các biện pháp trả đũa khi hàng hoá Trung Quốc bị Mỹ tăng thuế; Tập đoàn sản xuất chip TSMC của Đài Loan cam kết một khoản đầu tư lớn vào ngành chip bán dẫn ở Mỹ. Continue reading “Lại thêm một quan chức cấp cao khác của Trung Quốc bị thanh trừng”

‘Châu Âu đang mắc kẹt trong tư duy Chiến tranh Lạnh và NATO có thể giải thể trong tương lai’

Nguồn: Richard Sakwa, 【思想者茶座】|理查德·萨克瓦：“中国过去几周非常安静，这是明智的做法”, Guancha, 28/02/2025.

Biên dịch: Lê Thị Thanh Loan

Vào đúng kỷ niệm ba năm của cuộc xung đột Nga-Ukraine, Donald Trump – người vừa nhậm chức được một tháng – đã làm thay đổi mối quan hệ căng thẳng suốt ba năm qua giữa Mỹ và Nga bằng việc tổ chức cuộc hội đàm cấp cao với Nga và mở ra một cuộc chơi quyền lực mới giữa các cường quốc.

Liệu hòa bình giữa Nga và Ukraine có chuyển biến tốt đẹp hơn? Liệu châu Âu và Ukraine – những “đồng minh” bị Mỹ gạt sang một bên – có bao nhiêu năng lực để đảm bảo an ninh cho châu Âu? Là một nước lớn đại diện cho lợi ích của “phương Nam toàn cầu”, Trung Quốc sẽ đóng vai trò gì trong vấn đề này? Continue reading “‘Châu Âu đang mắc kẹt trong tư duy Chiến tranh Lạnh và NATO có thể giải thể trong tương lai’”

Trung Quốc sẽ phản ứng thế nào khi Trump bỏ rơi đồng minh?

Nguồn: James Palmer, “As Trump Abandons Allies, How Will China Respond”, Foreign Policy, 25/02/2025

Biên dịch: Tạ Kiều Trang

Cách tiếp cận gây sốc của Mỹ khiến Bắc Kinh vừa thấy hài lòng vừa lo ngại.

Tiêu điểm tuần này: Tổng thống Mỹ Donald Trump đổi cách tiếp cận với đồng minh khiến Bắc Kinh vừa thấy hài lòng vừa thấy bất an; Trung Quốc thể hiện vị thế của mình thông qua các biện pháp kiểm soát hoạt động khai thác và chế biến tài nguyên đất hiếm; Hoãn tuyên án tội danh lừa đảo đối với tỉ phú Trung Quốc Quách Văn Quý. Continue reading “Trung Quốc sẽ phản ứng thế nào khi Trump bỏ rơi đồng minh?”

Thế giới hôm nay: 28/02/2025

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Trong cuộc gặp với thủ tướng Anh Keir Starmer tại Nhà Trắng, Donald Trump cho biết Mỹ đang tiến gần một thỏa thuận thương mại với Anh “mà không cần áp thuế quan.” Về các cuộc đàm phán hòa bình ở Ukraine, thủ tướng Anh nói rằng ông muốn thấy một thỏa thuận bền vững “để ngăn Putin quay lại lần nữa.” “Tôi nghĩ ông ấy sẽ giữ lời,” ông Trump nói về Putin. Vào thứ Sáu, ông Trump sẽ gặp tổng thống Ukraine, Volodymyr Zelensky.

Trước đó, ông Trump tuyên bố sẽ áp thuế 25% đối với tất cả hàng hóa nhập khẩu từ Mexico và Canada từ ngày 4 tháng 3, viện dẫn lý do hai nước này không kiểm soát được nạn buôn bán ma túy, đặc biệt là fentanyl, vào Mỹ. Ông cũng sẽ áp thuế bổ sung 10% đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, gấp đôi mức thuế đã áp dụng hồi đầu tháng. Trung Quốc kêu gọi ông Trump giải quyết các vấn đề thương mại thông qua đối thoại. Continue reading “Thế giới hôm nay: 28/02/2025”