Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Thị trường tăng đột biến sau khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) tăng mạnh dự báo tăng trưởng GDP của nước này. Hồi tháng 12 Fed dự đoán nền kinh tế lớn nhất thế giới sẽ tăng trưởng 4,2% trong năm nay; giờ đây họ đã sửa con số đó thành 6,5%. Fed cũng báo hiệu họ sẽ giữ lãi suất ở gần mức 0 cho đến ít nhất năm 2024.
Cảnh sát đã bắt giữ một thanh niên 21 tuổi vì tình nghi bắn chết 8 người trong một loạt vụ tấn công tiệm massage ở Atlanta, Georgia. Sáu trong số các nạn nhân là phụ nữ châu Á. Nghi phạm khai với cảnh sát anh ta mắc chứng nghiện tình dục, song các nhà điều tra không loại trừ động cơ chủng tộc. Trước những diễn biến này, cảnh sát New York và Seattle cho biết họ sẽ tiến hành các biện pháp bổ sung nhằm bảo vệ các cộng đồng châu Á tại thành phố của họ.
Một làn sóng covid-19 thứ ba đang quét qua Đông Âu. Hơn 25.000 ca nhiễm mới đã được ghi nhận ở Ba Lan, con số theo ngày cao nhất trong năm nay và tăng 74% chỉ trong một ngày. Trong khi đó, WHO nói Brazil đã vượt Mỹ để trở thành quốc gia có số ca tử vong và ca mắc mới hàng tuần cao nhất.
Nga tuyên bố triệu hồi đại sứ của họ tại Mỹ về Moscow để “tham vấn”. Chỉ vài giờ trước đó, trong một cuộc phỏng vấn trên truyền hình Tổng thống Joe Biden đã mô tả Tổng thống Vladimir Putin là “kẻ giết người,” và nói Mỹ sẽ buộc Nga phải chịu trách nhiệm vì can thiệp vào cuộc bầu cử tổng thống tháng 11. Hôm thứ Ba, các quan chức tình báo Mỹ công bố một báo cáo cho thấy Nga đã tìm cách bôi nhọ Biden và ủng hộ Donald Trump.
Một tòa án Nhật Bản phán quyết lệnh cấm hôn nhân đồng giới của nước này là vi hiến. Nhật Bản là quốc gia duy nhất trong G7, một nhóm các nước giàu, không cho phép hôn nhân đồng giới. Hiến pháp của họ định nghĩa hôn nhân là giữa “hai giới”, nhưng tòa án cho rằng điều này vi phạm quyền bình đẳng, vốn cũng được bảo đảm bởi hiến pháp.
Coinbase, sàn giao dịch tiền điện tử lớn nhất nước Mỹ, được định giá 68 tỷ đô la trước khi niêm yết trên thị trường chứng khoán theo kế hoạch. Vòng gọi vốn trước đó của họ vào năm 2018 giúp đặt công ty ở mức giá trị 8 tỷ đô la. Nhưng giá trị đã tăng nhờ bitcoin lên mạnh trong năm nay. Việc niêm yết thành công sẽ là một thời khắc quan trọng cho lĩnh vực tiền điện tử, vốn bị các nhà chức trách hoài nghi.
Mỹ sẽ áp đặt biện pháp trừng phạt lên 24 quan chức Trung Quốc và Hồng Kông vì làm suy yếu quyền tự trị của Hồng Kông. Mười người khác đã chịu trừng phạt từ thời tổng thống Donald Trump. Tuần trước, Quốc hội Trung Quốc thông qua luật giới hạn số lượng thành viên dân cử của cơ quan lập pháp Hồng Kông, và đưa ra quy trình tra xét để đảm bảo tất cả các ứng viên ủng hộ mối quan hệ với đại lục.
TIÊU ĐIỂM
Toshiba họp đại hội cổ đông bất thường
Toshiba nghĩ họ đã tránh được con mắt soi xét của các nhà đầu tư chủ động trong cuộc bầu cử hội đồng quản trị mùa hè năm ngoái. Những ứng viên được đề cử bởi Effissimo Capital Management, một quỹ phòng hộ đặt trụ sở tại Singapore, đã không giành được ghế trong hội đồng quản trị của gã khổng lồ công nghệ Nhật Bản. Nhưng sau đó có tin cho thấy ngân hàng đầu tư Goldman Sachs và Hiro Mizuno, cựu chủ tịch quỹ lương hưu trị giá 1,6 nghìn tỷ đô la của Nhật Bản, đã gây áp lực lên các cổ đông lớn để buộc họ ủng hộ ban quản trị đương nhiệm của Toshiba. (Ông Mizuno phủ nhận hành vi sai trái.)
Hôm nay Toshiba sẽ tổ chức một cuộc họp đại hội đồng cổ đông bất thường. Các cổ đông sẽ bỏ phiếu xem có nên điều tra cuộc bầu cử năm ngoái cũng như chiến lược đầu tư của công ty hay không. Vụ lùm xùm của Toshiba xuất phát phần nào từ một vụ bê bối lớn hơn rất nhiều trước đó. Hồi năm 2015, một vụ gian lận kế toán lớn đã khiến Toshiba tạm thời bị giáng xuống sàn cấp dưới của sở giao dịch chứng khoán Tokyo. Do đó, các quỹ chỉ số thụ động (thường ủng hộ ban quản trị đương nhiệm) đã né tránh cổ phiếu của công ty – khiến hãng phải chịu nhiều áp lực hơn từ các nhà đầu tư nước ngoài.
