Lược dịch: Nguyễn Hải Hoành
(4) Trên mặt cải cách mở cửa sâu rộng toàn diện
Sau Hội nghị toàn thể lần thứ ba Trung ương Đảng khóa 11, công cuộc cải cách mở cửa của nước ta đã trải qua một chặng đường vẻ vang, giành được những thành tựu cả thế giới dõi theo. Cùng với sự phát triển của thực tiễn, một số vấn đề về cơ chế thể chế ở tầng sâu và những rào cản đối với việc củng cố lợi ích ngày càng trở nên rõ ràng, công cuộc cải cách đã bước vào thời kỳ công kiên và đi vào chiều sâu. Trung ương Đảng nhận thức sâu sắc rằng thực tiễn phát triển mãi mãi không có giới hạn, giải phóng tư tưởng mãi mãi không có giới hạn, cải cách mở cửa cũng mãi mãi không có giới hạn, cải cách chỉ có thì tiếp diễn chứ không có thì hoàn thành [“thì” tức “tense” trong động từ tiếng Anh] , không có lối thoát cho trì trệ và thoái lui, phải thúc đẩy đi sâu cải cách một cách toàn diện với dũng khí và trí tuệ chính trị lớn hơn nữa, dám gặm khúc xương cứng, dám dấn thân vào vùng thác ghềnh hiểm trở, nêu bật xây dựng chế độ, chú trọng tính liên quan và tính phù hợp của cải cách, sử dụng vũ khí thực sự để đẩy mạnh cải cách, và loại bỏ một cách hiệu quả mọi tệ nạn của thể chế cơ chế các mặt.
Hội nghị toàn thể lần thứ ba Trung ương Đảng khoá 18 đã tiến hành sắp xếp thể chế kinh tế, thể chế chính trị, thể chế văn hóa, thể chế xã hội, thể chế văn minh sinh thái, cải cách quốc phòng và cải cách quân đội, cải cách chế độ xây dựng Đảng, xác định mục tiêu tổng thể, trọng điểm chiến lược, thứ tự ưu tiên, phương hướng chủ công, cơ chế công tác, phương thức thúc đẩy và thời gian biểu, lộ trình. Hội nghị toàn thể lần thứ ba Trung ương Đảng khóa 11 có tính chất đánh dấu thời đại, mở ra thời kỳ mới cải cách mở cửa và xây dựng hiện đại hóa xã hội chủ nghĩa. Hội nghị toàn thể lần thứ ba Trung ương Đảng khóa 18 cũng có tính chất đánh dấu thời đại, đã thực hiện chuyển đổi cải cách từ thăm dò cục bộ, phá băng, phá vây, tiến đến tích hợp hệ thống và làm sâu sắc toàn diện, tạo ra tình thế mới trong công cuộc cải cách mở cửa của nước ta.
Đảng kiên trì phương hướng cải cách đúng đắn, lấy xúc tiến công bằng chính nghĩa xã hội, nâng cao phúc lợi nhân dân làm điểm xuất phát và chỗ đứng, nêu rõ định hướng vấn đề, chú trọng hơn nữa giải phóng tư tưởng, giải phóng và phát triển sức sản suất xã hội, giải phóng và tăng cường sức sống xã hội, tăng cường thiết kế tầng cao nhất và lập kế hoạch tổng thể, tăng cường tính hệ thống, tính tổng thể, tính hiệp đồng của cải cách, kích thích tinh thần đi đầu sáng tạo của nhân dân và thúc đẩy cải cách sâu rộng trong các lĩnh vực quan trọng và các khâu liên kết quan trọng. Đảng đẩy mạnh cải cách toàn diện, đột phá nhiều điểm, tiến nhanh mà vững chắc, đi sâu, từ đắp nền xây móng, dựng trụ bắc dầm đến thúc đẩy toàn diện, tích lũy thành thế, rồi đến tích hợp hệ thống, hiệp đồng hiệu quả cao, cơ bản xác lập khung chế độ có tính nền tảng ở mọi lĩnh vực hệ thống, nhiều lĩnh vực thực hiện những thay đổi lịch sử, lập lại tính hệ thống và tái thiết tính tổng thể.
