Nguồn: The USS Maine explodes in Cuba’s Havana Harbor, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1898, một vụ nổ lớn không rõ nguyên nhân đã đánh chìm tàu chiến USS Maine ở cảng Havana, Cuba, khiến 260 trong số gần 400 thủy thủ đoàn người Mỹ có mặt trên tàu khi đó thiệt mạng.
Là một trong những tàu chiến đầu tiên của Mỹ, Maine nặng hơn 6.000 tấn và được chế tạo với chi phí hơn 2 triệu USD. Với mục đích “thăm hữu nghị,” Maine đã được gửi đến Cuba để bảo vệ lợi ích của người Mỹ tại đây sau khi một cuộc nổi loạn chống lại sự cai trị của Tây Ban Nha nổ ra ở Havana vào tháng 1.
Một tòa án điều tra chính thức của Hải quân Mỹ đã ra phán quyết vào tháng 3 rằng con tàu đã bị nổ vì trúng ngư lôi, nhưng không trực tiếp đổ lỗi cho Tây Ban Nha. Phần lớn Quốc Hội và đa số công chúng Mỹ bày tỏ nghi ngờ rằng Tây Ban Nha phải chịu trách nhiệm và kêu gọi tuyên chiến.
Những thất bại ngoại giao sau đó nhằm giải quyết sự kiện Maine, cùng với sự phẫn nộ của Mỹ trước việc Tây Ban Nha đàn áp tàn bạo cuộc nổi dậy của người Cuba và các tổn thất kéo dài đối với các khoản đầu tư của Mỹ, đã châm ngòi cho Chiến tranh Mỹ – Tây Ban Nha vào tháng 04/1898. Chỉ trong vòng ba tháng, Mỹ đã đánh bại hoàn toàn các lực lượng Tây Ban Nha trên bộ và trên biển; bước sang tháng 8, một hiệp định đình chiến đã chấm dứt giao tranh. Ngày 12/12/1898, Hiệp ước Paris đã được hai bên ký kết, chính thức chấm dứt Chiến tranh Mỹ – Tây Ban Nha và trao cho người Mỹ lãnh thổ hải ngoại đầu tiên của họ, gồm những thuộc địa cũ của Tây Ban Nha như Puerto Rico, đảo Guam, và Philippines.
Năm 1976, một nhóm các nhà điều tra của Hải quân Mỹ đã kết luận rằng tai nạn của tàu Maine có khả năng là do hỏa hoạn khiến kho đạn của nó bị phát nổ, chứ không phải do ngư lôi hay phá hoại của Tây Ban Nha.
