Thế giới hôm nay: 18/01/2023

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Năm 2022 là năm đầu tiên dân số Trung Quốc giảm kể từ 1961, thời điểm xảy ra nạn đói lớn của Mao. Số liệu thống kê chính thức cho thấy dân số nước này đã giảm 850.000 người vào năm ngoái so với 2021, xuống còn 1,4118 tỷ người. Như vậy Trung Quốc đã mất vị trí quốc gia đông dân nhất thế giới vào tay Ấn Độ. Thay đổi trên làm dấy lên lo ngại về một cuộc khủng hoảng nhân khẩu học khi người trẻ Trung Quốc không đủ hỗ trợ cho dân số già.

Thu nhập quý bốn của các ngân hàng lớn cho thấy mảng ngân hàng đầu tư đã chậm lại vì lãi suất cao và triển vọng kinh tế xấu đi. Lợi nhuận tại Goldman Sachs, ngân hàng vừa cắt giảm nhân sự gần đây, giảm 66% so với cùng kỳ năm trước. Giá cổ phiếu của công ty cũng giảm 7%. Lợi nhuận của Morgan Stanley giảm 40% so với cùng kỳ năm ngoái nhưng vẫn cao hơn dự đoán. Continue reading “Thế giới hôm nay: 18/01/2023”

Thế giới hôm nay: 17/01/2023

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Các quan chức địa phương cho biết số người chết trong vụ tấn công tên lửa của Nga vào tòa nhà chung cư ở Dnipro, một thành phố Ukraine, đã tăng lên 40 người. Vụ tấn công đã khiến phương Tây cam kết gửi thêm vũ khí hạng nặng cho Ukraine. Trong khi đó, Belarus và Nga đồng tổ chức tập trận không quân “thuần túy phòng thủ” vào thứ Hai – khiến Ukraine lo ngại Điện Kremlin có kế hoạch tấn công đường bộ từ Belarus.

Bộ trưởng Quốc phòng Đức Christine Lambrecht tuyên bố từ chức sau nhiều chỉ trích về thông điệp bà đăng trên mạng xã hội vào đêm giao thừa. Trong video — được quay với pháo hoa ở hậu cảnh — bà nói cuộc chiến ở Ukraine gắn liền với “nhiều cuộc gặp gỡ với những con người thú vị, tuyệt vời.” Bà Lambrecht, một thành viên của Đảng Dân chủ Xã hội cầm quyền, còn bị chỉ trích vì các thiếu sót quản lý trong tiến trình cải cách quân đội. Continue reading “Thế giới hôm nay: 17/01/2023”

Thế giới hôm nay: 11/01/2023

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Các nhà lãnh đạo Mỹ, Canada và Mexico ra tuyên bố chung lên án vụ bạo loạn ở Brazil của những người ủng hộ cựu tổng thống Jair Bolsonaro. Trong khi đó, một số đảng viên Dân chủ của Joe Biden đã yêu cầu ông trục xuất Bolsonaro khỏi Mỹ — ông này hiện đang nằm viện ở Florida để chữa bệnh liên quan vùng bụng. Cảnh sát Brazil đã bắt giữ khoảng 1.500 người liên quan đến vụ bạo loạn tại các tòa nhà chính phủ ở thủ đô Brasília hôm 8/1.

Bộ Tài chính Nga cho biết thâm hụt ngân sách của nước này đã tăng lên mức kỷ lục 3,3 nghìn tỷ rúp (47 tỷ đô la) trong năm 2022. Nga trang trải cho chi phí xâm lược Ukraine bằng nguồn thu từ khí đốt và dầu mỏ, qua đó duy trì được thặng dư ngân sách trong phần lớn thời gian của năm. Tuy nhiên, các hạn chế đối với năng lượng nhập khẩu từ Nga của châu Âu và trần giá dầu của G7 đã khiến ngân sách của nước này thu hẹp đáng kể trong tháng 12. Continue reading “Thế giới hôm nay: 11/01/2023”

