Nguồn: Secretary of State Colin Powell speaks at UN, justifies US invasion of Iraq, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 2003, Ngoại trưởng Mỹ Colin Powell đã có một bài phát biểu trước Liên Hiệp Quốc – một bài phát biểu vừa dẫn đến nhiều hệ lụy, vừa chứa đầy những tuyên bố mà sau này sẽ bị vạch trần là không đủ cơ sở hoặc không đáng tin cậy. Theo đó, Powell đã bào chữa cho hành động của người Mỹ rằng Iraq sở hữu vũ khí hủy diệt hàng loạt, đưa ra lập luận ủng hộ cuộc xâm lược vốn sẽ xảy ra vào tháng sau. Powell sau đó đã gọi bài phát biểu là “vết nhơ” trong sự nghiệp của mình.
Trong một cuộc phỏng vấn năm 2005 với Barbara Walters trên ABC News, Powell nói rằng giám đốc CIA lúc bấy giờ là George Tenet “tin rằng những gì ông ấy cung cấp cho tôi là chính xác,” nhưng “hệ thống tình báo đã không hoạt động tốt.”
Chính quyền của Tổng thống George W. Bush bao gồm một số nhân vật nổi tiếng, chẳng hạn như Phó Tổng thống Dick Cheney và Bộ trưởng Quốc phòng Donald Rumsfeld, những người ủng hộ Chiến tranh Vùng Vịnh lần thứ nhất và ủng hộ việc xâm lược Iraq. Ngay sau khi một nhóm khủng bố chủ yếu là người Ả Rập Saudi tấn công Trung tâm Thương mại Thế giới và Lầu Năm Góc vào ngày 11/09/2001, một phong trào đã bắt đầu trong chính quyền Bush kêu gọi lật đổ lãnh đạo Iraq, nhà độc tài Saddam Hussein, với lý do ông ta có liên hệ đến các cuộc tấn công. Powell không nằm trong nhóm này – ông nói rằng mình đã cảnh báo Bush vào tháng 8/2002 rằng việc loại bỏ Hussein có thể dễ dàng, nhưng biến Iraq thành một nền dân chủ thân thiện, ổn định thì không.
Theo sự thúc giục của tổng thống, Powell mang sự việc đến Liên Hiệp Quốc, dẫn đến quyết định cử các thanh tra viên đến nước này để tìm kiếm “vũ khí hủy diệt hàng loạt.” Các thanh tra viên không tìm thấy bằng chứng về những loại vũ khí như vậy, nhưng Quốc hội Mỹ vẫn cho phép Bush sử dụng lực lượng quân sự chống lại Iraq vào tháng 10/2002. Theo Powell, Bush đã quyết định làm như vậy từ trước khi cử ông đến Liên Hiệp Quốc.
Powell cho biết ông đã trình bày “sự thật và kết luận dựa trên thông tin tình báo chắc chắn” khi nói với Liên Hiệp Quốc rằng Iraq sở hữu vũ khí sinh học. Ông được cho là đã nhận được nội dung bài phát biểu bốn ngày trước khi trình bày, trong thời gian đó, bộ phận tình báo của Bộ Ngoại giao đã có cảnh báo.
Một số những khẳng định đáng ngờ của bài phát biểu bao gồm tuyên bố rằng các quan chức Iraq đã ra lệnh loại bỏ vũ khí sinh học trước khi Liên Hiệp Quốc đến thanh tra, rằng các tên lửa thông thường của Iraq phù hợp để mang vũ khí hóa học, và rằng Hussein sở hữu các phòng thí nghiệm di động có khả năng sản xuất khuẩn than (anthrax) và các chất độc khác. Bài phát biểu cố tình chọn lọc từ nhiều nguồn khác nhau của Iraq, bỏ qua việc con rể của Hussein, người phụ trách chương trình vũ khí hủy diệt hàng loạt của Iraq trước khi đào thoát vào năm 1995, đã làm chứng rằng Iraq đã phá hủy tất cả vũ khí hóa học của mình sau Chiến tranh Vùng Vịnh lần thứ nhất.
Bài phát biểu của Powell có thể không trực tiếp phát động cuộc xâm lược, vốn bắt đầu vào tháng 3, nhưng nó đã biện minh cho hành động xâm lược trước công chúng Mỹ và tạo ra một cái cớ cho Mỹ trước cộng đồng quốc tế. Mặc dù Liên Hiệp Quốc khẳng định rằng cuộc xâm lược Iraq là bất hợp pháp, nhưng chính quyền Bush và các đồng minh như chính phủ của Tony Blair ở Anh cảm thấy rằng bài phát biểu của Powell đã hoàn thành nhiệm vụ biện minh cho chiến tranh.
