Lược dịch: Nguyễn Hải Hoành
Xem thêm: Phần 1; Phần 2; Phần 3
III. TIẾN HÀNH CẢI CÁCH MỞ CỬA VÀ XÂY DỰNG HIỆN ĐẠI HÓA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA
Trong thời kỳ mới cải cách mở cửa và xây dựng hiện đại hóa chủ nghĩa xã hội, Đảng đứng trước nhiệm vụ chủ yếu là tiếp tục tìm ra con đường đúng đắn để Trung Quốc xây dựng chủ nghĩa xã hội, giải phóng và phát triển sức sản xuất xã hội, làm cho nhân dân thoát khỏi đói nghèo, trở nên giàu có càng sớm càng tốt, và cung cấp các bảo đảm thể chế đầy sức sống mới và các điều kiện vật chất phát triển nhanh chóng để thực hiện sự phục hưng vĩ đại dân tộc Trung Hoa.
Sau khi kết thúc “Đại Cách mạng Văn hóa”, vào lúc Đảng và Nhà nước đứng trước thời điểm lịch sử quan trọng về phuong hướng, Đảng đã nhận thức sâu sắc rằng chỉ có thực hành cải cách mở cửa mới là lối thoát duy nhất, nếu không thì công cuộc hiện đại hóa và sự nghiệp chủ nghĩa xã hội của chúng ta sẽ bị chôn vùi. Tháng 12 năm 1978, Đảng triệu tập Hội nghị toàn thể lần thứ ba Trung ương khoá XI, dứt khoát kết thúc việc “lấy đấu tranh giai cấp làm mắt xích then chốt”, thực hiện chuyển hướng chiến lược trung tâm công tác của Đảng và Nhà nước, mở ra thời kỳ mới cải cách mở cửa và xây dựng hiện đại hóa xã hội chủ nghĩa, thực hiện bước ngoặt vĩ đại có ý nghĩa sâu sắc trong lịch sử Đảng kể từ khi thành lập nước Trung Hoa mới. Đảng đã đưa ra một quyết sách lớn là phủ nhận hoàn toàn “Đại Cách mạng Văn hóa.” Trong hơn 40 năm qua, Đảng đã trước sau như một không ngừng kiên trì tuân thủ phương châm chính sách đường lối đã được Hội nghị toàn thể này xác lập.
Sau Hội nghị toàn thể lần thứ ba Trung ương Đảng khóa 11, những người Cộng sản Trung Quốc với đồng chí Đặng Tiểu Bình là đại biểu chính đã đoàn kết dẫn dắt toàn Đảng và nhân dân các dân tộc trong cả nước, tổng kết sâu sắc những kinh nghiệm tích cực và tiêu cực kể từ khi thành lập nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, xoay quanh vấn đề cơ bản chủ nghĩa xã hội là gì và xây dựng chủ nghĩa xã hội như thế nào, tham khảo kinh nghiệm lịch sử chủ nghĩa xã hội trên thế giới, sáng lập lý luận Đặng Tiểu Bình, giải phóng tư tưởng, thực sự cầu thị, thực hiện chuyển dịch trung tâm công tác của Đảng và Nhà nước sang xây dựng kinh tế, thực hành quyết sách có tính lịch sử là cải cách mở cửa, làm sáng tỏ sâu sắc bản chất của chủ nghĩa xã hội, xác lập đường lối cơ bản trong giai đoạn sơ cấp của chủ nghĩa xã hội, đề xuất rõ ràng đi con đường riêng của mình, xây dựng chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc, trả lời một cách khoa học một loạt vấn đề cơ bản về xây dựng chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc, ấn định chiến lược phát triển chia ba bước từ nay đến giữa thế kỷ 20 cơ bản thực hiện hiện đại hóa xã hội chủ nghĩa, sáng lập thành công chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc.
