Nguồn: Lincoln inaugurated, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1861, Abraham Lincoln trở thành vị Tổng thống thứ 16 của nước Mỹ. Trong bài diễn văn nhậm chức của mình, Lincoln đã bày tỏ thiện chí với miền Nam, nhưng cũng nói rõ ý định thực thi luật liên bang ở các tiểu bang đã ly khai.
Kể từ khi Lincoln đắc cử vào tháng 11/1860, bảy tiểu bang đã rời khỏi Liên minh. Lo lắng rằng việc ứng viên của Đảng Cộng hòa được chọn sẽ đe doạ các quyền của họ, đặc biệt là về chế độ nô lệ, các bang thuộc miền Hạ Nam (lower South) đã ly khai và thành lập Hợp bang miền Nam Hoa Kỳ (Confederate States of America). Trong quá trình đó, một số bang đã chiếm dụng tài sản của liên bang như kho vũ khí và pháo đài.
Đến thời điểm Lincoln đến Washington, D.C. để chuẩn bị cho lễ nhậm chức, mối đe dọa chiến tranh đã hiển hiện rõ ràng. Lincoln lựa chọn cách tiếp cận thận trọng trong bài phát biểu của mình, và đã không đưa ra bất kỳ lời đe dọa cụ thể nào chống lại các bang miền Nam. Nhờ vậy, ông đã đã giữ được các tiểu bang miền Thượng Nam (upper South) – North Carolina, Tennessee, Virginia, Arkansas, Missouri, Kentucky, Maryland, và Delaware – tiếp tục ở lại Liên minh miền Bắc.
Cũng trong bài diễn văn nhậm chức, Lincoln hứa sẽ không can thiệp vào các chế độ nô lệ đã tồn tại, và cam kết đình chỉ các hoạt động của chính phủ liên bang trong những khu vực thù địch. Tuy nhiên, ông vẫn thể hiện lập trường vững chắc chống lại sự ly khai và thu giữ tài sản liên bang. Lincoln khẳng định, chính phủ có quyền “chiếm giữ, sử dụng, và sở hữu” các tài sản của mình và có quyền thu thuế. Ông kết thúc bài phát biểu của mình bằng một lời nhắc nhở hùng hồn về di sản chung của quốc gia:
Vấn đề hệ trọng của cuộc nội chiến đang nằm trong tay các bạn, những đồng bào của tôi, chứ không phải trong tay tôi. Chính phủ sẽ không tấn công bạn. Bạn có thể tránh được xung đột khi bạn chọn không làm kẻ hiếu chiến. Bạn chẳng có lời thề Tối cao nào về việc tiêu diệt chính phủ, trong khi tôi lại có lời thề trang trọng nhất để giữ gìn, bảo vệ và chiến đấu vì chính phủ ấy … Chúng ta không phải kẻ thù, mà là bạn bè. Chúng ta không nên trở thành kẻ thù. Dù tình hình có trở nên căng thẳng, nó cũng không được phá vỡ mối dây liên kết của chúng ta. Những giai điệu ký ức xa xưa, trải dài từ mọi chiến trường và từ nấm mồ của những người yêu nước, đến mỗi trái tim và từng viên đá sưởi, trên khắp vùng đất rộng lớn này, sẽ lại cất lên khúc ca của Liên minh, khi một lần nữa được chạm đến, chắc chắn, bởi khía cạnh tốt đẹp trong bản chất của chúng ta.
Sáu tuần sau, quân Hợp bang tấn công Pháo đài Sumter ở Charleston, South Carolina, và Nội chiến Mỹ chính thức bắt đầu.
