Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Pedro Sánchez, thủ tướng thuộc Đảng Xã hội của Tây Ban Nha, đã đạt được thỏa thuận với Podemos, một đảng cực tả, để thành lập chính phủ liên minh đầu tiên của nước này kể từ khi trở lại chế độ dân chủ. Ông Sánchez đã kêu gọi một cuộc bầu cử với hy vọng giành được đa số trong nghị viện, song thay vào đó lại mất ghế. Hai đảng Xã hội và Podemos vẫn còn thiếu 21 ghế đã có đa số, và do đó sẽ cần hỗ trợ từ các đảng vùng miền.
Một cuộc không kích của lực lượng vũ trang Israel đã giết chết một thủ lĩnh của Phong trào Thánh chiến Hồi giáo Palestine, một nhóm chiến binh ở Dải Gaza, và vợ của ông này. Israel tuyên bố Baha Abu al-Ata chịu trách nhiệm cho nhiều vụ tấn công khủng bố vào Israel và có ý định tiến hành nhiều cuộc khủng bố hơn nữa. Hàng chục tên lửa đã được bắn từ Gaza vào miền nam Israel để trả thù cho vụ ám sát.
Taliban sẽ thả hai giáo sư của Đại học American University of Afghanistan – một người Mỹ, một người Australia – mà họ bắt cóc ba năm trước. Đổi lại, chính phủ Afghanistan đồng ý thả ba tù nhân Taliban. Tổng thống Ashraf Ghani cho biết ông hy vọng cuộc trao đổi có thể “mở đường cho các cuộc đàm phán trực tiếp” giữa chính phủ và quân nổi dậy.
Mexico đã cung cấp tị nạn chính trị cho Evo Morales. Ông Morales đã từ chức tổng thống Bolivia hôm Chủ nhật theo yêu cầu của quân đội, sau khi xuất hiện bằng chứng về việc gian lận phiếu bầu trong cuộc tổng tuyển cử của nước này. Marcelo Ebrard, bộ trưởng ngoại giao của chính phủ thiên tả ở Mexico, tuyên bố Bolivia đang ở trong một cuộc đảo chính.
Người biểu tình Hồng Kông lại chặn đường bộ và đường sắt trong giờ đi làm buổi sáng. Họ cũng phá hoại xe buýt và đèn giao thông trong khu thương mại trung tâm thành phố vào thời điểm ăn trưa. Vào tối thứ Hai, Carrie Lam, trưởng đặc khu Hong Kong, đã mô tả những người biểu tình là “kẻ thù của nhân dân”, và hứa sẽ không nhượng bộ trước “bạo lực leo thang”.
Hillary Clinton chỉ trích chính phủ Anh vì từ chối công bố bản báo cáo về sự can thiệp của Nga vào chính trị nước Anh cho đến sau cuộc tổng tuyển cử ngày 12 tháng 12. Báo cáo đã được trình lên thủ tướng vào tháng 10 và đã nhận được phê chuẩn an ninh để công bố. Các cơ quan tình báo Mỹ trước đó kết luận sự can thiệp của Nga đã giúp Donald Trump đánh bại bà Clinton trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2016.
Trong một thương vụ lớn nhất từ trước đến nay của một công ty cổ phần tư nhân, KKR đã hỏi mua cho Walgreen Boots, công ty mẹ của các chuỗi nhà thuốc lớn ở Mỹ và Anh. Walgreen Boots, với vốn hóa thị trường 70 tỷ đô la, đã gặp khó khăn trong những năm gần đây, khi các đối thủ cạnh tranh mới – bao gồm cả Amazon – lấn chiếm thị phần của họ. Công ty này đang thực hiện kế hoạch cắt giảm chi phí 1,8 tỷ đô mỗi năm.
TIÊU ĐIỂM
Cuộc điều tra luận tội Trump bước vào giai đoạn công khai
Trong nhiều tuần, những người Cộng hòa đã phản đối phe Dân chủ vì tiến hành cuộc điều tra luận tội trong phòng kín – trong khi đảng Dân chủ cho rằng nên làm vậy để giữ cho các phiên điều trần được tập trung, và để tránh các nhân chứng phối hợp với nhau trong phiên điều trần. Tuần này, giai đoạn điều tra công khai bắt đầu. Hôm nay, Quốc hội sẽ nghe điều trần từ William Taylor, nhà ngoại giao cấp cao của Mỹ ở Ukraine và George Kent, một quan chức của Bộ Ngoại giao. Vào thứ Sáu, Marie Yovanovitch, cựu đại sứ Mỹ tại Ukraine, sẽ điều trần. Bà Yovanovitch đã làm chứng rằng bà bị buộc phải tuân theo những gì ông Kent gọi là một chiến dịch bí mật “dựa trên nhận thức sai lầm từ những người có động cơ rõ ràng là đáng nghi vấn”.
Ông Taylor cho biết ông tin rằng chính quyền đã liên hệ một cuộc họp tại Nhà Trắng của tổng thống Ukraine với thông báo của ông (Taylor) về cuộc điều tra Hunter Biden, con trai của một ứng viên tổng thống đảng Dân chủ. Đảng Dân chủ muốn hình thành sự ủng hộ của công chúng đối với việc luận tội ông Trump; trong khi Đảng Cộng hòa sẽ lập luận rằng Tổng thống Donald Trump không làm gì sai để phải bị buộc tội, và số phận của ông nên được để lại cho cử tri vào năm tới.
