16/03/2003: Nhà hoạt động hòa bình Rachel Corrie bị máy ủi Israel cán chết

Nguồn: 23-year-old peace activist Rachel Corrie is crushed to death by Israeli bulldozer, History.com

Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng

Vào ngày này năm 2003, một chiếc xe ủi thuộc sở hữu của nhà nước Israel đã giết chết Rachel Corrie, một cô gái người Mỹ 23 tuổi, trong lúc cô phản đối chiến dịch phá dỡ nhà cửa vốn đã phá hủy hơn một nghìn ngôi nhà ở Dải Gaza.

Sau cái chết của con gái, cha mẹ của Corrie đã đệ đơn kiện dân sự chống lại nhà nước Israel, khẳng định rằng cô gái đã bị sát hại một cách có chủ đích – nói cách khác, người lính lái chiếc xe ủi của Lực lượng Phòng vệ Israel đã phớt lờ nguy cơ xảy ra sự cố (criminal negligence).

Vụ kiện sau đó đã bị bác bỏ vào năm 2012 bởi một thẩm phán Haifa, người đã kết luận rằng người cầm lái đã không nhìn thấy Corrie khi cô đứng trên đường đi của chiếc xe ủi ở làng Rafah. Cuộc điều tra nội bộ của quân đội Israel sau đó đã xác định người lái xe ủi không có lỗi gì, và thẩm phán ra quyết định rằng Israel không thể chịu trách nhiệm pháp lý vì chiếc xe ủi đang tham gia vào một “chiến dịch chiến đấu.”

Trong khi đó, Corrie đã trở thành một “vị thánh tử đạo” và là biểu tượng của sự phản kháng trên khắp Gaza. Năm 2010, người Palestine đã phát động một giải vô địch thể thao thường niên để tưởng nhớ cô. Câu chuyện của cô đã được kể lại và được diễn giải bằng nhiều phương thức khác nhau trong hai thập niên vừa qua, từ thơ ca, phim tài liệu, đến một loạt các vở kịch. Cha mẹ cô đã thành lập Quỹ Rachel Corrie vì Hòa bình & Công lý, một tổ chức phi lợi nhuận hỗ trợ “những nỗ lực cấp cơ sở nhằm theo đuổi nhân quyền và công bằng xã hội, kinh tế, và môi trường”, tập trung vào những nỗ lực chấm dứt nạn phân biệt chủng tộc ở Israel.

Trong một bức thư gửi cho gia đình khi cô còn ở Dải Gaza, Corrie mô tả nỗi thống khổ của người Palestine mà cô đã chứng kiến ngay trước khi bị giết:

“Dù có cố gắng đọc sách, tham dự các hội nghị, xem phim tài liệu, và lắng nghe những câu chuyện truyền miệng, thì cũng không đủ để giúp con chuẩn bị cho tình hình thực tế ở đây. Mọi người sẽ không thể tưởng tượng được, trừ khi tận mắt nhìn thấy nó.”