Trung ương Đảng nhận thức sâu sắc rằng mở cửa đem lại tiến bộ, đóng cửa thì tất yếu tụt hậu; muốn cho sự phát triển nước ta giành được ưu thế, giành được chủ động, giành được tương lai thì phải thuận theo toàn cầu hóa kinh tế, phải dựa ưu thế thị trường quy mô cực lớn của nước ta, thực hành chiến lược mở cửa tích cực chủ động hơn. Nước ta kiên trì cùng thương lượng, cùng xây dựng, cùng hưởng thụ, thúc đẩy sự phát triển chất lượng cao cùng xây dựng “Một vành đai một con đường”, xúc tiến một số lượng lớn dự án hợp tác phát triển kinh tế và cải thiện dân sinh của các nước dọc tuyến đường, xây dựng con đường hòa bình, thịnh vượng, cởi mở và con đường xanh, con đường sáng tạo đổi mới và con đường văn minh, làm cho việc cùng xây dựng “Một vành đai một con đường” trở thành sàn diễn sản phẩm công cộng quốc tế và hợp tác quốc tế mà thế giới hiện nay rất hoan nghênh. Nước ta kiên trì mở cửa đối nội đối ngoại, xúc tiến lẫn nhau, kết hợp tốt hơn giữa “đưa vào” và “đi ra”, thúc đẩy tự do hóa và thuận lợi hóa thương mại và đầu tư, xây dựng mạng lưới các khu thương mại tự do tiêu chuẩn cao hướng ra toàn cầu, xây dựng một khu thương mại tự do thí điểm và cảng thương mại tự do Hải Nam, thúc đẩy mở cửa thể chế về các quy tắc, quy chế, quản lý, tiêu chuẩn, hình thành một mô hình mở cửa đối ngoại có phạm vi lớn hơn, lĩnh vực rộng hơn, tầng nấc sâu hơn, xây dựng một hệ thống kinh tế kiểu mở, cùng có lợi, cân bằng đa nguyên, an toàn và hiệu quả cao, không ngừng tăng cường ưu thế mới về hợp tác và cạnh tranh kinh tế của nước ta.
Kể từ sau Đại hội Đảng lần thứ 18, Đảng không ngừng đẩy mạnh công cuộc cải cách toàn diện, sâu rộng, tiến quân cả chiều rộng và chiều sâu, chế độ xã hội chủ nghĩa đặc sắc Trung Quốc ngày càng chín muồi và định hình hơn, trình độ hiện đại hóa của hệ thống quản trị quốc gia và năng lực quản trị nhà nước không ngừng được nâng cao, sự nghiệp của Đảng và nhà nước tràn trề sức sống mới.
(5) Trên mặt xây dựng chính trị
Sau cải cách mở cửa, Đảng đã lãnh đạo nhân dân đi theo con đường phát triển chính trị xã hội chủ nghĩa đặc sắc Trung Quốc, phát triển dân chủ xã hội chủ nghĩa và đã giành được tiến triển lớn. Từ những thành công và thất bại của quá trình phát triển chính trị trong và ngoài nước, Đảng nhận thức sâu sắc rằng muốn củng cố niềm tin vào chế độ xã hội chủ nghĩa đặc sắc Trung Quốc, trước hết phải củng cố niềm tự tin đối với hệ thống chính trị xã hội chủ nghĩa đặc sắc Trung Quốc, xây dựng nền chính trị dân chủ xã hội chủ nghĩa, phát triển văn minh chính trị xã hội chủ nghĩa, phải làm cho chế độ chính trị chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc bén rễ sâu vào mảnh đất xã hội Trung Quốc, sao chép, làm theo chế độ chính trị của các nước khác thì sẽ bế tắc, thậm chí làm cho vận mệnh tiền đồ đất nước đi tới chỗ diệt vong. Cần phải kiên trì thống nhất hữu cơ sự lãnh đạo của Đảng, nhân dân làm chủ, nhà nước pháp quyền, tích cực phát triển dân chủ nhân dân toàn quá trình, kiện toàn hệ thống chế độ nhân dân làm chủ một cách toàn diện, rộng rãi, kết nối hữu cơ, hình thành các kênh dân chủ đa dạng, thông suốt, có trật tự, làm phong phú các hình thức dân chủ, mở rộng sự tham gia chính trị có trật tự của nhân dân từ các tầng nấc, các lĩnh vực, sao cho chế độ các mặt và sự quản trị của nhà nước thể hiện tốt hơn ý chí của nhân dân, bảo đảm quyền lợi của nhân dân, kích thích sự sáng tạo của nhân dân. Cần phải cảnh giác và đề phòng ảnh hưởng xói mòn từ các trào lưu tư tưởng chính trị của những cái phương Tây gọi là “Hiến chính”, nhiều đảng phái cùng cầm quyền, “Tam quyền đỉnh lập”.
