Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Hãng dược phẩm Pfizer và công ty công nghệ sinh học BioNTech của Đức đã công bố một thỏa thuận đặt hàng trị giá gần 2 tỷ đô la với [chính phủ] Mỹ cho một loại vắc-xin covid-19. Nếu vắc-xin được chứng minh là hiệu quả, nước này sẽ nhận 600 triệu liều; công dân sẽ được tiêm miễn phí. Vắc-xin vẫn đang được phát triển, nhưng hai công ty dự kiến sẽ sản xuất tới 100 triệu liều kết hợp cho tới tháng 12.
Slack Technologies, chủ sở hữu một nền tảng nhắn tin được sử dụng rộng rãi, đã đệ đơn khiếu nại Microsoft tới Liên minh châu Âu. Slack cho rằng việc Microsoft kết hợp Teams, dịch vụ làm việc nhóm của hãng, với Office 365 là “bất hợp pháp và chống cạnh tranh”. Microsoft từng đối mặt với một khiếu nại tương tự hồi 2008 về việc tích hợp Internet Explorer vào Windows. Ủy ban châu Âu sẽ xem xét vấn đề trước khi quyết định có nên mở một cuộc điều tra chính thức hay không.
Twitter cho biết họ đã xóa hàng ngàn tài khoản và sẽ ngừng làm nổi bật các bài đăng liên quan đến thuyết âm mưu QAnon, nhằm ngăn chặn các tác hại ngoài đời thực. Những người theo thuyết QAnon tin vào một loạt niềm tin, bao gồm ý tưởng rằng những kẻ ấu dâm thuộc “nhà nước ngầm” đang tìm cách hãm hại Donald Trump. Twitter là mạng xã hội đầu tiên có hành động quyết đoán như vậy chống lại phong trào này.
Trung Quốc đe dọa trả đũa sau khi Mỹ yêu cầu nước này đóng cửa lãnh sự quán ở Houston vì lo ngại gián điệp. Trung Quốc mô tả đây là “động thái leo thang chưa từng có”. Báo cáo cho thấy họ đang xem xét đóng cửa lãnh sự quán Mỹ tại Vũ Hán. Quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc đã trở nên tồi tệ trong năm nay về một số vấn đề bao gồm thương mại, Hồng Kông và đại dịch covid-19.
Các công tố viên Đức cho biết họ đã bắt giữ Markus Braun, cựu giám đốc điều hành Wirecard, lần thứ hai, cùng với một số cựu giám đốc điều hành khác mà họ nghi ngờ đã thông đồng trong việc thổi phồng kết quả kinh doanh của Wirecard bằng thu nhập giả. Họ nghi ngờ vụ gian lận kế toán đã bắt đầu từ năm 2015. Công ty đã sụp đổ hồi tháng 6.
Công đảng Anh xin lỗi tại Tòa án Tối cao vì đã đưa ra những bình luận “sai lệch và phỉ báng” về bảy người tố cáo đã lên tiếng về chủ nghĩa bài Do Thái trong đảng dưới thời cựu lãnh đạo Jeremy Corbyn. Họ đồng ý bồi thường thiệt hại đáng kể. Đảng này cũng đang bị Ủy ban Nhân quyền và Công bằng điều tra riêng về các cáo buộc bài Do Thái.
Người đàn ông thú nhận làm trung gian trong vụ giết Daphne Caruana Galizia, một nhà báo người Malta, vừa được tìm thấy trong phòng ngủ của mình với những vết thương chí mạng do dao đâm vào cổ và bụng. Melvin Theuma, một cựu tài xế taxi, dự kiến sẽ đưa ra bằng chứng liên quan đến vụ giết bà Galizia hồi năm 2017 vào thứ Tư. Cảnh sát cho biết những vết thương là do người này tự gây ra.
