Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Tổng giám đốc WHO cho biết ông lo ngại đại dịch covid-19 đã phá vỡ các dịch vụ y tế thông thường, đặc biệt là các chương trình tiêm chủng ở những nước nghèo. Tedros Adhanom Ghebreyesus cho biết trẻ em có nguy cơ nhiễm virus [corona] thấp nhưng có nguy cơ cao hơn mắc các bệnh có thể phòng ngừa khác. Ông cho biết tiêm chủng chống bại liệt, sởi, dịch tả và viêm màng não cho 13 triệu người đã bị hoãn lại.
Ngân hàng Nhật Bản cam kết sẵn sàng mua thật nhiều trái phiếu khi chính phủ cần để tăng vay mượn trong đại dịch. Ngân hàng cũng cho biết sẽ giữ lãi suất ở mức thấp để hỗ trợ nền kinh tế ốm yếu của nước này. Tuần trước, chính phủ đã tăng các cam kết chi tiêu của mình thêm 8,9 nghìn tỷ yên (83 tỷ đô la), với kế hoạch phát cho mỗi công dân 100.000 yên.
Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi tuyên bố ủng hộ Joe Biden làm ứng cử viên tổng thống của đảng bà. Với động thái này, bà trở thành người tiếp theo trong danh sách dài các đảng viên Dân chủ hàng đầu tuyên bố ủng hộ cựu phó tổng thống. Việc được bà ủng hộ giúp ông Biden có một bước tiến vào thời điểm ông phải đấu tranh để giành được sự chú ý trên toàn quốc trong bối cảnh khủng hoảng coronavirus.
Sau khi đón năm mới tương đối yên tĩnh ở Afghanistan, vào tháng 3, xung đột giữa chính phủ và phe Taliban tăng lên rõ rệt, theo báo cáo của Liên Hợp Quốc. Bạo lực diễn ra sau khi Mỹ và Taliban ký thỏa thuận mở đường cho quân đội nước ngoài rời đi vào năm 2021.
Hơn 2 triệu người Úc, tức khoảng 8% dân số, đã tải xuống một ứng dụng truy tìm người tiếp xúc gần có thể giúp làm chậm sự lây lan của covid-19. Chính phủ đã đưa việc sử dụng rộng rãi ứng dụng này thành một điều kiện cần để dỡ bớt phong tỏa. Trong khi đó, Chính phủ Đức nói rằng một ứng dụng tương tự phải mất vài tuần để hoàn thiện. Những lo ngại về quyền riêng tư của người dùng đã buộc họ phải từ bỏ sản phẩm ban đầu.
Tổng thống El Salvador ra lệnh cho quân đội và cảnh sát sử dụng “vũ lực có thể gây chết người” để ngăn chặn bạo lực băng đảng leo thang. Nayib Bukele cũng ra lệnh buộc tất cả thành viên các băng đảng khét tiếng đang ngồi tù phải bị giữ trong phòng giam 24 giờ một ngày. Cuộc đàn áp diễn ra sau một trong những dịp cuối tuần có nhiều người bị sát hại nhất trong lịch sử gần đây của quốc gia Trung Mỹ nhỏ bé, với hơn 50 người chết.
Cuộc nội chiến nhiều phe phái ở Yemen nảy sinh thêm một phe mới khi Hội đồng Quá độ miền Nam – những người ly khai được hậu thuẫn bởi Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất – tuyên bố tự trị ở thành phố cảng Aden. Chính phủ Yemen cảnh báo về “hậu quả thảm khốc” và đề nghị Ả Rập Saudi thay mặt họ “hành động quyết đoán”.
TIÊU ĐIỂM
Nhật Bản tìm cách khôi phục kinh tế
Nền kinh tế Nhật Bản vốn dĩ đã trì trệ, và nay coronavirus còn làm mọi thứ tồi tệ hơn. Ngân hàng Nhật Bản (BoJ) đang chuyển trọng tâm từ nỗ lực kích thích lạm phát sang làm việc với các cơ quan tài khóa để ngăn một làn sóng phá sản và giữ cho nền kinh tế phát triển. Ngân hàng trung ương hôm qua tuyên bố sẽ tăng nắm giữ trái phiếu doanh nghiệp lên gần gấp ba lần, giúp các ngân hàng thương mại đi vay với chi phí rẻ hơn và dễ dàng hơn, đồng thời khuyến khích các ngân hàng này cho các doanh nghiệp nhỏ vay.
BoJ cũng đã bỏ mức trần 80 nghìn tỷ yên (746 tỷ đô la) mỗi năm khi mua trái phiếu chính phủ. Mặc dù phần lớn mang tính biểu tượng – ngân hàng không hề chạm gần đến mức trần này – nhưng động thái mới nhất này báo hiệu ngân hàng sẵn sàng hỗ trợ chính phủ vay mượn để tài trợ cho gói kích thích trị giá 1 nghìn tỷ đô la. Bất chấp những nỗ lực này, suy thoái vẫn sẽ nghiêm trọng. Ngân hàng này dự đoán kinh tế sẽ suy thoái 3-5% trong năm tài khóa này. Các nhà phân tích tư nhân thậm chí còn bi quan hơn.