Hội nghị toàn thể lần thứ tư Trung ương Đảng khóa 19 tập trung chú ý vấn đề sự cầm quyền lâu dài của Đảng và sự ổn định lâu dài của nhà nước, đưa ra trù liệu tổng thể đối với việc kiên trì và hoàn thiện chế độ xã hội chủ nghĩa đặc sắc Trung Quốc, đẩy mạnh hiện đại hóa hệ thống quản trị quốc gia và năng lực quản trị, tập trung bố trí chế độ căn bản kiên trì và hoàn thiện chế độ nâng đỡ hệ thống xã hội chủ nghĩa đặc sắc Trung Quốc. Trung ương Đảng nhấn mạnh, phải giữ vững địa vị chủ thể của nhân dân, bảo đảm nhân dân dựa pháp luật thực hiện bầu cử dân chủ, hiệp thương dân chủ, quyết sách dân chủ, quản lý dân chủ, giám sát dân chủ. Đảng duy trì và hoàn thiện chế độ đại hội đại biểu nhân dân, ủng hộ và bảo đảm nhân dân hành xử quyền lực nhà nước thông qua đại hội đại biểu nhân dân, ủng hộ và bảo đảm đại hội đại biểu nhân dân thực hiện quyền lập pháp, quyền giám sát, quyền quyết định, quyền bổ nhiệm, miễn nhiệm, quyết đoán điều tra và xét xử các vụ chạy phiếu bầu và hối lộ bầu cử, bảo vệ uy quyền và sự tôn nghiêm của chế độ đại hội đại biểu nhân dân, phát huy tác dụng của chế độ chính trị căn bản của chế độ đại hội đại biểu nhân dân. Đảng giữ vững và hoàn thiện chế độ đa đảng hợp tác và hiệp thương chính trị do Đảng Cộng sản Trung Quốc lãnh đạo, hoàn thiện chế độ ủy ban trung ương của các đảng dân chủ thực hiện giám sát chuyên đề đối với tình hình thực tế quán triệt các bố trí quyết sách quan trọng, trực tiếp đề xuất kiến nghị với Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc, tăng cường xây dựng chế độ cơ quan chuyên môn hiệp thương của Hội nghị Chính hiệp nhân dân, thúc đẩy sự phát triển chế độ hóa đa tầng rộng rãi dân chủ hiệp thương, hình thành hệ thống dân chủ hiệp thương đặc sắc Trung Quốc. Đảng kiên trì củng cố chính quyền cơ sở, hoàn thiện chế độ dân chủ cơ sở, hoàn thiện chế độ làm việc công khai, bảo đảm các quyền của nhân dân như quyền biết tình hình, quyền tham gia, quyền biểu đạt, quyền giám sát. Theo nguyên tắc kiên trì sự lãnh đạo toàn diện của Đảng, kiên trì lấy nhân dân làm trung tâm, kiên trì ưu hóa hiệp đồng hiệu quả cao, nhà nước pháp quyền toàn diện, thực hiện cải cách cơ cấu Đảng và nhà nước toàn diện và đi sâu, chức năng cơ quan Đảng và nhà nước sẽ thực hiện tái cơ cấu có tính hệ thống, tính tổng thể. Đảng kiên trì và hoàn thiện chế độ tự trị khu vực dân tộc, kiên định đi con đường đúng đắn giải quyết vấn đề dân tộc đặc sắc Trung Quốc, kiên trì dùng ý thức thể cộng đồng dân tộc Trung Hoa làm tuyến chính trong công tác dân tộc của Đảng, xác lập phương lược giải quyết vấn đề Tây Tạng, phương lược giải quyết vấn đề Tân Cương của Đảng trong thời đại mới, củng cố và phát triển mối quan hệ dân tộc xã hội chủ nghĩa bình đẳng đoàn kết hỗ trợ hài hòa, xúc tiến sự phát triển các dân tộc cùng đoàn kết phấn đấu, cùng thịnh vượng. Đảng kiên trì phương châm cơ bản công tác