Sau Hội nghị toàn thể lần thứ tư Trung ương Đảng khóa 13, những người Cộng sản Trung Quốc với đại biểu chính là đồng chí Giang Trạch Dân đã đoàn kết, dẫn dắt toàn Đảng và nhân dân các dân tộc trong cả nước, kiên trì lý luận cơ bản, đường lối cơ bản của Đảng, nhận thức sâu sắc hơn về chủ nghĩa xã hội là gì, xây dựng chủ nghĩa xã hội như thế nào, xây dựng Đảng kiểu gì và xây dựng Đảng như thế nào, đã hình thành tư tưởng quan trọng “Ba Đại diện”, trước thử thách nghiêm trọng gây ra bởi tình hình trong ngoài nước rất phức tạp, chủ nghĩa xã hội thế giới xuất hiện trục trặc nghiêm trọng, Đảng đã bảo vệ được chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc, xác lập mục tiêu cải cách và khung cơ bản của thể chế kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa, xác lập chế độ kinh tế cơ bản trong giai đoạn sơ khai của chủ nghĩa xã hội, chế độ sở hữu công cộng là chủ thể, các nền kinh tế có nhiều hình thức sở hữu cùng phát triển, và chế độ phân phối trong đó phân phối theo lao động là chủ thể và nhiều phương thức phân phối khác cùng tồn tại, tạo ra một cục diện mới của cải cách mở cửa toàn diện, thúc đẩy các dự án vĩ đại mới về xây dựng Đảng, thành công đưa chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc bước vào thế kỷ 21.
Sau Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ 16 của Đảng, những người Cộng sản Trung Quốc với đồng chí Hồ Cẩm Đào là đại diện chính, đã đoàn kết, dẫn dắt toàn Đảng và nhân dân các dân tộc trong cả nước, đẩy mạnh đổi mới thực tiễn, đổi mới lý luận, đổi mới thể chế, nhận thức sâu sắc và trả lời được những vấn đề lớn như trong tình hình mới sẽ thực hiện kiểu gì, phát triển như thế nào, hình thành quan điểm phát triển một cách khoa học, nắm bắt thời cơ chiến lược quan trọng, tập trung xây dựng, toàn tâm toàn ý mưu cầu phát triển, nhấn mạnh lấy con người làm gốc, toàn diện, đồng bộ phát triển bền vững, nỗ lực đảm bảo và cải thiện dân sinh, xúc tiến công bằng chính nghĩa xã hội, đẩy mạnh xây dựng năng lực nắm quyền của Đảng và xây dựng tính tiên tiến của Đảng, giữ vững và phát triển thành công chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc trong tình hình mới.
Để đẩy mạnh cải cách mở cửa, Đảng đã xác lập lại đường lối tư tưởng, chính trị và tổ chức của chủ nghĩa Mác, hoàn toàn phủ định phương châm sai lầm “Hai điều Phàm là”, đánh giá đúng đắn địa vị lịch sử của đồng chí Mao Trạch Đông và hệ thống khoa học của tư tưởng Mao Trạch Đông. Đảng đã chỉ rõ mâu thuẫn chủ yếu trong xã hội ta là mâu thuẫn giữa nhu cầu vật chất, văn hóa ngày càng cao của nhân dân với nền sản xuất xã hội lạc hậu, giải quyết mâu thuẫn chủ yếu này là nhiệm vụ trọng tâm của chúng ta, Đảng đã đề xuất mục tiêu của xã hội khá giả. Trong nhiều công tác khác, Đảng đã khôi phục và ấn định một loạt chính sách đúng đắn để điều chỉnh nền kinh tế quốc dân. Đảng đã lãnh đạo triển khai toàn diện việc dẹp loạn, khôi phục trật tự trong các lĩnh vực tư tưởng, chính trị và tổ chức, sửa lại trên quy mô lớn các vụ án oan, án giả và án sai, điều chỉnh các mối quan hệ xã hội. Đảng đã xây dựng “Nghị quyết về một số vấn đề lịch sử của Đảng kể từ khi thành lập nước”, đánh dấu sự hoàn thành thắng lợi việc dẹp loạn, khôi phục trật tự trên lĩnh vực tư tưởng chỉ đạo của Đảng.
