Thế giới hôm nay: 18/04/2023

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Một tòa án Nga đã kết án Vladimir Kara-Murza, một nhà bất đồng chính kiến hay chỉ trích Điện Kremlin, 25 năm tù giam với tội danh phản quốc và cố ý tung tin thất thiệt về quân đội. Được biết ông Kara-Murza thường lên tiếng phản đối cuộc xâm lược của Nga ở Ukraine. Đây là bản án khắc nghiệt nhất kể từ khi Nga bước vào chiến tranh. Kara-Murza phủ nhận mọi cáo buộc.

Giao tranh ác liệt bùng nổ trên khắp Sudan khi xung đột giữa chính quyền quân sự và nhóm dân quân Lực lượng Hỗ trợ Nhanh (RSF) tiếp diễn sang ngày thứ ba. Liên Hợp Quốc nói có ít nhất 180 người đã thiệt mạng. Burhan, chỉ huy quân đội và là lãnh đạo trên thực tế của đất nước, đã gọi RSF là nhóm phiến quân và ra lệnh giải tán tổ chức này.

Mảng kinh doanh ngân hàng của Charles Schwab, một công ty môi giới khổng lồ của Mỹ, cho biết tiền gửi từ khách hàng đã giảm 11% trong quý đầu năm xuống còn 325,7 tỷ đô la, đúng như dự đoán của giới phân tích. Thu nhập ròng của Schwab đã tăng lên mức 1,6 tỷ đô la, tăng 14%. Trong những ngày tới các ngân hàng cỡ trung của Mỹ sẽ báo cáo thu nhập, đánh dấu đợt kết quả quý đầu tiên sau vụ sụp đổ của Silicon Valley Bank.

Các công tố viên Mỹ buộc tội hai người đàn ông làm điệp viên của chính phủ Trung Quốc vì điều hành một đồn cảnh sát ngầm ở New York để đe dọa những người bất đồng chính kiến. Một trong hai bị cáo được cho là đã giúp tìm một nhà hoạt động dân chủ Trung Quốc và đe doạ một người khác phải về nước. Trung Quốc được cho là đang vận hành hơn 100 đồn cảnh sát ngầm ở nước ngoài tại 53 quốc gia.

Ủy ban tiêu chuẩn đạo đức của Quốc hội Anh tuyên bố công khai rằng họ đang điều tra thủ tướng Rishi Sunak vì kê khai tài sản không đầy đủ. Ông Sunak được cho là tránh nhắc tới cổ phần của vợ mình trong công ty nhà trẻ Koru Kids khi tranh luận về việc tăng tài trợ cho các trường mầm non. Ủy ban đã mở điều tra từ ngày 13 tháng 4.

Slovakia đã cùng với HungaryBa Lan áp lệnh cấm nhập khẩu ngũ cốc của Ukraine. EU phản đối các hành vi thương mại đơn phương; và người phát ngôn của khối đã nói các nước thành viên không có quyền tự quyết định chính sách thương mại. Lệnh cấm được ba nước trên ban hành để đối phó với ngũ cốc giá rẻ từ Ukraine. Bulgaria cũng đang xem xét tạm dừng nhập khẩu.

Sega, gã khổng lồ trò chơi điện tử Nhật Bản, đã đề nghị mua Rovio, nhà sản xuất trò chơi di động nổi tiếng Angry Birds, với giá khoảng 706 triệu euro (776 triệu đô la Mỹ). Sega kỳ vọng các trò chơi trên điện thoại thông minh sẽ mang lại tăng trưởng lâu dài sau khi đại dịch covid khiến số lượng người chơi pachinko và máy arcade, máy quay tiền truyền thống của Nhật Bản, giảm sút. Cổ phiếu của Rovio đã tăng khoảng 20% trong phiên giao dịch buổi sáng ở châu Âu.

Con số trong ngày: 190 tỷ đô la, là doanh thu kết hợp của “bốn công ty kế toán lớn” vào năm ngoái, tăng từ 134 tỷ đô la của năm 2017.

TIÊU ĐIỂM

Khai trương Apple Store đầu tiên ở Ấn Độ

Cửa hàng Apple đầu tiên ở Ấn Độ — với đội ngũ ngũ nhân viên nói 20 thứ tiếng — sẽ khai trương vào thứ Ba tại Mumbai. Nó được trang trí bằng đá từ Rajasthan và gạch ốp lát từ Delhi (nơi sẽ chào đón cửa hàng thứ hai của Ấn Độ vào thứ Năm). Độ xa hoa của cửa hàng cho thấy kỳ vọng cao của Apple đối với Ấn Độ, nơi công ty này có hai mục tiêu.

Đầu tiên là người tiêu dùng. iPhone chiếm chưa đến 5% thị trường điện thoại thông minh Ấn Độ. Nhưng chắc chắn 1,4 tỷ người Ấn Độ sẽ nâng cấp thiết bị khi họ trở nên khá giả hơn. Hồi tháng 2, Apple đã công bố báo cáo tăng trưởng doanh thu hai con số tại quốc gia này, với CEO Tim Cook tự nhận “rất lạc quan về Ấn Độ.”

