Nguồn: Battle of Cold Harbor begins, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1864, quân Hợp bang miền Nam đã tấn công vào đoàn lính Liên minh miền Bắc đóng ở đường Cold Harbour, Virginia, vị trí chiến lược chỉ cách Richmond chừng một chục dặm.
Từ đầu tháng 05/1864, Tướng Ulysses S. Grant đã chỉ huy quân Liên minh miền Bắc liên tục nhắm vào Binh đoàn Northern Virginia của Robert E. Lee ở khu vực xung quanh Richmond. Đợt tấn công đã gây thiệt hại nặng nề cho Binh đoàn Potomac của Grant, với con số thương vong lên mức 60.000 người trước khi họ đến được Cold Harbor. Sau nhiều trận chiến dọc theo sông North Anna và tại nhà thờ Bethesda vào cuối tháng 5, hai phe tiếp tục cuộc đua tiến đến điểm chiến lược tiếp theo. Nhưng phía Liên minh đã chậm chân hơn phía Hợp bang.
Ngày 30/5, quân Liên minh dưới sự chỉ huy của Philip Sheridan đã đối đầu quân Hợp bang do Fitzhugh Lee dẫn đầu ở gần quán rượu Cold Harbour, đặt theo tên con đường chiến lược này. Liên minh đã tấn công và chiếm được quyền kiểm soát giao lộ nhưng không thể tiến xa hơn vào Richmond. Quân tiếp viện của hai bên tiếp tục tiến vào tối ngày 31/05.
Lee quyết tâm chiếm lại con đường và ra lệnh tấn công quân Liên minh ngay sau khi rạng sáng, trước khi họ nhận thêm viện binh. Cuộc tấn công được chỉ huy bởi một đại tá thiếu kinh nghiệm là Lawrence Keitt từ South Carolina, người sớm bị thương nặng trong loạt tấn công đầu tiên. Ngay sau đó, Trung đoàn 20 South Carolina, đơn vị trung tâm của cuộc tấn công, đã rút lui. Hoảng loạn lan nhanh sang các đơn vị khác, quân Hợp bang nhanh chóng thất bại, còn lính của Sheridan thì giành được quyền kiểm soát con đường.
Grant ra lệnh tấn công quân miền Nam vào cuối buổi chiều sau khi quân tiếp viện đến. Nhưng họ đã không thể vượt qua công sự của kẻ thù, nên quyết định chờ Binh đoàn Potomac đến trước khi tiến hành một cuộc tấn công khác. Chính hành động trì hoãn này đã gây nhiều thiệt hại. Phiến quân miền Nam đã sử dụng thời gian này để xây dựng chiến hào và công sự. Khi cuộc tấn công của Liên minh diễn ra vào ngày 03/06, nó đã trở thành một trong những thảm họa lớn nhất cho miền Bắc trong cuộc chiến.