Đảng nhận thức sâu sắc rằng để tạo ra tình thế mới trong công cuộc cải cách mở cửa và xây dựng hiện đại hóa xã hội chủ nghĩa, cần phải dùng đổi mới lý luận để dẫn dắt sự phát triển sự nghiệp mới. Đồng chí Đặng Tiểu Bình chỉ rõ, một đảng, một đất nước, một dân tộc, nếu mọi thứ đều xuất phát từ chủ nghĩa giáo điều, tư tưởng xơ cứng, mê tín dị đoan thịnh hành thì sẽ không thể tiến lên được, sức sống của nó sẽ ngừng lại, và sẽ mất đảng mất nước. Đảng lãnh đạo và ủng hộ triển khai thảo luận quy mô lớn về tiêu chuẩn chân lý, xuất phát từ thực tiễn mới và từ đặc trưng của thời đại mà kiên trì và phát triển chủ nghĩa Mác, giải đáp một cách khoa học một loạt vấn đề cơ bản như con đường phát triển xây dựng chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc, các giai đoạn phát triển, nhiệm vụ cơ bản, động lực phát triển, chiến lược phát triển, các bảo đảm chính trị, thống nhất Tổ quốc, chiến lược ngoại giao và quốc tế, lực lượng lãnh đạo và lực lượng dựa vào, hình thành hệ thống lý luận về chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc, thực hiện được một bước nhảy vọt mới trong quá trình Trung Quốc hóa chủ nghĩa Mác.
Các Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ 12, 13, 14, 15, 16, và 17 của Đảng đã căn cứ vào sự phát triển biến đổi của tình hình quốc tế và trong nước, xuất phát từ những yêu cầu mới của sự phát triển đất nước ta, đã dùng tư tưởng và lý luận nhất quán để đẩy mạnh việc bố trí toàn diện công tác đổi mới, mở cửa và xây dựng hiện đại hóa chủ nghĩa xã hội, và tổ chức nhiều cuộc họp toàn thể Trung ương để nghiên cứu chuyên đề bố trí những công tác quan trọng về cải cách, phát triển, ổn định. Công cuộc cải cách của nước ta khởi đầu bằng sự đột phá chế độ gia đình liên kết sản xuất khoán hộ thực hành ở nông thôn, từng bước chuyển dần sang cải cách thể chế kinh tế đô thị và triển khai toàn diện, xác lập phương hướng cải cách nền kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa, phát huy với mức độ lớn hơn và phạm vi rộng hơn tác dụng nền móng của thị trường trong việc phân bổ nguồn lực, kiên trì và hoàn thiện chế độ kinh tế cơ bản và chế độ phân phối. Đảng kiên quyết đẩy mạnh cải cách thể chế kinh tế, đồng thời thực hiện cải cách thể chế trên các lĩnh vực chính trị, văn hóa, xã hội, xúc tiến cải cách chế độ xây dựng đảng, không ngừng hình thành và phát triển các cơ chế, thể chế phù hợp tình hình đương đại của Trung Quốc và tràn đầy sức sống. Đảng đã coi việc mở cửa với thế giới bên ngoài như một quốc sách cơ bản. Từ việc mở đặc khu kinh tế Thâm Quyến, khai thác và mở cửa Phố Đông, thúc đẩy việc mở cửa đối ngoại các thành phố ven biển, vùng biên giới, ven sông và trung tâm nội địa, cho đến gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới, từ “đưa vào” đến “đưa ra”, triệt để sử dụng hai thị trường quốc tế và trong nước, hai nguồn lực. Trải qua quá trình liên tục đẩy mạnh cải cách mở cửa, nước ta đã thực hiện được bước chuyển biến lịch sử từ thể chế kinh tế kế hoạch tập trung cao độ sang thể chế kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa tràn đầy sức sống, từ hệ thống khép kín, nửa khép kín sang mở cửa toàn diện.
