Nguồn: “Gang of 19” activists occupy Denver intersection to protest inaccessibility on the city’s bus system, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1978, trong lúc một chiếc xe buýt của Cơ quan Vận tải Khu vực (Regional Transportation District, RTD) dừng tại điểm giao giữa Đại lộ Colfax và Broadway ở Denver, Colorado để chờ hành khách lên xe, một nhóm người ngồi xe lăn đã chặn trước đầu xe buýt, ngăn không cho nó rời khỏi trạm. Khi chiếc xe buýt thứ hai chạy đến phía sau chiếc thứ nhất, một nhóm người ngồi xe lăn khác lại tiến đến ngay sau chiếc xe buýt đó và từ chối rời đi, khiến hai chiếc xe bị kẹt cứng. Trong 24 giờ tiếp theo, 19 nhà hoạt động vì quyền của người khuyết tật được gọi chung là “Gang of 19” đã khiến hai xe buýt không thể di chuyển, theo đó đưa ra một thông điệp mạnh mẽ về tính thân thiện đối với người khuyết tập của các phương tiện giao thông trong thành phố Denver cũng như trên toàn nước Mỹ.
Khi đó, Denver mới cho nâng cấp đội xe buýt của mình, nhưng chỉ một số ít xe là có thể chuyên chở những người ngồi xe lăn. Giá vé xe buýt cũng quá đắt đối với nhiều người khuyết tật, và số lượng xe buýt ít ỏi mà họ có thể tiếp cận được đồng nghĩa với việc một chuyến đi đơn giản cũng có thể khiến người khuyết tật phải mất cả ngày trời.
Năm 1977, một nhóm được gọi là Cộng đồng Atlantis (Atlantis Community) đã kiện thành phố, yêu cầu cung cấp các phương tiện thân thiện với người khuyết tật hơn, dựa trên lập luận rằng “Chúng ta đã đưa con người lên mặt trăng, nên chúng ta cũng có thể lắp đặt bệ nâng trên xe buýt.” Là một nhóm chuyên cung cấp dịch vụ chăm sóc miễn phí, cá nhân hóa cho những người có nhu cầu, Atlantis đã nhận ra tầm quan trọng của việc thách thức hiện trạng, và họ đã làm như vậy thông qua đại diện là tổ chức ADAPT (American Disabled for Attendant Programs Today/ Chương trình tiếp cận cho Người Mỹ Khuyết tật Ngày nay). Do người đồng sáng lập Atlantis và mục sư Giáo hội Trưởng lão Wade Blank lãnh đạo, các thành viên ADAPT đã lập kế hoạch cho cuộc biểu tình một năm sau đó, làm gián đoạn giao thông ở trung tâm thành phố trong giờ cao điểm, và từ chối rời đi cho đến khi RTD đồng ý lắp đặt bệ nâng trong ít nhất một phần ba đội xe buýt của mình.
Những người biểu tình hô vang “Chúng tôi sẽ đi xe!” (We will ride) trong lúc giới truyền thông, cả địa phương lẫn quốc gia, đưa tin về những gì đang xảy ra tại giao lộ. Theo nhà hoạt động Barry Rosenberg, người tham gia sự kiện, nhóm cảnh sát đến hiện trường “đã không biết phải làm gì.” Ngày hôm sau, các quan chức của RTD đã nhóm họp với những người biểu tình và cho biết họ sẵn sàng thảo luận về việc lắp đặt bệ nâng. Cuối cùng, RTD và Atlantis đã dàn xếp vụ kiện của họ, cơ quan giao thông vận tải đồng ý với yêu cầu rằng một phần ba số xe buýt của Denver sẽ có thể chuyên chở người ngồi xe lăn. Rosenberg sau này nhận xét, “Đó là khởi đầu cho một điều lớn lao đối với người khuyết tật.”
Cuộc biểu tình chỉ là bước đầu tiên cho ADAPT và cho phong trào bảo vệ quyền của người khuyết tật. Cho đến ngày nay, ADAPT vẫn tiếp tục sứ mệnh giúp đỡ về trợ năng và dịch vụ chăm sóc sức khỏe cho người khuyết tật – các thành viên của tổ chức này đã tiếp tục biểu tình vào năm 2017 để gây áp lực buộc các nhà lập pháp bảo vệ Đạo luật Chăm sóc Sức khỏe với Giá cả phải chăng (Affordable Care Act), chống lại đề xuất “bãi bỏ và thay thế” nó của Đảng Cộng hòa. Khi làn sóng hoạt động xã hội tích cực lan rộng khắp đất nước sau các hành động của “Gang of 19”, một luật trợ năng liên bang đã bắt đầu thành hình, và sau đó vào năm 1990, nó trở thành Đạo luật hỗ trợ Người Mỹ Khuyết tật (Americans With Disabilities Act).