Kế hoạch dỡ phong tỏa của Pháp
Pháp, đang trong tuần phong tỏa thứ bảy, hôm nay sẽ có kế hoạch bỏ phong tỏa. Trong một bài phát biểu trước quốc hội, thủ tướng Edouard Philippe sẽ phác thảo các quy tắc để mở cửa trở lại, bắt đầu từ 11 tháng 5. Điều này dự kiến sẽ bao gồm dần mở lại các trường học, bắt đầu với các lớp tiểu học, dựa trên việc tự nguyện đến trường và giảm quy mô lớp học. Chính phủ cũng dự kiến sẽ cho phép các cửa hàng mở cửa lại, khuyến khích các doanh nghiệp quay lại làm việc và dỡ bỏ các hạn chế di chuyển trong nước.
Tuy nhiên, nhà hàng, quán bar, khách sạn và trung tâm thể thao vẫn đóng cửa trong thời gian này. Người ta hy vọng rằng việc đeo khẩu trang ở nơi công cộng, tăng cường xét nghiệm và ứng dụng theo dõi tiếp xúc gần sẽ giúp ngăn chặn sự lây lan của covid-19. Pháp có số ca tử vong vượt quá 23.000. Nhưng số người còn nằm trong phòng săn sóc đặc biệt đã giảm trong gần ba tuần, giúp cho lập luận ủng hộ chấm dứt phong tỏa nghiêm ngặt trở nên có lý hơn, mặc dù việc này mang tính tạm thời và theo từng giai đoạn.
Công ty mẹ của Google công bố doanh thu quý
Alphabet hôm nay công bố kết quả quý. Công ty mẹ của Google là gã khổng lồ công nghệ Mỹ đầu tiên công bố thu nhập trong tuần này, trong đợt công bố kết quả đầu tiên kể từ khi coronavirus xuất hiện. (Facebook và Microsoft công bố vào ngày mai và Apple vào thứ Năm.) Mặc cho mức độ nghiêm trọng của cuộc khủng hoảng, các con số sẽ không tệ. Các nhà phân tích dự kiến doanh thu sẽ tăng gần 13% lên hơn 40 tỷ đô la so với cùng kỳ năm ngoái.
Nhưng vì covid-19 chỉ thực sự gây tác động lớn từ tháng 3, ảnh hưởng kinh tế thực sự của nó sẽ chỉ xuất hiện trong kết quả của quý hiện tại, được công bố vào tháng Bảy tới. Chẳng hạn, giá dịch vụ quảng cáo trực tuyến, vốn mang lại hơn 80% doanh thu của Alphabet, đã giảm từ 20% đến 30%. Google đã tuyên bố ngưng một phần việc tuyển nhân viên mới, giảm đầu tư và cắt giảm tới một nửa ngân sách tiếp thị. Việc thắt lưng buộc bụng này khó có thể kết thúc sớm.
Người Rohingya ở trại tị nạn và nỗi lo covid-19
Các trại ở Cox’s Bazar vốn cung cấp nơi trú ẩn thô sơ cho hơn 1 triệu người tị nạn Rohingya từ Myanmar đã phải phong tỏa hoàn toàn kể từ 9 tháng 4. Với tình trạng khan hiếm nước trong khi giữ khoảng cách vật lý là không thể (40.000 người bị nhồi nhét vào 1 km vuông), họ cực kỳ dễ bị tổn thương trước sự lây lan nhanh chóng của covid-19. Hơn 2.000 có thể chết nếu bùng dịch, theo mô hình dịch tễ học được sử dụng bởi cơ quan tị nạn Liên Hợp Quốc.
Quyết định cắt sóng điện thoại di động trong các trại và rào dây thép gai của chính phủ đã làm dấy lên tin đồn virus lây lan, nhưng cho đến nay chỉ có một trường hợp được ghi nhận ở Cox’s Bazar, và đó là bên ngoài trại. Tuy nhiên, nhiều người Rohingya vẫn đang tuyệt vọng muốn thoát khỏi nơi này. Chính quyền Bangladesh được hối thúc cho khoảng 500 người Rohingya đang chết đói, trôi dạt đầy nguy hiểm trên hai chiếc thuyền ở Vịnh Bengal được cập cảng.
Cuộc bầu cử sơ bộ của đảng Dân chủ ở Ohio
Với việc Joe Biden là ứng viên duy nhất còn lại, kết quả cuộc bỏ phiếu sơ bộ của đảng Dân chủ ở Ohio xem ra đã an bài. Nhưng cuộc đấu vẫn giúp mang lại những bài học về cách tiến hành bầu cử trong đại dịch. Mike DeWine, thống đốc đảng Cộng hòa của bang, đã hoãn cuộc bầu cử chỉ vài giờ trước khi các thùng phiếu chính thức được mở vào ngày 17 tháng 3, do lo ngại nguy cơ lây nhiễm. Gần như tất cả các cử tri sẽ bỏ phiếu bằng thư, mặc dù việc chuyển phát bưu điện chậm trễ có thể khiến nhiều người phải đến phòng bỏ phiếu.
Trớ trêu thay, việc đóng cửa các địa điểm bỏ phiếu lại có thể khiến người ta xếp hàng dài hơn: mỗi quận chỉ có một địa điểm – tòa nhà Ủy ban bầu cử – nơi mọi người có thể bỏ phiếu trực tiếp. Đến ngày 24 tháng 4, người dân Ohio đã yêu cầu 1,7 triệu phiếu bỏ từ xa, nhưng chỉ mới có 1 triệu phiếu được chuyển cho họ. Cuộc bầu cử Ohio cũng sẽ thử thách sự chờ đợi của cử tri: các quận được yêu cầu chấp nhận tất cả các lá phiếu có dấu bưu điện từ hôm qua cho đến mười ngày sau cuộc bầu cử, do đó kết quả sẽ không được công bố cho đến tận ngày 8 tháng 5.