Thứ hai là các nhà sản xuất. Hầu hết các sản phẩm của Apple đều được lắp ráp tại Trung Quốc. Nhưng covid, lạm phát và các vấn đề địa chính trị đã khiến nước này trở thành một nơi nhiều rủi ro để đặt nhà máy. Một ước tính cho biết đến năm 2025 một phần tư số iPhone xuất xưởng sẽ được sản xuất ở bên ngoài Trung Quốc, trong đó Ấn Độ là nước hưởng lợi nhiều nhất. Bản thân thủ tướng Narendra Modi đã được phát hiện dùng iPhone màu vàng.

Nga xét xử nhà báo Mỹ

Một tòa án Moscow sẽ nghe kháng cáo từ các luật sư của Evan Gershkovich, phóng viên tờ Wall Street Journal hiện đang bị Nga bắt giữ, vào thứ Ba. Ông Gershkovich – người bị bắt vào cuối tháng trước với cáo buộc gián điệp khi đang đi thực địa ở Yekaterinburg, một thành phố miền đông Moscow – phải đối mặt với bản án tù lên tới 20 năm. Toà soạn WSJ “kịch liệt” bác bỏ các cáo buộc chống lại ông; chính phủ Mỹ nói ông Gershkovich đang bị giam giữ một cách sai trái.

Không nhiều khả năng các luật sư có thể thuyết phục được tòa án cho ông tại ngoại hoặc chịu quản thúc tại gia. Hy vọng tốt nhất của Gershkovich có thể là trao đổi tù nhân với Mỹ. Một quan chức cấp cao của Nga đã gợi ý về khả năng này vào ngày 13 tháng 4, nhưng nói rằng nó chỉ có thể xảy ra sau khi kết thúc phiên tòa, mà khả năng sẽ là xử kín và chắc chắn dẫn đến một bản án. Trong lá thư đầu tiên gửi cho cha mẹ ở Mỹ, Gershkovich nói ông “không mất hy vọng.”

Châu Âu khánh thành trung tâm quản lý các thuật toán công nghệ

Các đại diện của Ủy ban châu Âu sẽ khánh thành Trung tâm Minh bạch Thuật toán châu Âu ECAT tại Sevilla, Tây Ban Nha, vào thứ Ba. Nghe như một viện nghiên cứu AI, nơi này sẽ trở thành nhân vật chính trong việc thực thi Đạo luật Dịch vụ Kỹ thuật số của EU, sẽ có hiệu lực từ tháng 2 năm 2024 nhằm tăng cường quản lý các công ty tìm kiếm trực tuyến và truyền thông xã hội lớn.

ECAT được cho là sẽ giúp các cơ quan quản lý ở Brussels xem xét kỹ lưỡng thuật toán của các công ty này, chẳng hạn như các thuật toán đề xuất nội dung trong feed và kết quả tìm kiếm của người dùng. Nhưng những người hoài nghi cho rằng bấy nhiêu vẫn là không đủ để Ủy ban đảm bảo các doanh nghiệp công nghệ lớn, vốn có nhiều nguồn lực, kể cả nguồn lực hợp pháp, thực sự tuân thủ luật. Họ cũng không nghĩ ECAT sẽ thu hút được đủ nhân lực cần thiết để thực hiện công việc, nhất là khi nhu cầu nhân lực AI đang tăng cao.

Brazil xử các bị can bạo loạn

Vào thứ Ba, Tòa án Tối cao Brazil sẽ bắt đầu xử những người liên quan đến cuộc bạo loạn 8 tháng 1, khi hàng ngàn người ủng hộ cựu tổng thống Jair Bolsonaro xông vào toà nhà Quốc hội, dinh tổng thống và cơ quan toà án. Toà sẽ xem xét 100 đơn trong tuần này, và nhiều đơn nữa theo sau. Nếu tòa án chấp nhận cáo buộc của công tố, các bị cáo sẽ phải đối mặt với các cáo buộc như “tổ chức tội phạm có vũ trang” và kích động “đảo chính.”

Ông Bolsonaro ở Mỹ trong thời gian diễn ra bạo loạn nhưng — sau nhiều tháng công khai hoài nghi kết quả bầu cử mà ông đã thua — ông cũng có thể trở thành bị cáo. Một phiên tòa vẫn chưa được lên lịch và ông Bolsonaro phủ nhận trách nhiệm, nhưng vào ngày 14 tháng 4, một thẩm phán Tòa Tối cao đã ra lệnh cho ông làm chứng trước cảnh sát.

Toà án dư luận dường như đã đưa ra phán quyết về cuộc bạo loạn. Thăm dò hồi tháng 1 cho thấy 93% người Brazil lên án các vụ bạo loạn và 46% cho rằng các thủ phạm phải đối mặt với công lý. Trong khi đó, quan điểm của công chúng về ông Bolsonaro có thể vẫn chưa rõ ràng cho đến năm 2026, khi ông muốn tái tranh cử tổng thống.