Nguồn: Teddy Roosevelt travels to Panama, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này 1906, Tổng thống Theodore “Teddy” Roosevelt đã bắt đầu chuyến công du kéo dài 17 ngày tới Panama và Puerto Rico, trở thành Tổng thống Mỹ đầu tiên thực hiện chuyến công du ngoại giao chính thức ra bên ngoài nước Mỹ.
Roosevelt nhậm chức vào năm 1901 với mong muốn khẳng định ảnh hưởng của Mỹ đối với nền chính trị Trung và Nam Mỹ, một phần xuất phát từ chính những trải nghiệm trong quá khứ của ông tại khu vực này. Năm 1897, ông trở thành Bộ trưởng Hải quân dưới thời Tổng thống William McKinley. Chính quyền của tổng thống McKinley đã làm việc để đảm bảo quyền tiếp cận của Mỹ đối với các cảng và các ngành công nghiệp ở các nước gần kề. Vào thời điểm Roosevelt được bổ nhiệm làm Bộ trưởng Hải quân, sức mạnh trên biển của Mỹ đang trên đà trỗi dậy, tạo điều kiện cho nước này trở thành một tác nhân có tiếng nói lớn hơn trong các vấn đề thế giới.
Năm năm sau, Roosevelt – khi đó đã là Tổng thống – đến thăm Panama nhằm kiểm tra tiến độ của Kênh đào Panama. Việc xây dựng kênh đào này đã gặp nhiều khó khăn, trong đó bao gồm một số tai nạn lao động và cả các đợt bùng phát dịch bệnh. Nhưng sự kiên trì của Roosevelt trong việc cải thiện dịch vụ y tế và điều kiện làm việc đã giúp dự án kênh đào sớm phục hồi khi nó tưởng chừng đã thất bại. Chuyến đi của ông đến công trường vào năm 1906 – trong đó, vào ngày 15/11, Roosevelt cho chụp một bức ảnh chính mình ngồi trên một chiếc máy xúc lớn chạy bằng nước lớn – đã giúp củng cố tinh thần vốn đang suy yếu.
Điểm dừng chân tiếp theo của Roosevelt là Puerto Rico, nơi đã trở thành lãnh thổ được Mỹ bảo hộ sau Chiến tranh Tây Ban Nha-Mỹ năm 1898. Năm 1900, Tổng thống William McKinley hứa sẽ giúp thành lập một chính phủ dân sự tại đây mà không trở thành một cường quốc cai trị họ. McKinley bị ám sát vào năm 1901, và Roosevelt, lúc đó đang là Phó Tổng thống của McKinley, trở thành Tổng thống, kế thừa quyền quản lý Puerto Rico. Năm 1906, ông đến đất nước này để khuyến khích người Puerto Rico trở thành công dân Mỹ. Tuy nhiên, sau đó ông lại thay đổi lời đề nghị thành biến Puerto Rico trở thành một tiểu bang khác của Mỹ và thề sẽ cho phép hòn đảo này có một số quyền tự trị nhất định. (Mãi cho đến năm 1916, dưới thời Tổng thống Woodrow Wilson, Đạo luật Jones mới được thông qua, theo đó mở rộng quyền lựa chọn quốc tịch Mỹ cho người Puerto Rico trong khi vẫn bảo toàn quyền tự trị của Puerto Rico.)
Mặc dù các tổng thống tiền nhiệm đã từng công du ngoại giao ra ngoài nước Mỹ trước hoặc sau khi giữ chức tổng thống, Roosevelt là người đầu tiên thực hiện chuyến thăm “cấp nhà nước” khi còn đương nhiệm. Chuyến đi của ông tới Panama và Puerto Rico báo hiệu một kỷ nguyên mới trong cách các tổng thống Mỹ tiến hành quan hệ ngoại giao với các nước khác.