Châu Âu tranh cãi về vắc-xin AstraZeneca
Việc triển khai vắc-xin covid-19 AstraZeneca-Đại học Oxford của EU đã gặp nhiều khó khăn. Hồi tháng 1, công ty dược phẩm từng nói với khối là họ sẽ không cung cấp đủ số liều như đã hứa ban đầu. Sau đó, trong tuần này, ít nhất 15 nước thành viên đã đình chỉ loại vắc xin này vì có báo cáo cho thấy nguy cơ phát triển máu đông sau khi tiêm. Hôm nay Cơ quan Dược phẩm Châu Âu (EMA), cơ quan quản lý của khối, sẽ tổng kết cuộc điều tra của họ về vấn đề này.
Người ta dự đoán cơ quan sẽ ra tuyên bố không có mối liên hệ nhân quả nào cho thấy vắc-xin gây đông máu. EMA đã chỉ ra – với chỉ 37 trường hợp xuất hiện huyết khối gây tắc mạch trên hơn 17 triệu người được chủng ngừa – tỷ lệ máu đông dường như không cao hơn dự kiến. Họ khẳng định lợi ích của việc ngăn ngừa covid-19 lớn hơn bất kỳ rủi ro nào. Dù vậy, EU hiện vẫn phải nỗ lực khôi phục niềm tin của công chúng. Đó không phải một việc dễ dàng.
Họp cấp cao Mỹ-Trung ở Alaska
Hôm nay Mỹ và Trung Quốc khai mạc cuộc họp cấp cao đầu tiên của chính quyền Biden tại Anchorage, Alaska. Sẽ có hai ngày hội đàm giữa Tony Blinken, Ngoại trưởng Mỹ, Jake Sullivan, cố vấn an ninh quốc gia Mỹ, và hai nhà ngoại giao cấp cao nhất của Trung Quốc: Dương Khiết Trì, ủy viên Bộ Chính trị, và Bộ trưởng Ngoại giao Vương Nghị.
Việc lựa chọn một địa điểm băng giá như vậy, và trùng thời điểm kết thúc chuyến công du đầu tiên của ông Blinken và ông Sullivan ở châu Á, truyền tải một thông điệp quan trọng. Trung Quốc muốn tan băng quan hệ sau thời kỳ lạnh nhạt sâu sắc dưới thời Donald Trump, nhưng ông Blinken và ông Sullivan sẽ nói trước tiên Trung Quốc cần phải thay đổi hành vi của họ, bao gồm các hành động bắt nạt kinh tế với Australia và tư thế gây hấn với Đài Loan. Họ cũng sẽ nói về đàn áp ở Hồng Kông và vi phạm nhân quyền ở Tân Cương — cả hai vấn đề mà Trung Quốc nói không phải việc của Mỹ. Bầu không khí có thể còn lạnh giá hơn khi cuộc họp kết thúc.
Nga muốn làm trung gian cho đàm phán giữa chính phủ Afghanistan và Taliban
Một năm sau khi đạt được thỏa thuận rút quân lịch sử ở Doha, Mỹ đã không thành công trong nỗ lực kéo Taliban vào bàn đàm phán với chính phủ Afghanistan. Giờ tới lượt người Nga muốn thử. Các phái đoàn của hai bên đã được mời tới Moscow để tham dự một cuộc họp do Điện Kremlin hậu thuẫn vào hôm nay. Zamir Kabulov, đặc phái viên của Tổng thống Vladimir Putin tại Afghanistan, nói ông muốn cuộc gặp tạo “động lực” cho các cuộc đàm phán hiện nay. Sáng kiến này bị các nhà ngoại giao Afghanistan nghi ngờ.
Một số người tin rằng đây là nỗ lực gia tăng ảnh hưởng của Nga trong bối cảnh Mỹ rời đi, và chỉ là một hành động đánh lạc hướng. Song, thời hạn để Mỹ rút khỏi Afghanistan đang nhanh chóng đến gần. Chính quyền Biden muốn được hậu thuẫn cho kế hoạch “moonshot” mới đầy tham vọng nhằm đưa một chính phủ chuyển tiếp lên nắm quyền ở Afghanistan. Điều đó đòi hỏi có sự ủng hộ từ nhiều nước khác, bao gồm Trung Quốc, Iran, Pakistan và chính Nga. Vì vậy, hôm nay các quan chức Mỹ cũng sẽ có mặt tại Moscow.
Ngân hàng trung ương Thổ Nhĩ Kỳ họp bàn về lãi suất
Thật là một bước ngoặt. Chỉ trong hơn bốn tháng kể từ khi Naci Agbal được bổ nhiệm làm thống đốc ngân hàng trung ương của Thổ Nhĩ Kỳ — và nhờ vào lãi suất tăng tổng cộng gần bảy điểm phần trăm — đồng lira đã tăng 13% so với đồng đô la. Điều này thật khác xa năm ngoái, khi đồng tiền này giảm 1/5 giá trị so với đồng bạc xanh. Từng có thời điểm ngân hàng trung ương Thổ Nhĩ Kỳ dường như không khác gì một cánh tay của chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ. (Recep Tayyip Erdogan, tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ, đã sa thải hai người tiền nhiệm của ông Agbal.)
Giờ đây, các nhà đầu tư ghi công ông Agbal vì đã khôi phục phần nào sự độc lập của ngân hàng trung ương. Nhưng thống đốc cần phải chứng minh dũng khí của ông một lần nữa khi ủy ban chính sách tiền tệ của ngân hàng triệu tập vào cuối ngày hôm nay. Hiện lạm phát ở Thổ Nhĩ Kỳ tiếp tục leo thang, đạt 15,6% vào tháng trước. Đồng lira đã giảm mạnh sau khi lợi tức trái phiếu kho bạc Mỹ tăng. Tăng lãi suất – một điểm phần trăm, theo các nhà phân tích – chính là điều cần làm.
