Tác giả: Nguyễn Hải Hoành
Đầu tháng 4/2008, dư luận Mỹ xôn xao trước tin chính quyền bang Texas tiến hành điều tra nạn lạm dụng tình dục trẻ em trong trang trại của giáo phái Fundamentalist Church of Latter Day Saints (FLDS) ở thị trấn El Dorado. Cảnh sát đã xông vào trang trại này sau khi nhận được yêu cầu xin giải cứu của một em gái 16 tuổi vừa sinh con với lão chồng 50 tuổi mà cô bé bị ép lấy (theo luật của bang Texas, phụ nữ dưới 16 tuổi không được phép kết hôn, dù được cha mẹ đồng ý). Họ giải cứu được 439 em gái dưới 18 tuổi và 60 phụ nữ, và tạm giữ 400 tín đồ để thẩm vấn.
Chủ trại là Warren Jeffs, trùm giáo phái FDLS, tháng 8/2006 từng bị Toà án bang Utah kết án 10 năm tù vì tội đồng loã hiếp dâm khi ép một cô gái 14 tuổi phải kết hôn với người anh họ 19 tuổi, gã này còn đang hầu toà ở bang Arizona về các tội khác. Viện cớ là “hậu duệ” của Chúa Jesus và Josepth Smith (người sáng lập đạo Mormon), do đó phải có nhiều vợ để bảo tồn “dòng máu linh thiêng”, Jeffs mới ngoài 50 tuổi đã có 70 vợ và hơn 100 con. Dư luận cho rằng lâu nay chính quyền địa phương đã làm ngơ để Jeffs công khai thực thi chế độ đa thê bất hợp pháp; họ đòi cấm giáo phái này. Năm 2011, Warren Jeffs bị kết án tù chung thân.
Loài người thời nguyên thuỷ sống theo chế độ quần hôn, tương tự như các loài động vật có vú khác; rất lâu về sau mới tiến lên chế độ kết hôn (có vợ có chồng). Nghe nói ở Sri Lanka hiện nay vẫn còn tồn tại một dạng của tục quần hôn. Tục đa hôn (bigamy) hoặc trùng hôn (polygamy, kết hôn với hơn một người khác giới) có nguồn gốc từ ngày xưa. Polygamy có hai loại: đa thê (polygyny) và đa phu (polyandry, một vợ nhiều chồng). Hiện nay chỉ còn thấy đa thê. Một số dân tộc châu Á và châu Phi vẫn còn tục này. Nghe nói ở Vân Nam Trung Quốc vẫn còn tục đàn bà không lấy chồng mà được quan hệ thoải mái với nhiều đàn ông. Thời xưa những người giàu hoặc có quyền lực đều đa thê. Vua ở Trung Quốc có thể có hàng trăm hàng nghìn vợ, thực chất chỉ là nô lệ tình dục. Ở Việt Nam, Bảo Đại là vị vua duy nhất thực hiện chế độ một vợ.
Tục đa thê có liên quan tới tôn giáo. Đạo Hindu ở Ấn Độ và đạo Mormon ở Mỹ có tục đa thê. Năm 1830, người sáng lập đạo Mormon là Josepth Smith (1805-1844) ở bang New York tự xưng là được Thượng Đế “mặc khải” (mở ra cho biết một điều thiêng liêng màu nhiệm), yêu cầu ông và các tín đồ phải lấy nhiều vợ, có như vậy thì khi chết mới được lên Thiên Đàng. Đạo này bị dân địa phương phản đối. Sau khi Smith bị giết, các tín đồ Mormon do Bringham Young dẫn đầu đã chuyển đến thành phố Salt Lake bang Utah. Năm 1890, vì muốn được gia nhập Liên bang, chính quyền bang Utah đã cấm tục đa thê. Sau đó chính giáo phái Mormon cũng cấm như vậy.
Một số tín đồ không tuân lệnh cấm đã tách ra, lập nên nhiều giáo phái, trong đó có Giáo hội cơ yếu của các thánh hữu ngày sau (FLDS, Fundamentalist Church of Latter Day Saints), đứng đầu là Rulon Jeffs tự xưng “Nhà Tiên tri”. Hắn chết năm 2002 — khi ấy Rulon có 22 vợ và hơn 60 con. Sau đó con hắn là Warren Jeffs kế tục. Theo sách The World Almanac 2004, hiện FLDS có hơn 5,3 triệu tín đồ.
