Nguồn: “Last emperor of China abdicates”, History.com (truy cập ngày 11/2/2016).
Biên dịch: Nguyễn Ngọc Tường Ngân
Vào ngày này năm 1912, Tuyên Thống (Hsian-T’ung), vị hoàng đế cuối cùng của Trung Quốc, bị buộc phải thoái vị sau cuộc Cách mạng Tân Hợi do Tôn Dật Tiên lãnh đạo. Một chính phủ lâm thời được thành lập thay thế cho triều đình, chấm dứt 267 năm cai trị của người Mãn Châu và hơn 2.000 năm cai trị của chế độ phong kiến tại Trung Quốc. Vị cựu hoàng, lúc đó chỉ mới 6 tuổi, được phép tiếp tục sống trong Tử Cấm Thành ở Bắc Kinh, và ông đã lấy tên là Henry Phổ Nghi (Pu Yi).
Phổ Nghi đăng quang hoàng đế vào năm 1908 sau khi người bác của mình, hoàng đế Quang Tự, qua đời. Ông trị vì dưới sự kèm cặp của một quan nhiếp chính và trải qua đào tạo để chuẩn bị cho sự trị vị chính thức sắp tới của mình. Tuy nhiên, tới tháng 10 năm 1911, triều đại của ông sụp đổ trong cuộc Cách mạng Tân Hợi của Tôn Dật Tiên, và bốn tháng sau đó ông phải thoái vị. Chính phủ mới của Trung Quốc cấp cho ông một khoản lương hưu lớn và cho phép ông sống trong hoàng cung đến năm 1924, khi ông bị buộc phải sống lưu vong.
Sau 1925, ông sống tại Thiên Tân đang bị Nhật chiếm đóng, và vào năm 1932 Nhật Bản đã tạo ra nhà nước bù nhìn Mãn Châu Quốc ở Mãn Châu dưới sự cai trị của ông. Năm 1934, Phổ Nghi đã đăng quang hoàng đế Mãn Châu, lấy hiệu là Khang Đức. Bất chấp các cuộc kháng chiến của quân du kích chống lại chế độ bù nhìn của mình, ông vẫn nắm giữ chức vị hoàng đế cho đến năm 1945, khi ông bị bắt bởi quân đội Liên Xô.
Năm 1946, Phổ Nghi điều trần trước Tòa Tokyo về tội ác chiến tranh rằng ông là một công cụ bị ép buộc của người Nhật và không phải là một biểu tượng của quyền tự quyết của người Mãn Châu như họ tuyên bố. Mãn Châu và tỉnh Nhiệt Hà[1] được trả lại cho Trung Quốc, và vào năm 1950 Phổ Nghi đã được giao lại cho chính quyền cộng sản Trung Quốc. Ông bị giam giữ, cải tạo tại Thẩm Dương đến năm 1959, khi lãnh đạo Trung Quốc Mao Trạch Đông ân xá cho ông. Sau khi được thả, ông làm việc tại một xưởng sửa chữa cơ khí tại Bắc Kinh. Ông qua đời năm 1967.
———–
[1] Nhiệt Hà là một tỉnh cũ của TQ. Năm 1955, CHND Trung Hoa chia tách tỉnh này và sáp nhập vào địa giới các tỉnh Liêu Ninh, Hà Bắc, và Khu tự trị Nội Mông.
[efb_likebox fanpage_url=”DAnghiencuuquocte” box_width=”420″ box_height=”” locale=”en_US” responsive=”0″ show_faces=”1″ show_stream=”0″ hide_cover=”0″ small_header=”0″ hide_cta=”0″ ]