Để đẩy nhanh công cuộc hiện đại hóa xã hội chủ nghĩa, Đảng đã lãnh đạo nhân dân tiến hành xây dựng kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội và đã đạt được một loạt thành tựu to lớn. Đảng kiên trì lấy xây dựng kinh tế làm trung tâm, kiên trì coi phát triển là chân lý tuyệt đối, đề xuất khoa học và công nghệ là lực lượng sản xuất thứ nhất, thực hiện dùng khoa học và giáo dục để xây dựng đất nước, phát triển bền vững, và cường quốc nhân tài, thúc đẩy sự phát triển lớn của miền Tây, chấn hưng các cơ sở công nghiệp cũ ở vùng Đông Bắc, và thúc đẩy sự trỗi dậy của miền trung, hỗ trợ sự phát triển trước tiên của khu vực phía đông, thúc đẩy sự phát triển đồng bộ của thành thị, nông thôn, khu vực, thúc đẩy cải cách phát triển doanh nghiệp nhà nước, khuyến khích và ủng hộ phát triển nền kinh tế không thuộc sở hữu công, đẩy mạnh phát triển kinh tế nhanh và bền vững, mạnh mẽ nâng cao quốc lực tổng hợp. Đảng kiên trì sự thống nhất hữu cơ giữa sự lãnh đạo của Đảng, nhân dân làm chủ và nhà nước pháp quyền, phát triển nền chính trị dân chủ xã hội chủ nghĩa, xây dựng nền văn minh chính trị xã hội chủ nghĩa, tích cực và ổn thỏa đẩy mạnh cải cách thể chế chính trị, kiên trì kết hợp giữa nhà nước pháp quyền với nhà nước đức trị, xây dựng hiến pháp mới và xây dựng nhà nước pháp trị xã hội chủ nghĩa, hình thành hệ thống pháp luật xã hội chủ nghĩa đặc sắc Trung Quốc, tôn trọng và bảo đảm quyền con người, củng cố và phát triển mặt trận thống nhất yêu nước rộng rãi nhất. Đảng tăng cường giáo dục niềm tin lý tưởng, đẩy mạnh xây dựng hệ giá trị cốt lõi xã hội chủ nghĩa, xây dựng nền văn minh tinh thần xã hội chủ nghĩa, phát triển nền văn hóa tiên tiến xã hội chủ nghĩa, thúc đẩy sự phát triển lớn và phồn vinh lớn nền văn hóa xã hội chủ nghĩa. Đảng tăng tốc đẩy mạnh việc thúc đẩy xây dựng xã hội lấy trọng điểm là cải thiện dân sinh, cải thiện đời sống nhân dân, bãi bỏ thuế nông nghiệp và không ngừng thúc đẩy thực hiện mọi người đều được học tập, người lao động được trả công, người ốm đau được chăm sóc y tế, người cao tuổi được nuôi dưỡng, người người có nhà ở, thúc đẩy sự hài hòa và ổn định xã hội. Đảng đưa ra mục tiêu tổng quát là xây dựng quân đội cách mạng hùng mạnh hiện đại hóa, chính quy hóa, đặt quan điểm cơ bản của công tác chuẩn bị đấu tranh quân sự là đánh thắng chiến tranh cục bộ dưới điều kiện tin học hóa, đẩy mạnh cải cách quân sự đặc sắc Trung Quốc, đi con đường quân đội tinh nhuệ đặc sắc Trung Quốc.
Trước tình hình quốc tế luôn biến động, Đảng kiên định bốn nguyên tắc cơ bản, kiên quyết loại bỏ các loại can nhiễu, bình tĩnh ứng phó với hàng loạt thử thách rủi ro có liên quan đến sự ổn định toàn cục công cuộc cải cách phát triển của nước ta. Cuối những năm 1980 và đầu những năm 1990, Liên Xô tan rã và Đông Âu thay đổi mạnh mẽ. Do sự ủng hộ và xúi giục của các thế lực thù địch chống chủ nghĩa cộng sản và chủ nghĩa xã hội trên thế giới, môi trường quốc tế toàn cầu và môi trường trong nước đã dẫn đến những sóng gió chính trị nghiêm trọng ở nước ta vào thời điểm xuân hè năm 1989. Đảng và Chính phủ dựa vào nhân dân, chống động loạn với lập trường rõ ràng, đã bảo vệ được chính quyền nhà nước xã hội chủ nghĩa, bảo vệ được lợi ích căn bản của nhân dân. Đảng đã lãnh đạo nhân dân đối phó thành công với các rủi ro kinh tế như khủng hoảng tài chính châu Á và khủng hoảng tài chính quốc tế, đăng cai tổ chức thành công Thế vận hội và Paralympics Bắc Kinh 2008, chiến thắng các thảm họa thiên nhiên như lũ lụt nghiêm trọng ở lưu vực Trường Giang, Nộn Giang và sông Tùng Hoa, trận động đất đặc biệt lớn ở Vấn Xuyên, chiến thắng dịch bệnh SARS, thể hiện được năng lực của Đảng chống lại rủi ro và quản lý các tình huống phức tạp.