Thế giới hôm nay: 09/01/2023

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Tại Brazil, hàng nghìn người ủng hộ cựu tổng thống Jair Bolsonaro đã vượt hàng rào cảnh sát để xông vào dinh tổng thống, tòa nhà Quốc hội và Tòa án Tối cao ở thủ đô Brasília. Một số người ủng hộ Bolsonaro không chấp nhận kết quả bầu cử tổng thống hồi tháng 10. Vào tháng 11, động thái phản đối kết quả của ông đã bị tòa bác bỏ. Luiz Inácio Lula da Silva, người vừa tuyên thệ nhậm chức tổng thống vào ngày 1 tháng 1, đang công tác ở São Paulo, còn Quốc hội không họp.

Trung Quốc mở cửa với thế giới sau ba năm phong toả vì Covid. Giờ đây, người ta có thể ra vào đất nước một cách tự do mà không cần phải cách ly – dù chỉ gói gọn trong giới doanh nhân, vì du khách quốc tế vẫn bị cấm. Hàng nghìn người đã qua biên giới để vào Hồng Kông vào sáng Chủ nhật trong khi các trang web du lịch của Trung Quốc ghi nhận lượng truy cập lớn. Song nhiều nước đã bắt đầu yêu cầu người nhập cảnh từ Trung Quốc phải chứng minh âm tính covid. Continue reading “Thế giới hôm nay: 09/01/2023”

Thế giới hôm nay: 06/01/2023

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

MỹĐức đã đồng ý gửi xe bọc thép tới Ukraine, sau một thời gian dài từ chối vì sợ Nga coi đó là hành động leo thang. Mỹ sẽ cung cấp xe Bradley, còn Đức gửi xe Marders cùng một hệ thống phòng thủ tên lửa Patriot. Trước đó một ngày Pháp cũng cho biết sẽ gửi xe bọc thép. Các động thái trên có thể cho thấy phương Tây sẵn sàng cung cấp xe tăng hạng nặng trong tương lai.

Vladimir Putin đã ra lệnh cho bộ trưởng quốc phòng Nga Sergei Shoigu tiến hành ngừng bắn từ trưa thứ Sáu đến nửa đêm thứ Bảy nhân dịp Giáng sinh Chính thống giáo. Động thái này theo sau lời kêu gọi tạm thời ngừng bắn của Thượng phụ Kirill, người đứng đầu Giáo hội Chính thống Nga và là nhân vật ủng hộ ông Putin nhiệt thành. Một cố vấn của tổng thống Ukraine đã gọi quyết định của ông Putin là “đạo đức giả.” Continue reading “Thế giới hôm nay: 06/01/2023”

Thế giới hôm nay: 05/01/2023

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Hạ viện Mỹ tiếp tục bế tắc khi Kevin McCarthy lần thứ sáu thất bại trong cuộc bỏ phiếu chọn Chủ tịch Hạ viện. Hai mươi đảng viên Cộng hòa đã quay sang ủng hộ Byron Donalds, một dân biểu mới phục vụ hai nhiệm kỳ. Nếu muốn chiến thắng, bất kỳ ứng viên Cộng hòa nào cũng chỉ có thể để mất bốn phiếu bầu của đảng mình. Hạ viện sẽ tiếp tục bỏ phiếu cho đến khi chọn được chủ tịch mới. Trước đó cựu tổng thống Donald Trump đã tuyên bố ủng hộ ông McCarthy.

Các cơ quan quản lý của EU cho rằng Meta đã vi phạm luật châu Âu khi ép người dùng Facebook và Instagram chấp nhận quảng cáo cá nhân hóa. Phán quyết này đi kèm khoản tiền phạt 390 triệu euro (414 triệu đô la), bên cạnh khả năng gây ra thiệt hại lớn nếu nó buộc Meta phải thay đổi mô hình quảng cáo. Đây là một trong những phán quyết quan trọng nhất kể từ khi EU đưa ra luật bảo mật dữ liệu mới vào năm 2018. Continue reading “Thế giới hôm nay: 05/01/2023”

