Nguồn: Lincoln issues Proclamation of Amnesty and Reconstruction, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1863, Tổng thống Abraham Lincoln đưa ra kế hoạch hòa giải của ông cho việc thống nhất Hoa Kỳ với Tuyên ngôn Ân xá và Tái thiết (Proclamation of Amnesty and Reconstruction).
Tính đến thời điểm đó trong cuộc Nội chiến, rõ ràng là Lincoln cần phải đề ra một số kế hoạch sơ bộ cho việc tái thiết sau chiến tranh. Quân đội Liên minh miền Bắc (Union) đã chiếm được phần lớn miền Nam, và một số tiểu bang đã sẵn sàng để xây dựng lại chính quyền của họ.
Tuyên ngôn đề cập đến ba vấn đề chủ chốt. Đầu tiên là ân xá hoàn toàn và trao trả tài sản cho tất cả những ai tham gia cuộc nổi dậy, ngoại trừ các quan chức cấp cao nhất và các nhà lãnh đạo quân sự của Hợp bang miền Nam (Confederate). Thứ hai, cho phép thành lập chính quyền tiểu bang mới nếu 10% cử tri (đủ điều kiện đi bầu) tuyên thệ trung thành với Hoa Kỳ. Thứ ba, chính quyền mới ở các tiểu bang miền Nam được khuyến khích ban hành các kế hoạch giải quyết vấn đề nô lệ được giải phóng, miễn là tự do của họ không bị tổn hại.
Tóm lại, các điều khoản đưa ra đều được hầu hết các bang miền Nam chấp thuận. Dù việc giải phóng nô lệ vẫn bị một số bang miền Nam phản đối, kế hoạch của Lincoln thực sự nhân đạo nếu xét thiệt hại quá lớn của cuộc nội chiến. Với Tuyên ngôn Ân xá và Tái thiết, Lincoln đã giành lấy sáng kiến tái thiết từ tay Quốc Hội. Một số thành viên cực đoan của Đảng Cộng hòa cho rằng kế hoạch này quá nhẹ nhàng cho các bang miền Nam, nhưng những người khác thì chấp nhận vì tin vào uy tín và tài lãnh đạo của Tổng thống. Sau khi Lincoln bị ám sát vào tháng 04/1865, những bất đồng về chính sách tái thiết hậu chiến đã dẫn đến một trận chiến nảy lửa giữa Tổng thống kế nhiệm – Andrew Johnson – và Quốc Hội.
