Nguồn: Historic figures, BBC (truy cập ngày 29/6/2015)
Biên dịch & Hiệu đính: Phạm Hồng Anh
Victoria là vị nữ hoàng Anh trị vì lâu nhất và là người đứng đầu một đế chế rộng lớn. Bà điều hành những thay đổi lớn trong xã hội Anh. Thời kì trị vì của bà được biết đến với tên gọi Thời đại Victoria.
Victoria sinh ngày 24 tháng 5 năm 1819 tại London, là người con duy nhất của Edward – Bá tước xứ Kent – và Victoria Maria Louisa xứ Saxe-Coburg. Năm 1837, ở tuổi 18, bà thừa kế ngai vàng từ người bác William IV và trị vì cho tới cuối thế kỷ 19. Năm 1840, Victoria kết hôn với anh họ của mình, Hoàng tử Albert xứ Saxe-Coburg-Gotha. Trong hai mươi năm tiếp theo, họ sống hòa thuận và có với nhau chín người con, nhiều người trong số họ được gả cho các hoàng tộc Châu Âu.
Khi lên ngôi, Victoria chỉ định thủ tướng đảng Whig – Huân tước Melbourne – làm cố vấn chính trị của mình. Năm 1840, Hoàng tử Albert thay thế ảnh hưởng của Melbourne. Vị hoàng tử người Đức chưa bao giờ thực sự giành được sự ủng hộ của công chúng Anh, và đến tận 17 năm sau ông mới được chính thức thừa nhận với cương vị ‘phu quân của nữ hoàng’. Tuy nhiên Victoria lại phụ thuộc rất nhiều vào Albert. Bà cai trị hiệu quả nhất chính trong thời gian sống với ông. Britain chuyển thành nền quân chủ lập hiến, khi đó quân vương có rất ít quyền lực và không can dự vào đảng phái chính trị. Dẫu vậy đôi khi Victoria cũng thể hiện quan điểm cá nhân vô cùng mạnh mẽ.
Victoria không thể nào vượt qua cái chết của Albert vào năm 1861, bà sống trong đau buồn trong suốt phần đời còn lại. Bà thoái lui khỏi đời sống xã hội và không giành được nhiều ủng hộ của quần chúng. Tuy nhiên trong cuối thập niên 1870 và thập niên 1880, bà dần xuất hiện trở lại trước công chúng và khôi phục lại sự ủng hộ của dân chúng Anh khi tình cảm ủng hộ đế chế ngày càng tăng cao. Sau cuộc Binh biến Ấn Độ năm 1857, sự quản lý chính phủ Ấn Độ được chuyển từ Công ty Đông Ấn sang quyền của nữ hoàng. Năm 1877, Victoria trở thành nữ hoàng Ấn Độ. Đế chế Anh thời bà bao gồm cả Canada, Úc, New Zealand và phần lớn lãnh thổ Châu Phi. Trong thời kỳ này, nước Anh hầu như không can dự vào các vấn đề Châu Âu, ngoại trừ cuộc Chiến tranh Crimea từ năm 1853 đến 1856.
Lễ mừng 50 năm và 60 năm trị vì của Nữ hoàng lần lượt vào năm 1887 và 1897 được tổ chức trọng thể. Triều đại của bà chứng kiến một cuộc cách mạng trong chính phủ nước Anh, sự phát triển công nghiệp vượt bậc và sự lớn mạnh của một đế chế toàn cầu. Victoria qua đời ngày 22 tháng 1 năm 1901 tại Nhà Osborne, Đảo Wight.