TIÊU ĐIỂM
Australia nguy cơ thâm hụt ngân sách lớn
Đối với những nước bị coronavirus vùi dập nặng nề hơn, dự đoán suy thoái GDP 4,5% trong năm nay của Australia thật đáng ghen tị. Song, bản cập nhật tài khóa công bố hôm nay sẽ là điều trái ngược hoàn toàn cho bộ trưởng tài chính Josh Frydenberg. Trước đại dịch, ông từng kỳ vọng đạt được thặng dư ngân sách. Giờ thì không còn nữa. Nguồn thu giảm mạnh và chính phủ bảo thủ đã vung tiền vào một trong những gói kích thích hào phóng nhất thế giới các nước giàu, khoảng 8% GDP.
Người Úc đang chuẩn bị tiếp nhận khoản thâm hụt ngân sách lớn nhất của họ kể từ Thế chiến II. Nhưng họ bước vào cuộc khủng hoảng lần này với nợ công tương đối thấp. Khi mà Melbourne vẫn còn trong lần phong tỏa thứ hai, chính phủ phải đối mặt với áp lực gia hạn hỗ trợ, vốn được cho là sẽ hết đạn vào tháng 9. Tuần này, chính phủ đã đồng ý tung ra một khoản trợ cấp thất nghiệp, mặc dù ở mức thấp hơn nhiều, cho đến tháng 12. Một chương trình trợ cấp lương khổng lồ cũng sẽ được giảm dần cho đến cuối tháng Ba. Nó hiện đang giúp khoảng 3,5 triệu người Úc giữ được việc làm.
Vì sao covid-19 lây nhiễm khủng khiếp ở Mỹ?
Tại sao số ca nhiễm ở Mỹ tăng nhanh như vậy? Có thể là vì khi phong tỏa được nới lỏng, mọi người ra ngoài nhiều hơn. Nhưng đó không phải toàn bộ câu chuyện. Hồi giữa tháng 6, số ca nhiễm đã tăng gấp bốn lần trong vòng bốn tuần. Dữ liệu trên điện thoại di động cho thấy việc đi lại của người dân chỉ tăng từ từ kể từ tháng 4. Lời giải thích là cấp số nhân: 1, 2, 4, 8.
Nếu một người lây cho hai người khác; hai sẽ lây bốn. Trừ khi tốc độ lây nhiễm được giảm xuống, cấp số nhân nào cũng tăng nhanh: 256, 512, 1.024. Điều này có nghĩa là khi virus lan rộng, ngay cả một lượng nhỏ người đi lại cũng khiến số người nhiễm tăng cao. Không cần phải có những đám đông lớn, không đeo mặt nạ, mặc dù nước Mỹ cũng có những trường hợp đó. Nhiệm vụ rất rõ ràng: làm giảm mức độ lây nhiễm xuống một phần mười so với hiện tại (gần với mức của châu Âu hoặc châu Á). Và nó đòi hỏi phải phong tỏa hoàn toàn. Cho đến lúc này, dường như rất ít chính trị gia sẵn sàng làm điều đó.
Quốc hội Mỹ quyết định về số phận các bức tượng
Các bức tượng tưởng niệm những người bảo vệ chế độ nô lệ tuần này sẽ ở trong thế ngàn cân treo sợi tóc. Hôm nay một tòa án ở Virginia sẽ nghe một kháng cáo ngăn việc loại bỏ một bức tượng của Robert E. Lee, một vị tướng của phe Hợp bang (trong nội chiến Mỹ). Hôm qua, theo lịch Hạ viện phải ra quyết định về việc loại bỏ khỏi Tòa nhà Quốc hội tượng của của Chánh án Tòa án Tối cao Roger Taney, người đã ra phán quyết vào năm 1857 rằng những nô lệ được giải phóng và con cháu của họ không thể là công dân Mỹ.