Thế giới hôm nay: 04/01/2023

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Kevin McCarthy thua cả hai vòng bỏ phiếu đầu tiên để bầu Chủ tịch Hạ viện Mỹ, sau khi 19 đảng viên Cộng hòa cực hữu từ chối ủng hộ ông. Đây là lần đầu tiên trong một thế kỷ qua hạ viện không bầu được lãnh đạo mới trong vòng bỏ phiếu đầu. Được biết phe phản đối vẫn chưa đưa ra được một ứng viên thay thế. Dù đã chấp nhận một số nhượng bộ, ông McCarthy vẫn thất bại trong vòng hai vào rạng sáng nay.

Một số nhà lập pháp Nga yêu cầu trừng phạt các chỉ huy quân sự sau cái chết của ít nhất 63 quân nhân trong cuộc tấn công của Ukraine vào thị trấn Makiivka do Nga chiếm đóng ở vùng Donbas. Trong khi đó, tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nói Nga đang lên kế hoạch cho một cuộc tấn công kéo dài nhằm “làm kiệt quệ” nước ông; không quân Ukraine được cho là đã bắn hạ gần 90 máy bay không người lái do Iran sản xuất chỉ trong vòng hai ngày. Continue reading “Thế giới hôm nay: 04/01/2023”

Thế giới hôm nay: 03/01/2023

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Bộ Quốc phòng Nga thông báo có 63 quân nhân đã thiệt mạng trong cuộc tấn công của Ukraine vào Makiivka, một thị trấn do Nga chiếm đóng ở vùng Donbas. Báo cáo của phía Ukraine thể hiện con số thương vong cao hơn nhiều. Thị trưởng Vitali Klitschko cho biết đợt tấn công mới nhất của Nga vào Kyiv, thủ đô Ukraine, đã gây mất điện và gián đoạn hệ thống sưởi ấm. Bộ Quốc phòng Ukraine thông tin không quân nước này đã bắn hạ gần 40 máy bay không người lái do Iran sản xuất chỉ trong một đêm.

Giám đốc IMF Kristalina Georgieva cảnh báo 1/3 nền kinh tế thế giới sẽ rơi vào suy thoái trong năm 2023. Bà cho rằng tăng trưởng toàn cầu sẽ bị kéo xuống bởi các nền kinh tế Mỹ, Trung Quốc, và EU, vốn đều đang “đồng thời chậm lại.” Bà dự đoán một nửa EU sẽ rơi vào suy thoái, nhưng cũng nói Mỹ “có thể tránh được” suy thoái. Continue reading “Thế giới hôm nay: 03/01/2023”

Thế giới hôm nay: 30/12/2022

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Mỹ thông báo bắt đầu yêu cầu giấy xét nghiệm âm tính covid-19 đối với người nhập cảnh từ Trung Quốc. Các nước châu Á và châu Âu đã công bố các biện pháp tương tự, khi người dân Trung Quốc chuẩn bị đi du lịch nước ngoài trở lại. Hồi đầu tuần, chính phủ Trung Quốc tuyên bố chấm dứt cách ly bắt buộc đối với người nhập cảnh từ tháng 1. Trong khi đó, Hồng Kông loại bỏ hầu hết yêu cầu đối với người nhập cảnh từ đại lục và các nơi khác.

Giới chức Ukraine cho biết Nga đã phóng rất nhiều tên lửa vào các thành phố của nước này, nhưng bị phòng không đánh chặn 54 trên 69 quả. Thủ đô Kyiv cũng như Kharkiv, Lviv, Odessa và Zhytomyr đều là mục tiêu. Ở mặt trận phía nam, các quan chức Ukraine đã kêu gọi cư dân thành phố Kherson, nơi họ mới giải phóng hồi 6 tuần trước, sơ tán khi quân Nga gia tăng tấn công bằng súng cối và pháo. Continue reading “Thế giới hôm nay: 30/12/2022”

Thế giới hôm nay: 29/12/2022

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Giới chức Ukraine kêu gọi cư dân Kherson sơ tán khi quân Nga tái tấn công thành phố này, vốn được giải phóng hồi tháng 11 sau khi bị quân Nga chiếm đóng từ đầu cuộc chiến. Nga đẩy mạnh pháo kích trong những ngày gần đây, khiến hàng trăm người phải sơ tán. Nhiều cuộc pháo kích dường như nhằm vào các mục tiêu dân sự, bao gồm một bệnh viện phụ sản vào đêm thứ Ba.

