Nguồn: House passes the 13th Amendment, History.com
Biên dịch: Trần Mẫn Linh
Vào ngày này năm 1865, Hạ viện Hoa Kỳ đã thông qua Tu chính án thứ 13 của Hiến pháp, bãi bỏ chế độ nô lệ. Tu chính án viết: “Chế độ nô lệ và hình thức lao động ép buộc sẽ không còn tồn tại ở Mỹ hay bất cứ nơi nào thuộc phạm vi thẩm quyền của Mỹ.”
Khi Nội chiến Hoa Kỳ bắt đầu, mục tiêu công khai của Tổng thống Abraham Lincoln là duy trì sự thống nhất của liên bang. Tuy nhiên, ngay giai đoạn đầu cuộc chiến, chính quyền liên bang (miền Bắc) đã giữ lại những nô lệ bỏ trốn thay vì trả họ trở về với chủ nhân (ở miền Nam). Do đó, chế độ nô lệ về cơ bản sẽ chấm dứt tại những nơi quân đội Liên bang giành chiến thắng.
Tháng 09/1862, Lincoln ban hành Tuyên ngôn Giải phóng Nô lệ, kêu gọi giải phóng tất cả nô lệ ở các bang vẫn đang nổi dậy chống Liên bang. Bản tuyên ngôn đã đặt ra vấn đề về chế độ nô lệ ở các bang vùng biên giới chưa ly khai, hoặc ở những bang đã bị lực lượng Liên bang chiếm được trước khi bản tuyên ngôn được ban hành.
Năm 1864, tu chính án bãi bỏ chế độ nô lệ được Thượng viện Hoa Kỳ thông qua, song thất bại ở Hạ viện khi phe Dân chủ đồng loạt bác bỏ – nhân danh quyền của các bang. Cuộc bầu cử năm 1864 đã đưa Lincoln trở lại Nhà Trắng cùng thế đa số áp đảo của Đảng Cộng hòa ở lưỡng viện, mở đường cho việc thông qua tu chính án khi Quốc hội họp vào tháng 03/1865. Lincoln mong đợi bản tu chính án sẽ nhận được sự ủng hộ từ cả hai đảng; một số nghị sĩ Dân chủ đã thể hiện sự ủng hộ, song nhiều người khác vẫn phản đối.
Cuối cùng, bản tu chính án được thông qua với 119 phiếu thuận và 56 phiếu chống, nhiều hơn 7 phiếu so với số lượng cần thiết là hai phần ba để được thông qua. Một vài nghị sĩ Dân chủ đã bỏ phiếu trắng, song Tu chính án thứ 13 đã được gửi tới các bang để phê chuẩn, điều đã diễn ra vào tháng 12/1865. Với việc tu chính án được thông qua, một thể chế từng định hình sâu sắc lịch sử Hoa Kỳ đã bị bãi bỏ.