Vào thứ Ba, ba dự luật loại bỏ các di tích của phe Hợp bang đã được thảo luận tại các tiểu ban Hạ viện. Cuộc chiến cũng liên quan đến những người lính ngày nay. Vào ngày 21 tháng 7, Hạ viện đã thông qua một dự luật bao gồm một điều khoản đổi tên cho các căn cứ quân sự vốn được đặt tên theo các nhân vật của phe Hợp bang. Nhà Trắng coi biện pháp này là một phần của “cuộc cách mạng văn hóa cánh tả mới”, nhưng tỉ lệ đa số lưỡng đảng thông qua đạo luật cho thấy tổng thống sẽ không thể phủ quyết. Nếu đúng như vậy, lính Mỹ sẽ không còn tập luyện trong các căn cứ mang tên những người đã phản bội nền Cộng hòa.
Gói hồi phục EU còn phải được Nghị viện Châu Âu thông qua
Sau năm ngày đàm phán, vào thứ Ba các nhà lãnh đạo EU đã đồng ý về gói phục hồi trị giá 750 tỷ euro (860 tỷ đô la) để giúp khối thoát khỏi khủng hoảng do đại dịch gây ra. Vẫn còn đó một rào cản: Nghị viện châu Âu. Các nghị sĩ phải đồng ý với các điều khoản của thỏa thuận, bao gồm cả ngân sách cho bảy năm bình thường 1,1 nghìn tỷ euro của EU. Thông thường các cuộc đàm phán có nhiều rủi ro vì các nghị sĩ và các chính phủ kì kèo nhau từng xu từng cắc.
Do dự thảo ngân sách của EU đã tăng gần gấp đôi từ 1 nghìn tỷ euro dự kiến hồi tháng 1 lên gần 2 nghìn tỷ euro, các đòi hỏi thêm tiền sẽ bị chặn lại. Thay vào đó, tranh cãi sẽ được tập trung vào các chương trình nghiên cứu và y tế bị cắt giảm mà các nhà lãnh đạo đã đồng ý lúc tối muộn. Các nghị sĩ cũng có thể yêu cầu các điều kiện chặt chẽ hơn nếu muốn bơm tiền cho các nước đã từ bỏ các nguyên tắc dân chủ, như Hungary và Ba Lan. Trong bối cảnh kế hoạch phát hành 750 tỷ euro trái phiếu chung đánh dấu bước nhảy vọt mang tính liên bang lớn nhất kể từ khi đồng euro được giới thiệu, các nghị sĩ – theo truyền thống là những người có khuynh hướng liên bang – xem ra sẽ không có vấn đề gì với nó.
Tình hình tài chính không mấy sáng sủa của Thổ Nhĩ Kỳ
Trong 12 tháng qua, ngân hàng trung ương Thổ Nhĩ Kỳ đã giảm lãi suất gần 16%. Miễn là lạm phát còn giảm và đồng lira giữ được ổn định, điều này vẫn hợp lý. Nhưng lạm phát, vốn giảm trở lại còn một con số từ mức cao 25% của năm 2018, đã tăng trở lại, lên 13% trong tháng 6. Với lãi suất chuẩn hiện nay là 8,25%, quốc gia này có một trong những mức lãi suất thực tế thấp nhất thế giới.
Tăng tín dụng có thể không đủ để cứu nền kinh tế đang bị vùi dập bởi đại dịch covid-19 khỏi suy thoái. Đồng tiền vẫn còn được nâng đỡ là nhờ vào sự can thiệp ngày càng mạnh mẽ của chính quyền. Ngân hàng trung ương và các nhà cho vay nhà nước đã đốt khoảng 100 tỷ đô la để bảo vệ đồng lira. Chính phủ cũng đã kiểm soát việc bán khống tiền tệ; cơ quan quản lý thị trường vốn cũng đã cấm sáu ngân hàng nước ngoài đầu cơ các cổ phiếu Thổ Nhĩ Kỳ. Nhưng ngân hàng trung ương chỉ có thể làm được bấy nhiêu.
