Nguồn: John Adams is born, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1735, John Adams, con trai của một nông dân và là hậu duệ của những người hành hương Plymouth Rock, đã chào đời ở Braintree, Massachusetts. Ông theo học tại Đại học Harvard vào năm 16 tuổi, sau đó tiếp tục giảng dạy và nghiên cứu về luật trước khi trở thành Tổng thống thứ hai của Mỹ.
Adams không chiến đấu trong Chiến tranh Cách mạng, nhưng là người có công trong việc xây dựng nền tảng của chính phủ Mỹ. Năm 1776, ông xuất bản ẩn danh cuốn Thoughts on Government (Tư tưởng về Chính phủ), trong đó đề xuất hệ thống chính phủ ba nhánh: cơ quan lập pháp lưỡng viện, cơ quan tư pháp độc lập và cơ quan hành pháp mạnh mẽ.
Năm 1783, Adams làm trung gian cho hiệp ước hòa bình với Anh nhằm kết thúc Chiến tranh Cách mạng Mỹ. Một ‘người cha lập quốc’ khác – Thomas Jefferson – đã từng gọi Adams là “người khổng lồ của nền độc lập”. Hai người đã xây dựng một tình bạn sâu sắc trong thời kỳ Cách mạng, sau đó lại cùng phục vụ trong nội các đầu tiên của George Washington – Adams với tư cách là Phó Tổng thống và Jefferson là Ngoại trưởng.
Adams, Bộ trưởng Tài chính Alexander Hamilton và James Madison là những người đã vạch ra nền tảng cho các chính sách liên bang suốt nhiệm kỳ tổng thống của Washington và Adams – trong đó quan trọng nhất là một chính phủ tập trung quyền lực mạnh mẽ và ủng hộ một nền kinh tế dựa trên sản xuất. Trong khi đó, Jefferson, một đảng viên Cộng hòa, lại ủng hộ quyền lực của từng tiểu bang và một nền kinh tế chủ yếu là nông nghiệp. Sau khi Washington nghỉ hưu vào năm 1796, Jefferson và Adams đã cạnh tranh với nhau cho chức tổng thống. Adams đã thắng và theo thủ tục ông đã trao chức phó tổng thống cho người có số phiếu cao nhất tiếp theo. Jefferson vì thế trở thành Phó Tổng thống cho đối thủ của mình. Về tính cách cũng như quan điểm chính trị, Adams cố chấp và nóng tính dĩ nhiên rất hay đụng độ với Thomas Jefferson lịch thiệp và ngoại giao. Cả hai cứ thế xa lánh dần trong nhiệm kỳ tổng thống của Adams.
Trên cương vị Tổng thống, Adams đã vận động hành lang và ký ban hành Đạo luật Hạn chế Người Nước ngoài và Chống Nổi loạn (Alien and Sedition Acts of 1798), mà nhiều nhà quan sát, bao gồm cả Jefferson, lo ngại sẽ trao cho Adams quyền lực chuyên chế. Theo ý kiến của Jefferson, các hành vi này đe dọa làm tổn hại đến quyền tự do ngôn luận theo hiến pháp và hạn chế nghiêm trọng định nghĩa về quyền công dân. Trong cuộc bầu cử năm 1800, Jefferson một lần nữa chống lại Adams và, bằng việc dùng bút danh hoặc sử dụng người viết thuê, Jefferson đã đăng những lời tố cáo ác ý về các chính sách và tính cách của Adams trên báo chí. Sau cùng, Jefferson đắc cử Tổng thống, còn Adams lui về Quincy, Massachusetts, để viết hồi ký của mình, nhưng tình bạn giữa họ thì đã sứt mẻ.
Trong suốt sự nghiệp chính trị của mình, Adams luôn được ủng hộ và đôi khi bị thách thức bởi vợ ông, Abigail. Thư từ của hai vợ chồng – đã được lưu giữ, biên mục kỹ lưỡng và xuất bản – đã cho người đọc hiểu biết sâu sắc về cuộc sống riêng tư của họ và về văn hóa nước Mỹ thời kỳ đầu. Khi Abigail hay tin Jefferson đứng sau các vụ tấn công trên báo chống lại chồng mình, bà cũng cảm thấy bị phản bội. Tuy nhiên, chính bà là người giúp xoa dịu căng thẳng giữa hai “kẻ thù chính trị” khi viết thư chia buồn với Jefferson sau cái chết của con gái ông vào năm 1812. Sau đó, Adams và Jefferson bắt đầu viết thư lại cho nhau và hàn gắn lại tình bạn của họ.
Adams đã chứng kiến con trai mình, John Quincy Adams, trở thành Tổng thống vào năm 1825. Một năm sau, ông và Thomas Jefferson qua đời vào cùng một ngày, 04/07/1826, chỉ cách nhau vài giờ.