tôn giáo của Đảng, kiên trì phương hướng Trung Quốc hóa tôn giáo nước ta, tích cực dẫn dắt tôn giáo thích ứng với xã hội chủ nghĩa xã hội. Đảng hoàn thiện cục diện công tác mặt trận đại thống nhất, cố gắng tìm kiếm mẫu số chung lớn nhất, vẽ được vòng tròn đồng tâm lớn nhất, hội tụ sức mạnh to lớn thực hiện sự phục hưng vĩ đại của dân tộc Trung Hoa. Xoay quanh việc tăng cường tính chính trị, tính tiên tiến, tính quần chúng, Đảng đã thúc đẩy sự cải cách sáng tạo đổi mới công tác đoàn thể quần chúng, phát huy tốt hơn tác dụng của các đoàn thể nhân dân và tổ chức quần chúng như công đoàn, đoàn Thanh niên Cộng sản, Hội Liên hiệp phụ nữ. Chúng ta coi bảo đảm quyền sinh tồn, quyền phát triển của nhân dân là vấn đề quan trọng hang đầu để thúc đẩy sự toàn diện phát triển sự nghiệp nhân quyền.
Kể từ sau Đại hội Đảng lần thứ 18, công tác thể chế hóa, quy phạm hóa, trình tự hóa nền chính trị dân chủ xã hội chủ nghĩa của nước ta đã được đẩy mạnh toàn diện, tính ưu việt của chế độ chính trị xã hội chủ nghĩa đặc sắc Trung Quốc được phát huy tốt hơn, tình hình chính trị sinh động hoạt bát, yên lành ổn định đoàn kết được củng cố và phát triển.
(6) Trên mặt nhà nước pháp quyền toàn diện
Sau cải cách mở cửa, Đảng kiên trì nhà nước pháp quyền, không ngừng đẩy mạnh xây dựng nền pháp trị xã hội chủ nghĩa. Đồng thời tồn tại nghiêm trọng những vấn đề như có pháp luật mà không tuân thủ pháp luật, thực thi pháp luật không nghiêm, tư pháp không công bằng, vi phạm pháp luật mà không điều tra, có lúc xảy ra tham nhũng tư pháp, một số nhân viên tư pháp, chấp pháp vì tư tình mà bẻ cong pháp luật, thậm chí làm ô dù bảo vệ bọn tội phạm, làm tổn hại nghiêm trọng uy quyền pháp trị, nghiêm trọng ảnh hưởng tới sự công bằng chính nghĩa xã hội. Đảng nhận thức sâu sắc rằng quyền lực là thanh “Gươm hai lưỡi”, hành xử theo pháp luật theo quy định có thể tạo phúc cho nhân dân, hành xử vi phạm pháp luật, vi phạm quy định tất nhiên sẽ làm hại cho nhà nước và nhân dân. Trung ương Đảng nhấn mạnh, pháp trị suy yếu thì nhà nước sẽ rối loạn; toàn diện trị quốc theo pháp luật là yêu cầu bản chất và bảo đảm quan trọng của chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc, là cuộc cách mạng sâu sắc trong quản trị nhà nước; kiên trì nhà nước pháp quyền trước tiên phải kiên trì dựa hiến pháp trị quốc, kiên trì cầm quyền theo luật trước hết phải kiên trì cầm quyền dựa hiến pháp. Cần phải kiên trì con đường pháp trị xã hội chủ nghĩa đặc sắc Trung Quốc, quán triệt lý luận pháp trị chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc, kiên trì cùng đẩy mạnh trị quốc dựa pháp luật, cầm quyền dựa pháp luật, hành chính dựa pháp luật, kiên trì cùng xây dựng nhà nước pháp trị, chính phủ pháp trị, xã hội pháp trị, toàn diện tăng cường ý thức và năng lực tôn trọng pháp luật, học pháp luật, tuân thủ pháp luật, dùng pháp luật của toàn xã hội.