Erdogan chuẩn bị gặp Trump
“Đừng cố tỏ ra cứng rắn”, Tổng thống Donald Trump đã viết như vậy cho người bạn của ông, Recep Tayyip Erdogan vào tháng trước, cảnh báo người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ không được tiến hành một cuộc tấn công nhắm vào các chiến binh người Kurd do Mỹ hậu thuẫn ở Syria. Cùng ngày hôm đó Thổ Nhĩ Kỳ đã đổ quân vào Syria, trong khi ông Erdogan được cho là đã ném bức thư vào thùng rác. Có lẽ ông đã nhặt bức thư lên, bởi vì ông dự định sẽ mang lá thư này đến Nhà Trắng khi ông gặp ông Trump hôm nay.
Ông Erdogan cũng có thể muốn mang theo một kế hoạch cứu vãn mối quan hệ giữa Thổ Nhĩ Kỳ với đồng minh danh nghĩa của mình. Nước này đối mặt với khả năng bị trừng phạt bởi Mỹ do việc mua hệ thống phòng thủ tên lửa của Nga, cáo buộc của các công tố viên New York về việc một trong các ngân hàng hàng đầu của Thổ Nhĩ Kỳ cố tình lách lệnh trừng phạt, và phẫn nộ tại Quốc hội Mỹ về cuộc tấn công ở Syria. Ông Trump trước đây đã rất cố gắng dàn xếp với Thổ Nhĩ Kỳ. Và ông Erdogan mong chờ ông Trump lần này cũng sẽ tiếp tục làm như vậy.
Chủ tịch Fed chuẩn bị điều trần trước Quốc hội
Jerome Powell, chủ tịch của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ, đang chuẩn bị cho hai ngày điều trần trước Quốc hội. Các nhà lập pháp sẽ chất vấn quan điểm thẳng thắn của ông về nền kinh tế và để làm rõ các kế hoạch của ngân hàng trung ương. Kết thúc cuộc họp Fed tháng 10, ông Powell tuyên bố ông hài lòng với những nỗ lực giúp nền kinh tế vượt qua giai đoạn khó khăn bằng ba lần cắt giảm lãi suất. Mặc dù sản xuất của Mỹ tiếp tục sụt giảm, thị trường việc làm vẫn đứng vững.
Chính sách, theo ông Powell, sẽ không thay đổi cho đến khi các điều kiện thay đổi một cách thực sự. Chỉ dấu này có thể sẽ rất mơ hồ trong mắt của nhiều nghị sĩ. Đảng Cộng hòa có thể nắm bắt cơ hội này để ép chủ tịch Fed tiếp tục cắt giảm lãi suất. Trong bối cảnh bước vào năm bầu cử 2020, Tổng thống Donald Trump muốn Fed giữ chân trên bàn đạp ga của chiếc xe kinh tế. Nhưng đến cuối buổi điều trần, có lẽ ông Powell sẽ cần một cú đạp phanh.
Tình hình căng thẳng leo thang ở Guinea
Guinea có thể là một trong những quốc gia nghèo nhất Châu Phi, nhưng họ vô cùng giàu có về khoáng sản. Công thức dễ gây xung đột này vừa nhận được một mồi lửa, khi tổng thống dân cử đầu tiên của nước này, ông Alpha Condé, gần đây bắt đầu ám chỉ rằng ông đang lên kế hoạch thay đổi hiến pháp để có thể tranh cử nhiệm kỳ thứ ba. Nga có các khoản đầu tư vào ngành khai thác mỏ của Guinea, và đang ủng hộ việc tái tranh cử của ông Condé.
Nhiều tuần biểu tình phản đối đã được đáp trả bằng dùi cui và đạn của chính phủ. Ít nhất 11 người biểu tình đã thiệt mạng trong tháng qua, với nhiều người được cho là đã bị bắn từ cự ly gần. Hôm nay, Tổ chức Ân xá Quốc tế, một tổ chức phi chính phủ, sẽ báo động sự suy thoái nhân quyền tại quốc gia này. Thay đổi một bản hiến pháp được soạn thảo một cách chặt chẽ như hiện tại sẽ không hề dễ dàng. Nhưng rủi ro là rất cao. Đất nước này bị chia rẽ về mặt sắc tộc giữa người Fulani và người Malinké (sắc tộc của tổng thống). Nếu ông Condé thành công, nội chiến có thể xảy ra.
Bầu cử tổng thống Uruguay bước vào giai đoạn cuối
Hai ứng cử viên tổng thống còn lại của Uruguay sẽ gặp nhau trong một cuộc tranh luận trên truyền hình vào tối nay. Đây có thể là cơ hội lấy lòng cử tri cuối cùng của chính phủ cánh tả đã nắm quyền trong 15 năm qua. Các cuộc thăm dò cho thấy Luis Lacalle Pou của Đảng Quốc gia trung hữu, người cũng là con trai của một cựu tổng thống, đang dẫn năm điểm so với Daniel Martínez của liên minh cầm quyền Mặt trận Rộng lớn. Chính phủ đã giám sát một nền kinh tế đang bùng nổ và việc ban hành các chính sách tự do, như hợp pháp hóa việc sử dụng cần sa.
Nhưng tăng trưởng kinh tế đã chậm lại – GDP có thể chỉ tăng 0,6% trong năm nay – trong khi thâm hụt ngân sách phình to đã tạo cơ hội cho phe đối lập. Đồng thời, tội phạm cũng đang gia tăng, một chủ đề quan trọng khác của cuộc tranh luận tối nay. Ông Lacalle Pou đã giành được sự ủng hộ của các nhà lãnh đạo các đảng nhỏ, những người đã giành được hơn 20% số phiếu của vòng đầu tiên hồi tháng Mười, với các chính sách nhằm cân bằng ngân sách và củng cố lực lượng cảnh sát. Điều đó mang lại cho ông một lợi thế trong cuộc bỏ phiếu vòng hai ngày 24 tháng 11 tới.