Chính phủ Ý cho biết người nhập cảnh từ Trung Quốc sẽ phải xét nghiệm covid-19 bắt buộc, quốc gia châu Âu đầu tiên làm như vậy. Hồi đầu tuần chính phủ Trung Quốc đã tuyên bố chấm dứt kiểm dịch bắt buộc đối với người nhập cảnh từ tháng 1, khiến số người Trung Quốc chuẩn bị ra nước ngoài tăng kỷ lục. Ấn Độ, Nhật Bản, Malaysia và Hàn Quốc đều đã công bố các biện pháp tương tự như Ý. Continue reading “Thế giới hôm nay: 29/12/2022”

Thế giới hôm nay: 28/12/2022

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Trung Quốc sẽ chấm dứt cách ly bắt buộc đối với người nhập cảnh từ ngày 8 tháng 1, trong bối cảnh chính phủ nước này hạ cấp phản ứng truớc Covid-19. Chủ tịch Tập Cận Bình trước đó đã nói cần có các “chiến dịch y tế yêu nước” có đối tượng chọn lọc hơn trong giai đoạn mới. Bệnh viện trên khắp đất nước được cho là đang quá tải sau khi các hạn chế covid đột ngột được dỡ bỏ. Trong khi đó, Nhật Bản thông báo rằng từ ngày 30 tháng 12 sẽ bắt buộc xét nghiệm covid âm tính đối với tất cả người nhập cảnh từ Trung Quốc đại lục.

Đài Loan thông báo kéo dài nghĩa vụ quân sự bắt buộc từ bốn tháng lên một năm khi mối đe dọa từ Trung Quốc gia tăng. Lính nghĩa vụ cũng sẽ được huấn luyện nâng cao hơn. Tổng thống Thái Anh Văn nói các quy định quân sự hiện tại là không đủ để răn đe Trung Quốc. Kế hoạch mới sẽ có hiệu lực từ tháng 1 năm 2024. Continue reading “Thế giới hôm nay: 28/12/2022”

Thế giới hôm nay: 27/12/2022

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Trung Quốc sẽ chấm dứt cách ly bắt buộc đối với người nhập cảnh từ ngày 8 tháng 1, trong bối cảnh chính phủ nước này hạ cấp phản ứng truớc Covid-19. Chủ tịch Tập Cận Bình trước đó đã nói cần có các “chiến dịch y tế yêu nước” có đối tượng chọn lọn hơn trong giai đoạn mới. Bệnh viện trên khắp đất nước được cho là đang quá tải sau khi các hạn chế covid đột ngột được dỡ bỏ.

Bộ Quốc phòng Đài Loan cho biết Trung Quốc đã điều 71 máy bay chiến đấu và 7 tàu hải quân tham gia “tập trận tấn công” ⁠— tức diễn tập cho xung đột ⁠— trong vùng nhận diện phòng không của hòn đảo vào Chủ nhật. Trung Quốc đã lên án một dự luật chi tiêu được Mỹ thông qua nhằm hỗ trợ quân sự cho Đài Loan, và cáo buộc hai nước này leo thang “các âm mưu thông đồng và khiêu khích.” Căng thẳng lên cao kể từ khi chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi đến thăm hòn đảo hồi tháng 8. Continue reading “Thế giới hôm nay: 27/12/2022”

Thế giới hôm nay: 26/12/2022

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Tỉnh Chiết Giang của Trung Quốc chính thức đạt mốc 1 triệu ca nhiễm covid-19 mới hàng ngày. Cơ quan y tế của nước này cũng cho biết chỉ trong 20 ngày đầu tiên của tháng 12 đã có gần 250 triệu người bị nhiễm virus. Ước tính trên cao hơn nhiều so với con số chính thức. Bất chấp báo cáo cho thấy các nhà xác bị quá tải, CDC Trung Quốc tuyên bố không có ca tử vong nào trong năm ngày tính đến thứ Bảy. Bệnh viện ở một số tỉnh cho biết ca bệnh tăng cao đang gây thiếu máu dự trữ.