Hội nghị toàn thể lần thứ tư Trung ương Đảng khóa 18 và Hội nghị công tác về Nhà nước pháp quyền toàn diện của Trung ương đã nghiên cứu chuyên đề nhà nước pháp quyền toàn diện, đã thiết kế tầng cao nhất và triển khai lớn về lập pháp khoa học, nghiêm minh thực thi pháp luật, tư pháp công bằng, toàn dân tuân thủ pháp luật, tổng thể thúc đẩy việc xây dựng hệ thống quy phạm pháp luật, hệ thống thực thi pháp trị, hệ thống giám sát pháp trị, hệ thống bảo đảm pháp trị, và hệ thống pháp quy trong Đảng.
Đảng nhấn mạnh, nhân dân là cơ sở rộng nhất, sâu nhất của nhà nước pháp quyền, trong toàn bộ quá trình các lĩnh vực của nhà nước pháp quyền phải thực hiện được sự thể hiện lợi ích của nhân dân, phản ánh được nguyện vọng của nhân dân, bảo vệ quyền lợi của nhân dân, gia tăng phúc lợi của nhân dân, phải bảo đảm và xúc tiến công bằng chính nghĩa xã hội, cố gắng làm cho trong mỗi một chế độ pháp luật nào, trong mỗi một quyết định chấp hành pháp luật nào, trong mỗi một vụ án tư pháp nào, quần chúng nhân dân đều cảm nhận được công bằng chính nghĩa. Đảng lãnh đạo kiện toàn cơ chế thể chế bảo đảm toàn diện thực thi Hiến pháp, xác lập chế độ tuyên thệ Hiến pháp, phát huy tinh thần pháp trị xã hội chủ nghĩa, nâng cao năng lực thực thi pháp quyền của cơ quan nhà nước, nâng cao năng lực vận dụng tư duy pháp trị và phương thức pháp trị giải quyết vấn đề cho cán bộ lãnh đạo các cấp, năng lực thúc đẩy phát triển, tăng cường ý thức pháp trị toàn xã hội. Thông qua Tu chính án Hiến pháp, ấn định Luật Dân sự [“Dân pháp điển”], Luật Đầu tư thương gia nước ngoài, Luật An ninh quốc gia, Luật Giám sát, sửa đổi Luật Lập pháp, Luật Quốc phòng, Luật Bảo vệ môi trường, tăng cường lập pháp trong các lĩnh vực trọng điểm, lĩnh vực mới nổi lên, lĩnh vực liên quan tới nước ngoài, đẩy nhanh công tác hoàn thiện hệ thống luật pháp chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc với nòng cốt là Hiến pháp. Đảng lãnh đạo việc làm sâu sắc cải cách thể chế tư pháp với trọng điểm là chế độ trách nhiệm tư pháp, đẩy mạnh cải cách toàn diện đi sâu lĩnh vực chính pháp, tăng cường giám sát chế ước các hoạt động chấp pháp tư pháp, triển khai việc chỉnh đốn giáo dục đội ngũ chính pháp, dựa pháp luật sửa lại các vụ án oan sai, nghiêm minh trừng trị nạn tham nhũng trong chấp pháp tư pháp, bảo đảm uy lực cao của việc công bằng liêm chính chấp pháp tư pháp.
Từ Đại hội Đảng lần thứ 18 tới nay, hệ thống pháp trị xã hội chủ nghĩa đặc sắc Trung Quốc không ngừng được kiện toàn, công tác xây dựng Trung Quốc pháp trị đã có những bước tiến vững chắc, tác dụng bảo đảm của pháp trị cố căn bản, ổn dự kỳ, lợi lâu dài được phát huy, năng lực của Đảng trong việc vận dụng phương thức pháp trị để lãnh đạo và quản trị quốc gia được tăng cường rõ rệt.
(Còn nữa)