Có người cho rằng tôn giáo chỉ là vỏ bọc của những đàn ông thích đa thê. Chính phủ một số nước coi những giáo phái kiểu FLDS thuộc loại tà giáo, nghĩa là tôn giáo xằng bậy, phục vụ dục vong ích kỷ của một thiểu số. Nước Mỹ, “thiên đường” của chủ nghĩa tự do cá nhân cũng là thiên đường của các tà giáo. 1.500 trong tổng số khoảng 3.000 tà giáo trên thế giới đang có mặt ở Mỹ. Họ lợi dụng quyền tự do tín ngưỡng để bành trướng hoạt động. Như Pháp Luân Công của Lý Hồng Chí bị đuổi khỏi Trung Quốc bèn chạy sang Mỹ. Năm 1981, triết gia kiêm “đại sư tình dục” (sex guru) Osho bị dư luận Ấn Độ chửi bới cũng bỏ Ấn Độ sang Mỹ mua 280 km2 đất, lập một trang trại vui vầy với bầy thê thiếp xinh đẹp…
Tại hầu hết các nước, tục đa thê bị luật pháp cấm nhưng vẫn tồn tại nhờ vỏ bọc tôn giáo. Vì tôn trọng tự do tín ngưỡng nên nhà nước tuy muốn ngăn cấm tục này nhưng khó can thiệp. Tại Mỹ, từ năm 1862 Tổng thống Lincoln đã ký luật cấm đa thê, nhưng trong hơn 50 năm gần đây, tục này lại phát triển mạnh, hiện nước Mỹ có khoảng 50 nghìn đàn ông đa thê. Riêng bang Utah có khoảng 400 nghìn người đang sống trong các gia đình một chồng nhiều vợ (400 nghìn người tức 2% số dân; số liệu này có thể không chính xác vì những người đa thê đều sống kín đáo ít ai biết). Tình trạng này cũng có ở các bang Arizona, Colorado, Nevada. Đây là một tệ nạn xã hội. Trong các gia đình đa thê, phụ nữ và trẻ em bị hành hạ, không còn bình đẳng nam nữ, các em gái vị thành niên bị lạm dụng tình dục.
Theo Từ điển bách khoa Britannica, ở thế kỷ 19, ít nhất 40 bộ lạc thổ dân châu Mỹ còn có tục đa thê trong đó các chị em ruột lấy chung một chồng — chế độ hôn nhân Sororal polygyny, theo đó chị cả cưới đầu tiên, sau đó các em gái khi lớn lên sẽ lần lượt làm vợ ông anh rể. Tục này được nhiều người ưa thích vì chị em thân nhau, ít tranh cãi với nhau khi phải chia sẻ một ông chồng.
Đạo Islam (ta quen gọi là Hồi giáo) chỉ khuyến khích lấy hơn một vợ khi cần thực hiện công bằng xã hội, ví dụ khi người nữ đó từng bị cưỡng bức hoặc là người mồ côi cha mẹ — những người thường bị xã hội khinh rẻ, không có đường sống — nhưng nhiều nhất chỉ được lấy bốn vợ và phải đối xử bình đẳng với họ. Như vậy đa thê là một nghĩa vụ từ thiện! Nếu không thì Kinh Koran gợi ý chỉ được lấy một vợ [the Koran suggests monogamy as the ONLY acceptable marriage bond in Islam. “…THEN MARRY ONLY ONE!” (Koran, 4:3) ].
Sách kinh điển của các tôn giáo khác như Kinh Vedas, Ramayan, Mahaabhabat (của Ấn Độ), Geeta, Talmud (của người Do Thái) không có câu nào hạn chế số vợ mà một đàn ông được lấy. Mãi sau này các tu sĩ đạo Hindu mới bị hạn chế lấy một vợ. Nhiều tín độ đạo Hindu vẫn theo tục đa thê. Vua Dashrat cha của Rama có hơn một vợ. Krishna có mấy vợ. Đạo Do Thái cho phép đa thê. Theo Luật Talmud, tổ phụ (Patriarch) của dân tộc Do Thái là Abraham có ba vợ, vua Solomon có mấy trăm vợ. Cho tới năm 1950, chính quyền Israel mới cấm đa thê. Theo báo cáo năm 1975 của một Uỷ ban Nữ quyền đạo Islam thì tỷ lệ người Hindu đa thê là 5%, của người Muslim (tín đồ đạo Islam) là 4,31%. Pháp luật Ấn Độ lại chỉ cho phép tín đồ đạo Islam mới được lấy hơn một vợ, còn người Hindu thì không được.
Như vậy, đa thê không phải là luật, mà chỉ là một ngoại lệ. Cho tới nay vẫn có nhiều người hiểu lầm là đạo Islam quy định đàn ông phải lấy hơn một vợ, trong khi tôn giáo này tự hào cho rằng họ tuân theo chế độ hôn nhân tiên tiến nhất –– chế độ một vợ một chồng, và chỉ cho phép lấy hơn một vợ khi cần thực hiện công bằng xã hội đối với phụ nữ ở tầng lớp yếu thế.