Đảng coi việc hoàn thành sự nghiệp vĩ đại thống nhất Tổ quốc là một nhiệm vụ lịch sử quan trọng và đã cố gắng không ngừng vì sự nghiệp đó. Đồng chí Đặng Tiểu Bình đã đưa ra một cách sáng tạo ý tưởng khoa học về “Một quốc gia hai chế độ”, mở ra con đường mới để thực hiện thống nhất đất nước bằng phương thức hòa bình. Trải qua quá trình làm việc và đấu tranh gian khổ, Chính phủ nước ta đã lần lượt khôi phục việc thực thi chủ quyền đối với Hồng Kông và Macao, điều này đã rửa sạch nỗi nhục trăm năm của dân tộc Trung Hoa. Sau khi Hồng Kông và Ma Cao trở về Tổ quốc, chính quyền trung ương đã nghiêm chỉnh tuân theo Hiến pháp và Luật Cơ bản của Đặc khu hành chính để duy trì sự thịnh vượng và ổn định lâu dài của Hồng Kông và Ma Cao. Đảng nắm vững tình hình chung của việc giải quyết vấn đề Đài Loan, xác lập phương châm cơ bản là “Hòa bình thống nhất, một nước hai chế độ”, thúc đẩy hai bờ eo biển đạt được “Đồng thuận năm 1992” thể hiện nguyên tắc một Trung Quốc, xúc tiến hai bờ hiệp thương đàm phán, thực hiện “Ba liên kết” hai chiều toàn diện và trực tiếp, mở ra sự giao lưu giữa các chính đảng ở hai bờ eo biển. Đã ấn định Luật chống chia rẽ đất nước, kiên quyết kiềm chế các thế lực “Đài Loan độc lập”, thúc đẩy sự thống nhất Tổ quốc và đánh bại mọi mưu toan nhằm tạo ra “Hai Trung Quốc”, “Một Trung Quốc, một Đài Loan” và “Đài Loan độc lập”.
Đảng nhận định một cách khoa học những đặc điểm của thời đại và tình hình quốc tế, đề xuất hòa bình và phát triển là chủ đề của thời đại hiện nay. Đảng kiên trì tôn chỉ chính sách ngoại giao là gìn giữ hòa bình thế giới, thúc đẩy phát triển chung, điều chỉnh quan hệ với các nước lớn chủ yếu, phát triển quan hệ láng giềng hữu hảo với các nước láng giềng, làm sâu sắc hơn quan hệ hợp tác hữu nghị với đông đảo các nước đang phát triển, tích cực tham gia các công việc quốc tế và khu vực, kiến lập một cục diện mới về mối quan hệ đối ngoại toàn diện nhiều cấp độ. Đảng tích cực thúc đẩy quá trình đa cực hóa thế giới và dân chủ hóa mối quan hệ quốc tế, thúc đẩy phát triển toàn cầu hóa kinh tế theo hướng có lợi cho thịnh vượng chung, có lập trường rõ ràng chống lại chủ nghĩa bá quyền và chính trị cường quyền, kiên định bảo vệ lợi ích của đông đảo các nước đang phát triển, và thúc đẩy việc thiết lập trật tự mới về chính trị kinh tế quốc tế công bằng hợp lý, thúc đẩy hòa bình lâu dài và thịnh vượng chung trên thế giới.
