Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Chưa đầy một ngày sau khi Tổng thống Donald Trump đề xuất chấm dứt hoạt động của lực lượng phản ứng nhanh chống coronavirus của Nhà Trắng, ông tweet rằng nhóm này vẫn hoạt động nhưng chuyển trọng tâm sang đảm bảo an toàn và mở cửa lại đất nước. Virus tiếp tục tàn phá nước Mỹ. Có 2.527 người chết vì covid-19 hôm thứ Ba, một mức tăng mạnh.
Boris Johnson, tham gia buổi chất vấn Thủ tướng đầu tiên kể từ khi ngã bệnh do covid-19, cho biết ông sẽ công bố kế hoạch bắt đầu nới lỏng phong tỏa của Anh vào Chủ nhật. Ông cũng hứa sẽ có 200.000 xét nghiệm coronavirus thực hiện mỗi ngày vào cuối tháng; số lượng xét nghiệm hàng ngày hiện nằm dưới mục tiêu của chính phủ vào cuối tháng Tư là 100.000.
Ủy ban Châu Âu công bố một dự báo bi quan về kinh tế EU. Theo “giả định lạc quan nhất”, họ dự đoán nền kinh tế sẽ suy thoái 7,4% trong năm nay, mức giảm sâu nhất trong lịch sử của liên minh. Trong cuộc khủng hoảng tài chính 2009, kinh tế suy thoái 4,5%. Ủy ban cảnh báo rằng sự phục hồi không đồng đều từ đại dịch có thể làm căng thẳng quan hệ nội khối.
ABS-CBN, tập đoàn truyền thông lớn nhất Philippines và là bên chuyên gây phiền toái cho Tổng thống Rodrigo Duterte, đã bị buộc cắt sóng. Việc gia hạn giấy phép phát sóng của họ vẫn bị mắc kẹt tại quốc hội. ABS-CBN nổi tiếng với các tác phẩm báo chí – đặc biệt là về các đội tử thần tiến hành cuộc chiến chống ma túy của tổng thống –bên cạnh các bộ phim dài tập và thể thao; còn ông Duterte thì nổi tiếng với những cuộc trả thù báo chí.
Các nhà tuyển dụng tư nhân ở Mỹ đã sa thải 20,2 triệu lao động trong tháng 4, theo dữ liệu của Viện Nghiên cứu ADP. Báo cáo của họ, công bố vài ngày trước báo cáo hàng tháng về việc làm đầy đủ hơn của chính phủ, cho thấy lĩnh vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất là giải trí và khách sạn, những ngành có tới 8,6 triệu việc làm bị cắt giảm. Tổng số việc làm bị mất trong tháng 4 nhiều gấp đôi số lượng bị mất trong cuộc Đại Suy thoái [2009], ADP cho biết.
Uber Technologies cho biết đã cắt giảm 3.700 lao động, chiếm khoảng 14% số nhân viên, và đang tìm nhiều cách để giảm chi phí. Coronavirus khiến thị trường của các công ty chia sẻ xe sụt giảm. Tuần trước Lyft cũng cho biết đã cắt giảm 17% lực lượng lao động và sa thải một số nhân viên.
General Motors công bố lợi nhuận ròng quý đầu năm tốt hơn dự kiến là 294 triệu đô la, một tin vui hiếm hoi từ ngành công nghiệp xe hơi Bắc Mỹ, vốn đang bị covid-19 bủa vây. Tái cấu trúc trước cuộc khủng hoảng và doanh số bán hàng vững chắc của xe bán tải đã giúp GM trụ vững vào thời điểm các công ty ô tô bán ít hơn tới 800.000 xe so với dự đoán.
TIÊU ĐIỂM
Khoản trợ cấp doanh nghiệp nhỏ của Mỹ bị gian lận
Trong khi gấp rút bơm tiền kích thích kinh tế vào tháng 3, Quốc hội Mỹ quên vá một số lỗ hổng của Đạo luật CARES khổng lồ trị giá 2 nghìn tỷ đô la. Chương trình Bảo vệ Tiền lương PPP, điều khoản nổi tiếng nhất của nó, được thiết kế để giúp các doanh nghiệp nhỏ trả lương cho nhân viên trong đại dịch. Tuy nhiên, một phần trong khoản 350 tỷ đô la đó lại rơi vào tay các công ty thường không được coi là nhỏ: Shake Shack và Los Angeles Lakers (trị giá lần lượt là 2 tỷ đô la và 4,4 tỷ đô la) đã nhận số tiền tổng cộng 14,6 triệu đô la.
Họ đã trả lại các khoản vay, và Bộ Tài chính đã yêu cầu từ hôm nay tất cả các công ty lớn tương tự cũng phải làm như vậy. Chương trình có thể sử dụng khoản tiền được thu hồi. Số tiền ban đầu của PPP đã cạn kiệt chỉ sau hai tuần, và khoản bổ sung thêm 310 tỷ đô la cũng đang cạn kiệt nhanh chóng. Tệ hơn nữa, chương trình vô tình trở nên thiên vị: bởi vì tiền được giải ngân thông qua các ngân hàng, những công ty có mối quan hệ tốt với ngân hàng thường nộp đơn thành công. Các công ty không có quan hệ đối tác thường không nhận được gì.
