Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Cục Dự trữ Liên bang đã hạ lãi suất cơ bản 0,5%, mức giảm lớn nhất kể từ cuộc khủng hoảng tài chính 2008. Động thái này được đưa ra sau một cam kết của các bộ trưởng tài chính và thống đốc ngân hàng trung ương nhóm G7 rằng họ sẽ để sử dụng tất cả các công cụ chính sách phù hợp để chống suy thoái kinh tế do sự lây lan của covid-19. Tổng thống Donald Trump gần đây đã lặp lại phàn nàn của mình rằng lãi suất của Fed quá cao.
Binyamin Netanyahu tuyên bố chiến thắng trong cuộc bầu cử Israel. Các cuộc thăm dò ý kiến cử tri khi rời phòng bỏ phiếu cho thấy Đảng Likud cánh hữu của ông đang dẫn đầu với khoảng cách năm ghế so với Liên minh Xanh và Trắng của Benny Gantz. Dự kiến giành được chưa tới 61 ghế, vốn cần thiết để đạt đa số, Likud và các đồng minh có thể gặp khó trong việc thành lập chính phủ. Hai cuộc bầu cử năm 2019 đã không mang lại chiến thắng rõ ràng.
Núi lửa Merapi ở Indonesia đã phun trào, phủ tro bụi lên các thị trấn và làng mạc cách đó tới 10km. Chính quyền đã di tản một khu vực rộng 3km xung quanh miệng núi lửa, gần trung tâm văn hóa của đất nước, thành phố Yogyakarta. Họ cẩn thận khi nhớ tới những vụ phun trào trước đó; trong năm 2010, hơn 3.000 người đã thiệt mạng và gần 300.000 người buộc phải sơ tán.
Donald Trump chấp nhận lời đề nghị của Tổng thống Vladimir Putin về một hội nghị thượng đỉnh gồm năm thành viên thường trực của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc, theo Interfax, một hãng tin Nga. Nga và Mỹ, cùng với Trung Quốc, Pháp và Anh, có thể thảo luận về vấn đề kiểm soát vũ khí, theo lời chính quyền của ông Trump hồi tuần trước.
Lạm phát ở khu vực đồng euro đã giảm xuống còn 1,2% so với cùng kỳ năm trước trong tháng 2, giảm từ mức 1,4% trong tháng 1 và thấp hơn mục tiêu của Ngân hàng Trung ương châu Âu là gần 2%. Sự sụt giảm chủ yếu là do giá năng lượng giảm 0,3%. Tỷ lệ thất nghiệp của khu vực đồng euro vẫn không thay đổi ở mức 7,4%.
BMW và Daimler đã lần lượt công bố các mẫu xe mới mà họ cho biết sẽ giúp cắt giảm trung bình 20% lượng khí thải carbon. BMW đã tiết lộ chiếc coupe điện i4 của mình, dự kiến được trình làng tại Geneva Motor Show nhưng sự kiện này đã bị hủy vì covid-19. Daimler cho biết một loạt các mẫu xe mới của họ sẽ giúp cắt giảm lượng carbon, nhưng gọi việc “điện hóa” các mẫu xe là một thách thức đối với lợi nhuận của công ty.
Thermo Fisher, một nhà sản xuất dụng cụ khoa học của Mỹ, tuyên bố sẽ mua Qiagen, một công ty chẩn đoán y khoa của Hà Lan, trong một thỏa thuận trị giá 11,5 tỷ đô la. Thermo Fisher muốn mở rộng năng lực xét nghiệm bệnh của mình. Qiagen sản xuất bộ dụng cụ xét nghiệm covid-19, có thể mang lại nguồn thu nhập lớn trong những tháng tới.
TIÊU ĐIỂM
Một chương buồn của kinh tế Úc
Người ta thường nói Trung Quốc hắt hơi thì Úc cảm lạnh. Nhưng nền kinh tế vốn phụ thuộc vào Trung Quốc của Úc thật ra đã suy yếu ngay cả trước khi covid-19 lây lan. Ngân hàng Dự trữ (của Úc) bắt đầu cắt giảm lãi suất vào năm ngoái và tiếp tục làm vậy vào hôm qua xuống còn 0,5%, mức thấp nhất trong lịch sử. Số liệu được công bố hôm nay sẽ cho thấy nền kinh tế đã kết thúc năm 2019 với những dấu hiệu không tốt. Thị trường cho rằng GDP đã tăng khoảng 0,4% trong quý 4, hay 1,9% tính theo cả năm, thấp theo tiêu chuẩn vàng gần đây của Úc.
Sức khỏe của nền kinh tế Úc đã xấu đi. Những trận cháy rừng khủng khiếp trong mùa hè này (ở Úc mùa hè rơi vào tháng 12 đến tháng 2), với đỉnh điểm hồi tháng 1, đã làm gián đoạn hoạt động du lịch và xây dựng. Tồi tệ hơn, các lệnh cấm đi lại nhằm ngăn chặn covid-19 đã khiến nhiều sinh viên và khách du lịch Trung Quốc mà Úc vốn phụ thuộc không được nhập cảnh. Xuất khẩu của tất cả mọi thứ từ thịt bò đến tôm hùm đều bị virus làm gián đoạn. Các số liệu tiếp theo có thể cho thấy kinh tế đang suy thoái.
