11/01/1945: Ngừng bắn trong Nội chiến Hy Lạp

Nguồn: Truce signed in Greek Civil War, History.com

Biên dịch: Lê Thị Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp

Vào ngày này năm 1945, cuộc nội chiến Hy Lạp chấm dứt khi một thỏa thuận chính trị được ký kết giữa Quân đội Quốc gia Dân chủ do Anh hậu thuẫn và Mặt trận Giải phóng Dân tộc của lực lượng kháng chiến cộng sản.

Khi Đức chiếm đóng Hy Lạp (Đức làm vậy để giải cứu Ý sau khi cuộc xâm lược thất bại của Ý đe dọa để ngỏ Hy Lạp cho quân Đồng minh chiếm đóng), nhiều lực lượng kháng chiến đã tham gia chiến đấu. Hai phong trào nổi bật đặc biệt quan trọng bao gồm: một phong trào kháng chiến do cộng sản hậu thuẫn với tên gọi Mặt trận Giải phóng Dân tộc và một phong trào tự do, dân chủ được gọi là Quân đội Quốc gia Dân chủ.

Mặc dù các phe phái hoạt động trong các khuôn khổ ý thức hệ khác nhau, đôi khi họ vẫn hợp tác để chiến đấu chống kẻ thù chung là Đức. Tuy nhiên, đến đầu năm 1944, Mặt trận Giải phóng Dân tộc đã tiến tới thành lập một chính phủ lâm thời, bác bỏ tính chính danh của cả nhà vua Hy Lạp và chính phủ lưu vong của ông. Họ cũng bất chấp đối thủ còn lại của mình – Quân đội Quốc gia Dân chủ – để giành lấy quyền lực chính trị tối cao ở Hy Lạp.

Khi Đức rút khỏi Hy Lạp vào tháng 10 năm 1944, các lực lượng chiến thắng của Anh đã tập hợp các phe cộng sản và dân chủ để thành lập một chính phủ liên minh. Chính phủ này sụp đổ sau khi Mặt trận Giải phóng Dân tộc của lực lượng cộng sản từ chối giải tán lực lượng du kích của mình. Vào ngày 03 tháng 12, chiến tranh nổ ra giữa những người cộng sản và những người dân chủ. Mặt trận Giải phóng Dân tộc nắm quyền kiểm soát phần lớn Hy Lạp, ngoại trừ thủ đô và Salonika.

Quân đội Anh đã chiến đấu chống lại lực lượng cộng sản cùng với Quân đội Quốc gia Dân chủ, lực lượng vốn ngày càng hữu khuynh khi họ phải đấu tranh để tồn tại và tìm kiếm sự hỗ trợ. Vào ngày 11 tháng 01, Mặt trận Giải phóng Dân tộc đã chấp nhận các điều khoản của Anh cho một thỏa thuận ngừng bắn; một tháng sau, các lực lượng phiến quân đầu hàng và giải tán toàn bộ quân đội du kích của họ. Tuy nhiên, hòa bình chỉ tồn tại trong một thời gian ngắn khi cuộc nội chiến nổ ra một lần nữa trong bối cảnh hậu chiến cũng như cuộc đấu tranh hỗn loạn để giành quyền kiểm soát Hy Lạp tiếp diễn.