Ba Lan chuẩn bị bầu tổng thống
Người Ba Lan dự kiến sẽ bầu tổng thống của họ vào Chủ nhật. Andrzej Duda, tổng thống đương nhiệm được hậu thuẫn bởi Đảng Luật pháp và Công lý (PiS) cầm quyền, phải đối mặt với năm đối thủ chính, trải dài từ trung tả sang cực hữu. Tuy nhiên, khi số ca nhiễm coronavirus tiếp tục tăng, không rõ khi nào hoặc làm thế nào để bỏ phiếu. Vào thứ ba, Thượng viện, nơi phe đối lập trung dung chiếm đa số, đã bác bỏ dự luật của chính phủ cho phép mọi người bỏ phiếu qua bưu điện (trong các cuộc bầu cử trước đó, chỉ người khuyết tật mới được làm điều này). Bây giờ Sejm (Hạ viện) sẽ ra quyết định.
Ngoài những lo ngại về an toàn, những người chỉ trích nói rằng cuộc bầu cử sẽ không được tự do hay công bằng. Các hạn chế liên quan đến virus đã làm giảm khả năng tổ chức tranh cử của ứng viên. Theo Tổ chức Theo dõi Nhân quyền, một tổ chức phi chính phủ, đề xuất của chính phủ về cuộc bầu cử “làm suy yếu sự toàn vẹn của nền dân chủ Ba Lan”. Nhưng với việc ông Duda vẫn dẫn đầu trong các cuộc thăm dò, PiS đang thúc đẩy cuộc bầu cử.
Anh sắp công bố dự báo kinh tế
Trong những tuần gần đây, dữ liệu kinh tế đã buộc các nhà thống kê thay đổi biểu đồ của họ bằng cách vẽ ra các mức thấp mới. Tuần này, các biểu đồ thể hiện sự sụt giảm kỷ lục trong hoạt động của ngành xây dựng, và hiệp hội các công ty xe hơi báo cáo số xe đăng ký mới trong tháng Tư giảm 97% so với cùng kỳ. Tin tốt là tháng vừa rồi có thể đã là đáy, với việc các hạn chế phong tỏa sẽ giảm trong vài tuần tới. Còn tin xấu là vẫn chưa rõ phục hồi sẽ ra sao.
Thông báo của Ngân hàng Anh hôm nay cũng ít khả năng sẽ đưa ra các điều chỉnh chính sách mới – lãi suất đã ở mức thấp kỷ lục, nới lỏng định lượng đã được khởi động lại, và các kế hoạch mới đã được đặt ra để hỗ trợ cho vay kinh doanh – nhưng các nhà đầu tư đang chờ đợi dự báo mới của ngân hàng. Dự báo gần đây nhất, công bố vào cuối tháng 1, bị ảnh hưởng bởi những lo lắng trung hạn về tốc độ tăng trưởng tiềm năng của nền kinh tế Anh. Các con số lần này chắc sẽ tập trung vào ngắn hạn.
Uber tìm cách thích nghi với đại dịch
Lyft, hãng chia sẻ xe lớn thứ hai của Mỹ, hôm qua công bố kết quả quý ảm đạm. Hôm nay đến lượt Uber, đối thủ lớn hơn của Lyft, công bố thiệt hại do cuộc khủng hoảng coronavirus. Tình hình của Uber có khá hơn: giữa lúc hoạt động kinh doanh chia sẻ xe của họ bị ảnh hưởng, dịch vụ giao đồ ăn, Uber Eats, lại chứng kiến nhu cầu tăng. Các nhà phân tích ước đoán doanh thu 3,5 tỷ đô la (giảm 12% so với quý trước), tức giảm 83 cent mỗi cổ phiếu (tệ hơn 30%).
Nhưng cũng như Lyft, bên gần đây nói rằng sẽ sa thải 17% lực lượng lao động, Uber cũng tuyên bố cắt giảm 3.700 nhân viên. Tuy nhiên, về lâu dài, hãng có thể hưởng lợi từ cuộc khủng hoảng. Họ đã có hơn 11 tỷ đô la tiền mặt vào cuối quý trước, và có thể tận dụng thời cơ để hợp nhất thị trường. Được biết, họ đang đàm phán để đầu tư 170 triệu đô la vào Lime, một công ty khởi nghiệp cho thuê xe tay ga đang gặp khó. Có thể sẽ có nhiều cuộc đầu tư như vậy – và cả mua lại.
Hãng hàng không IAG công bố kết quả quý
Willie Walsh đã lên kế hoạch nghỉ hưu khỏi vị trí giám đốc điều hành của tập đoàn hàng không lớn thứ ba châu Âu vào tháng 3. Covid-19 phá hỏng kế hoạch của ông. Hôm nay ông sẽ ở vào một tình thế khó khăn: ông sẽ công bố kết quả quý đầu năm tệ nhất của công ty kể từ khi nó được thành lập sau vụ sáp nhập một thập niên trước giữa British Airways và Iberia, hãng hàng không quốc gia Tây Ban Nha.
Nhu cầu đi lại bằng đường hàng không sụp đổ do đại dịch đã đóng cửa hầu hết các chi nhánh và bộ phận của công ty. Điều đó sẽ tạo ra tổn thất lớn trong vài quý tới. Tuy nhiên, IAG đang tìm đường ra khỏi khủng hoảng khác hoàn toàn các hãng bay đối thủ châu Âu. Lufthansa và Air France-KLM có kế hoạch tránh phá sản bằng gói cứu trợ lớn từ chính phủ nước họ. Trái lại, IAG hy vọng sẽ tránh được việc phải nhận cứu trợ. Họ có ý định tự thoát khỏi rắc rối. Tuần trước công ty đã công bố kế hoạch cắt giảm 20% nhân công tại Aer Lingus, hãng hàng không quốc gia Ireland, và 30% nhân công của BA (cả hai đều thuộc sở hữu của IAG).