EU họp bàn về kế hoạch chống biến đổi khí hậu đầy tham vọng
Hôm nay, Ủy ban Châu Âu sẽ đề xuất một dự luật để biến các mục tiêu khí hậu đầy tham vọng của EU – đạt mức phát thải carbon bằng không vào năm 2050 – thành các đề xuất cụ thể. Đây sẽ là một bài thử sớm cho bà Ursula von der Leyen, tân chủ tịch của ủy ban. Lo lắng đang nổi lên về việc liệu có ai trong số 27 thành viên sẽ làm suy yếu hoặc thậm chí hủy bỏ kế hoạch hay không. Người Đông Âu, đặc biệt là người Ba Lan, cho rằng các nước Tây Âu trở nên giàu có nhờ phát thải carbon và thấy bất công khi các nước Đông Âu phải chi trả cho điều đó. Sự phản đối của họ có thể bị dập tắt nếu các nước Tây Âu chi đủ tiền.
Song sự phản đối lớn hơn có thể đến từ chính quê nhà của bà von der Leyen. Đức trong nhiều năm là người suy xét tiền bạc kĩ lưỡng nhất EU. Họ lo ngại các nước có thể bị lôi kéo vào các “dự án thú cưng”, được vẽ lại thành thân thiện với môi trường, sử dụng mục tiêu chống biến đổi khí hậu như một cái cớ để vượt qua các quy tắc hạn chế thâm hụt. Sẽ vẫn còn nhiều mặc cả trước khi giấc mơ xanh của Châu Âu trở thành sự thật.
Vấn đề quyền phá thai lại nóng lên ở Mỹ
Hôm nay Tòa án Tối cao, với đa số bảo thủ, sẽ giải quyết một vụ kiện có thể hạn chế gắt gao việc tiếp cận dịch vụ phá thai của người Mỹ. Vụ June Medical Services v Russo liên quan đến một đạo luật của Louisiana từ năm 2014 vốn yêu cầu các bác sĩ phá thai phải chứng minh kinh nghiệm và giấy tờ tại bệnh viện địa phương. Điều mà những người ủng hộ coi là một biện pháp phòng ngừa hợp lý lại được phe phản đối xem là một kế hoạch không cần thiết về mặt y tế nhằm đóng cửa các phòng khám.
Vào năm 2017, một tòa án liên bang, trích dẫn một quyết định của Tòa án tối cao năm 2016 vốn bãi bỏ một quy tắc giống hệt ở Texas – đã vô hiệu hóa luật ấy, coi đó là một “gánh nặng không đáng có” sẽ “ngăn chặn” quyền được tiếp cận dịch vụ phá thai. Tòa kết luận chỉ một nhà cung cấp dịch vụ phá thai được tiếp tục trên toàn bộ tiểu bang. Nhưng Louisiana đã thắng trong đơn kháng án và ít nhất bốn thẩm phán Tòa án tối cao dường như đứng về phía bang này. Nếu Chánh án John Roberts tham gia cùng họ, các bang bảo thủ trên khắp nước Mỹ sẽ được tự do hơn trong việc thông qua luật mới làm suy yếu phán quyết Roe v Wade vốn công nhận quyền phá thai hồi năm 1973.
Netanyahu tiếp tục làm thủ tướng Israel
Những lá phiếu cuối cùng trong cuộc bầu cử quốc hội của Israel vào thứ Hai vẫn đang được đếm nhưng rõ ràng Binyamin Netanyahu đã trở lại ấn tượng. Vị thủ tướng bị các bê bối tham nhũng bao vây đã không thể thành lập chính phủ sau hai cuộc bầu cử vào năm 2019. Giờ đây đảng Likud của ông một lần nữa là đảng lớn nhất trong quốc hội và liên minh các đảng cánh hữu và tôn giáo của ông có thể chỉ thiếu một hoặc hai ghế để đạt thế đa số.
Nhưng dù chiến dịch xuất sắc và tàn nhẫn của ông Netanyahu đã giúp đưa ông trở lại đỉnh cao chính trị, nhưng các rắc rối của ông vẫn chưa kết thúc. Phiên tòa xét xử tội nhận hối lộ và lừa đảo mà ông phủ nhận sẽ bắt đầu vào ngày 17 tháng 3. Các đảng đối lập, mặc dù thiếu thống nhất nên không thể thành lập một chính phủ của riêng họ, vẫn nắm giữ một thế đa số nhỏ. Vì vậy, họ sẽ cố gắng khiến ông Netanyahu không có được một chiến thắng tức thì lẫn một luật mới cho phép ông trốn tránh công lý. Bế tắc chính trị của Israel vẫn sẽ tiếp diễn.
Bang Thuringia của Đức đi bầu lại thủ hiến
Một tháng trước, bang Thuringia miền đông đã làm rối tung chính trị nước Đức. Rắc rối bắt đầu khi đảng Dân chủ Thiên chúa giáo (CDU) trung hữu bỏ phiếu hợp tác với Đảng Sự lựa chọn khác cho nước Đức (AfD) cực hữu để ngăn cản Bodo Ramelow nhậm chức thủ hiến bang. Cơn bão lửa sau đó đã khiến Annegret Kramp-Karrenbauer mất chức lãnh đạo CDU, và gây ra một cuộc tranh cãi trên cả nước về cách đối phó với AfD.
Toàn bộ vở kịch này có thể sẽ lặp lại khi ông Ramelow, thuộc đảng Cánh Tả, trước là đảng cộng sản, tiếp tục tranh cử vào hôm nay. Nhưng không rõ mọi sự sẽ ra sao. Liên minh mà ông đề xuất, cũng bao gồm Đảng Dân chủ Xã hội và Đảng Xanh, thiếu bốn phiếu để đạt đa số nghị viện. Cương lĩnh quốc gia của CDU cấm các chính trị gia của họ cho phép thành lập các chính phủ bang có sự tham gia của đảng Cánh Tả. Trong bối cảnh lộn xộn hiện nay lại xuất hiện những đồn đoán về các trò chơi xấu, nổi loạn trong đảng và cả tẩy chay nghị viện. Thuringia có thể lại lần nữa trở thành tâm điểm quốc gia.
