Nguồn: John Lennon shot, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1980, John Lennon, cựu thành viên The Beatles, nhóm nhạc rock đã thay đổi nền âm nhạc đại chúng trong thập niên 1960, đã bị bắn chết bởi một fan cuồng ở Thành phố New York.
Người nghệ sĩ 40 tuổi đang bước vào tòa nhà nơi có căn hộ sang trọng của ông ở Manhattan thì bị Mark David Chapman bắn bốn phát ở cự ly gần bằng khẩu súng lục ổ quay cỡ 38 ly. Trong tình trạng bị mất rất nhiều máu, Lennon được đưa ngay đến bệnh viện nhưng đã chết trên đường. Trước đó cùng ngày, Chapman vừa nhận chữ ký từ Lennon và cũng tự nguyện ở lại hiện trường vụ nổ súng cho đến khi hắn ta bị cảnh sát bắt giữ. Trong vòng một tuần, hàng trăm người hâm mộ đã đến canh thức bên ngoài chung cư Dakota – nơi có nhà của Lennon – và các cuộc diễu hành để tang ông đã được tổ chức trên khắp thế giới.
John Lennon là một thành viên của bộ đôi ca sĩ kiêm nhà soạn nhạc đã đưa The Beatles trở thành nhóm nhạc nổi tiếng nhất thế kỷ 20. Người kia là Paul McCartney, nhưng hai thành viên còn lại của bộ tứ – George Harrison và Ringo Starr – đôi khi cũng viết và hát các bài hát của riêng mình. Đến từ Liverpool, Anh, chịu ảnh hưởng bởi dòng nhạc rock and roll thời kỳ đầu ở Mỹ, The Beatles đã gây bão khắp nước Anh vào năm 1963 với đĩa đơn “Please Please Me.” Làn sóng “Beatlemania” lan sang Mỹ vào năm 1964 với việc phát hành ca khúc “I Want to Hold Your Hand,” sau đó là chuyến lưu diễn nổi tiếng khắp nước Mỹ. Khi giới trẻ đã sẵn sàng thoát ra khỏi bối cảnh văn hóa cứng nhắc của thập niên 1950, “Fab Four,” với âm nhạc sôi nổi và tính nổi loạn tích cực của mình, là chất xúc tác hoàn hảo cho sự thay đổi.
The Beatles đã bán được hàng triệu đĩa nhạc và góp mặt trong những bộ phim ăn khách như A Hard Day’s Night (1964). Khung cảnh các buổi trình diễn trực tiếp của họ gần như luôn náo loạn, khi các cô gái tuổi teen la hét và ngất xỉu, còn bạn trai của họ liên tục lắc lư theo những ca khúc dễ nhớ. Năm 1966, The Beatles không còn lưu diễn mà chuyển hướng sang đổi mới kỹ thuật thu âm, chẳng hạn như với Sgt. Pepper’s Lonely Heart’s Club Band (1967), một album theo concept ảo giác được đánh giá là kiệt tác của âm nhạc đại chúng. Âm nhạc của The Beatles vẫn rất được yêu thích bởi giới trẻ trong suốt những thay đổi lớn về văn hóa của những năm 1960, và các nhà phê bình ở mọi lứa tuổi đều phải thừa nhận khả năng sáng tác thiên tài của bộ đôi Lennon-McCartney.
Lennon được coi là bộ não của Beatle và chắc chắn là người thẳng thắn nhất trong bộ tứ. Ông đã gây ra một cuộc tranh cãi lớn vào năm 1966 khi tuyên bố rằng Beatles “nổi tiếng hơn cả Chúa Jesus,” khơi mào cho việc hàng loạt các đĩa hát của ban nhạc đã bị đốt cháy tại khu vực Vành đai Kinh Thánh (American Bible Belt). Sau đó, ông trở thành một nhà hoạt động chống chiến tranh và thường nhắc đến chủ nghĩa cộng sản trong nhiều bản hit solo như “Imagine,” được thu âm sau khi Beatles tan rã vào năm 1970. Năm 1975, Lennon từ bỏ ngành công nghiệp âm nhạc để dành nhiều thời gian hơn cho người vợ gốc Nhật, Yoko Ono, và con trai của họ, Sean. Năm 1980, ông trở lại với Double-Fantasy, một album được giới phê bình đánh giá rất cao, trong đó ca ngợi tình yêu ông dành cho vợ và cũng chứa nhiều bài hát do chính bà viết.
Ngày 08/12/1980, cuộc sống yên bình của gia đình Lennon ở khu Upper West Side của New York đã bị Mark David Chapman, 25 tuổi, phá vỡ. Bác sĩ giám định tuyên bố Chapman mắc chứng rối loạn nhân cách ranh giới. Hắn đã được hướng dẫn để xin chứng nhận tâm thần, nhưng thay vào đó lại quyết định nhận tội giết người và bị kết án 20 năm đến chung thân. Năm 2000, các quan chức nhà tù bang New York đã từ chối ân xá cho Chapman, cho rằng “hành động xấu xa và bạo lực này dường như được thúc đẩy bởi khao khát được mọi người để ý.” Chapman phải tiếp tục ở lại sau song sắt.
John Lennon được tưởng nhớ tại “Đồng Dâu tây” (Strawberry Fields), thuộc Công viên Trung tâm, nằm đối diện với căn hộ Dakota, nơi mà Yoko Ono đã tạo ra để vinh danh chồng bà.