Đảng luôn nhấn mạnh, muốn quản lý đất nước thì trước hết phải quản lý Đảng, quản lý Đảng phải nghiêm minh, tập trung nắm vững khâu xây dựng đảng, sáng tạo và đẩy mạnh các dự án vĩ đại mới về xây dựng Đảng. Đảng đã xây dựng một số chuẩn tắc về đời sống chính trị trong Đảng, kiện toàn chế độ tập trung dân chủ, phát huy dân chủ trong Đảng, thực hiện bình thường hóa đời sống chính trị trong Đảng; có kế hoạch từng bước tiến hành chỉnh Đảng, dốc sức giải quyết các vấn đề trong Đảng như tư tưởng không thuần khiết, tác phong không trong sạch, tổ chức không thuần khiết; căn cứ phương châm cách mạng hóa, trẻ hóa, tri thức hóa, chuyện nghiệp hóa mà tăng cường xây dựng đội ngũ cán bộ, ra sức đề bạt cán bộ trẻ và trung niên, xúc tiến thay thế cán bộ mới và cũ. Đảng tập trung giải quyết tốt hai vấn đề có tính lịch sử lớn là nâng cao trình độ lãnh đạo và trình độ cầm quyền của Đảng, nâng cao năng lực chống tham nhũng, chống biến chất và đề phòng rủi ro, lấy việc xây dựng năng lực nắm chính quyền và năng lực xây dựng tính tiên tiến là tuyến chính, lần lượt ra các quyết định về những vấn đề lớn như tăng cường mối quan hệ giữa Đảng với quần chúng, tăng cường và cải tiến việc xây dựng tác phong của Đảng, tăng cường xây dựng năng lực quản lý chính quyền của Đảng, tổ chức triển khai giáo dục học tập có tính tập trung như giáo dục “Nói học tập, nói chính trị, nói chính khí” và hoạt động học tập giáo dục tư tưởng quan trọng “Ba đại diện”, hoạt động giáo dục giữ vững tính tiên tiến của đảng viên cộng sản, học tập hoạt động thực hành quan điểm phát triển một cách khoa học. Đảng đã nâng cao cuộc đấu tranh xây dựng tác phong liêm chính của Đảng và chống tham nhũng đến độ cao quan hệ tới sự sống còn của Đảng và nhà nước, thúc đẩy xây dựng hệ thống trừng trị và đề phòng tham nhũng.
Nhân kỷ niệm 40 năm cải cách mở cửa, Trung ương Đảng đã tổ chức trọng thể mít tinh chúc mừng, đồng chí Tập Cận Bình đã có bài phát biểu quan trọng, tổng kết toàn diện những thành tựu vĩ đại và kinh nghiệm quý báu của bốn mươi năm cải cách mở cửa, nhấn mạnh cải cách mở cửa là sự thức tỉnh vĩ đại của Đảng, là một cuộc cách mạng vĩ đại trong lịch sử phát triển của nhân dân Trung Quốc và dân tộc Trung Hoa, đồng chí đã đưa ra lời kêu gọi vĩ đại tiến hành cải cách mở cửa đến cùng. Những thành tựu to lớn của công cuộc cải cách mở cửa và xây dựng hiện đại hoá xã hội chủ nghĩa đã thu hút sự quan tâm của toàn thế giới, nước ta đã thực hiện cuộc đột phá có tính lịch sử từ tình trạng sức sản xuất tương đối lạc hậu nhảy vọt lên thứ hai thế giới, thực hiện bước nhảy có tính lịch sử từ chỗ đời sống nhân dân thiếu ăn thiếu mặc tới chỗ khá giả tổng thể, thúc đẩy bước tiến nhảy vọt vĩ đại của dân tộc Trung Hoa từ chỗ đứng lên đến mức giàu lên.
Với sự phấn đấu anh dũng ngoan cường của mình, Đảng Cộng sản Trung Quốc và nhân dân Trung Quốc trang trọng tuyên bố với thế giới rằng cải cách mở cửa là biện pháp then chốt quyết định vận mệnh tương lai của Trung Quốc đương đại. Con đường chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc là con đường đúng đắn chỉ dẫn Trung Quốc phát triển và thịnh vượng, Trung Quốc đã có những bước tiến dài để bắt kịp thời đại.
(Còn nữa)