Tổng thống Nga Vladimir Putin nói ông sẵn sàng đàm phán với Ukraine và những nước khác – ngay cả khi Nga tiếp tục bắn phá dân thường và cơ sở hạ tầng ở Ukraine. Song giới chức Ukraine nói ông Putin không thật lòng. Giám đốc CIA William Burns cũng cho rằng Nga không nghiêm túc đàm phán. Continue reading “Thế giới hôm nay: 26/12/2022”

Thế giới hôm nay: 23/12/2022

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Nhà sáng lập sàn giao dịch tiền điện tử FTX Sam Bankman-Fried đã được cho phép tại ngoại nhờ nộp 250 triệu đô la bảo lãnh sau phiên điều trần ở New York. Điều kiện tại ngoại quy định ông phải nộp hộ chiếu và bị giữ tại nhà cha mẹ ở California. Trước đó, vào thứ Tư, Bankman-Fried đã bị dẫn độ từ Bahamas về Mỹ. Ông sẽ ra hầu tòa về tám cáo buộc liên bang, bao gồm gian lận thanh toán, âm mưu thực hiện hành vi rửa tiền, và gian lận giao dịch hàng hóa và chứng khoán.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã gặp người đồng cấp Ba Lan Andrzej Duda để thảo luận về “các kế hoạch chiến lược cho tương lai.” Cuộc gặp diễn ra trên đường ông Zelensky trở về từ Mỹ, vốn là lần đầu tiên nhà lãnh đạo Ukraine rời khỏi đất nước kể từ khi Nga xâm lược vào tháng 2. Khi ở Washington, DC, ông Zelensky đã gặp tổng thống Joe Biden, người vừa tuyên bố viện trợ thêm 1,85 tỷ đô la cho Ukraine. Continue reading “Thế giới hôm nay: 23/12/2022”

Thế giới hôm nay: 16/12/2022

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Các ngân hàng trung ương châu ÂuAnh đã làm theo Cục Dự trữ Liên bang Mỹ khi tăng lãi suất thêm 0,5 điểm phần trăm, thấp hơn mức tăng 0,75 trước đó. Đây là đợt tăng lãi suất lần thứ chín liên tiếp của Ngân hàng Trung ương Anh, qua đó đưa lãi suất của họ lên 3,5%, mức cao nhất 14 năm qua. Trong khi đó, Ngân hàng Trung ương châu Âu ECB tăng lãi suất từ 1,5% lên 2%, cao nhất kể từ khủng hoảng tài chính 2008. ECB cho biết sẽ tiếp tục tăng lãi suất do lạm phát vẫn cao hơn mục tiêu trung hạn 2%, bất kể có đạt đỉnh hay chưa. Lạm phát khu vực đồng Euro ở mức 10% trong tháng 11, giảm từ 10,6% hồi tháng 10.

Hoạt động kinh tế ở Trung Quốc giảm tốc trong tháng 11. Cụ thể, doanh số bán lẻ giảm 5,9% so với cùng kỳ năm ngoái, trong khi tăng trưởng sản lượng công nghiệp giảm còn 2,2% từ mức 5% của tháng trước đó. Cả nhu cầu tiêu dùng lẫn sản xuất đều bị ảnh hưởng nặng bởi chính sách zero covid. Dù chính phủ đang dỡ bớt hạn chế, làn sóng số ca nhiễm mới sẽ tự chính nó gây hại cho nền kinh tế. Continue reading “Thế giới hôm nay: 16/12/2022”