Thế giới hôm nay: 18/05/2023

Print Friendly, PDF & Email

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Kevin McCarthy, chủ tịch Hạ viện Mỹ và là thành viên đảng Cộng hoà, nói “có thể có” một thỏa thuận nâng trần nợ công vào cuối tuần. Hôm thứ Ba, ông McCarthy đã gặp tổng thống Joe Biden và yêu cầu cắt giảm chi tiêu để đổi lấy tăng trần nợ cho chính phủ. Bộ trưởng tài chính Janet Yellen đã nhiều lần cảnh báo chính phủ có thể vỡ nợ ngay sau ngày 1 tháng 6. Tổng thống Biden sẽ tiếp tục hội đàm với các lãnh đạo quốc hội vào cuối tuần.

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan tuyên bố gia hạn thêm hai tháng cho thỏa thuận ngũ cốc Biển Đen giữa Ukraine và Nga. Thỏa thuận do Thổ Nhĩ Kỳ và Liên Hợp Quốc làm trung gian cho phép Ukraine xuất khẩu nông sản qua các cảng chính, và sẽ hết hạn vào thứ Năm. Đây là một chiến thắng ngoại giao cho ông Erdogan, người sẽ bước vào vòng hai của cuộc bầu cử tổng thống ngày 28 tháng 5.

Cựu tổng thống Pháp Nicolas Sarkozy bị bác kháng cáo đối với bản án về tội tham nhũng và lợi dụng quyền lực. Ông do đó sẽ thụ án một năm quản chế tại nhà và đeo thẻ điện tử (hai năm còn lại trong bản án ba năm của ông đã được đình chỉ). Ông Sarkozy, tổng thống trung hữu từ năm 2007 đến năm 2012, bị kết án vào năm 2021 vì tội tìm cách hối lộ một thẩm phán sau khi rời nhiệm sở.

Tổng thống cánh hữu của Ecuador, Guillermo Lasso, đã giải tán quốc hội do phe đối lập kiểm soát, qua đó chấm dứt các thủ tục luận tội ông. Hôm thứ Ba, ông Lasso đã xuất hiện trước quốc hội với cáo buộc tham ô, điều mà ông phủ nhận. Ông viện dẫn một điều khoản hiến pháp cho phép ông nắm quyền bằng sắc lệnh trong vòng sáu tháng cho đến cuộc bầu cử tiếp theo. Phe đối lập đã thề biểu tình nếu điều khoản đó được viện dẫn.

Cơ quan viện trợ của Liên Hợp Quốc cho biết họ cần 2,6 tỷ đô la cho các nỗ lực nhân đạo ở Sudan, trong bối cảnh giao tranh tiếp diễn giữa quân đội Sudan và Lực lượng Hỗ trợ Nhanh, một nhóm bán quân sự. Liên Hợp Quốc nói khoảng 25 triệu người — hơn một nửa dân số của đất nước — cần được hỗ trợ và bảo vệ. Cho đến nay, 900.000 người đã phải sơ tán vì xung đột.

Kinh tế Nhật Bản tăng trưởng theo tốc độ năm là 1,6% từ tháng 1 đến tháng 3, đánh dấu lần đầu tiên có tăng trưởng trong 3 quý. Con số này nhanh hơn tốc độ tăng trưởng 0,7% theo dự đoán của các nhà kinh tế. Nhu cầu nội địa mạnh đã giúp bù đắp cho xuất khẩu giảm, vốn vừa có lần giảm đầu tiên trong sáu quý. Tin này khiến chứng khoán Nhật Bản lên mức cao nhất trong 33 năm qua vào thứ Tư.

Chính phủ Trung Quốc đã phạt một diễn viên hài 14,7 triệu nhân dân tệ (2,1 triệu USD) vì nói đùa rằng những chú chó của anh ta gợi nhớ đến lực lượng vũ trang của đất nước. Trong một buổi diễn hài độc thoại ở Bắc Kinh hôm thứ Bảy, Li Haoshi đã chế nhạo một khẩu hiệu từng được chủ tịch Tập Cận Bình sử dụng vào năm 2013. Chính quyền Trung Quốc ngay lập tức mở cuộc điều tra sau khi câu nói đùa này lan truyền trên mạng.

Con số trong ngày: 4,9 triệu, là số trẻ em trưởng thành sống cùng cha mẹ ở Anh vào năm 2021, tăng từ 4,2 triệu của năm 2011.

TIÊU ĐIỂM

Trung Quốc mở rộng ảnh hưởng ở Trung Á

Vào thứ Năm, các nhà lãnh đạo của Kazakhstan, Kyrgyzstan, Tajikistan, Turkmenistan và Uzbekistan sẽ tề tựu về Tây An, một thành phố ở miền trung Trung Quốc, để dự cuộc họp đầu tiên của Hội nghị Thượng đỉnh Trung Quốc-Trung Á. Sự kiện này, do chủ tịch Tập Cận Bình chủ trì, phản ánh mối quan hệ ngày càng thắm thiết giữa các nước Trung Á và nước láng giềng phía đông hùng mạnh của họ.

Nó cũng là kết quả của chính sách ngoại giao khôn ngoan của Trung Quốc. Năm quốc gia Trung Á này bị kẹp giữa tỉnh Tân Cương của Trung Quốc và Nga. Việc thúc đẩy các liên minh chiến lược ở đây giúp Trung Quốc kiểm soát tốt hơn một trong những khu vực bất ổn nhất của mình và mở rộng ảnh hưởng đến sân sau của Nga.

Các nước Trung Á cũng sẽ được hưởng lợi. Trung Quốc mang đến thương mại, năng lượng và đầu tư, trong khi có thể đóng vai trò đối trọng với Nga. Cuộc xâm lược Ukraine của Nga đã khiến các nước Trung Á cảnh giác. Họ hy vọng mối quan hệ bền chặt hơn với Trung Quốc có thể giúp họ tránh được số phận tương tự.

Triển vọng của Alibaba hậu chia tách

Các nhà đầu tư đang rất hào hứng với màn ra mắt của một sinh vật công nghệ mới của Trung Quốc: “Baby Baba.” Kể từ khi gã khổng lồ thương mại điện tử Alibaba tuyên bố tách thành sáu công ty vào tháng 3, triển vọng về một số đợt IPO khổng lồ đã khiến các chủ ngân hàng và nhà quản lý danh mục đầu tư thèm thuồng. Các công ty tách ra từ Alibaba này hứa hẹn cực kỳ béo bở: chỉ riêng tập đoàn hậu cần Cainiao đã có thể được định giá tới 20 tỷ USD. Một tập hợp các doanh nghiệp thương mại điện tử ở nước ngoài có thể còn giá trị hơn nữa. Một trong các Baby Baba sẽ có phiên bản ChatGPT của riêng mình và lướt làn sóng chatbot AI.

Alibaba có thể nói nhiều hơn về tương lai vào thứ Năm khi công bố thu nhập quý đầu năm 2023 và năm tài chính 2022-2023. Báo cáo cũng sẽ cung cấp cho các nhà đầu tư cái nhìn thoáng qua về hiệu quả hoạt động của đơn vị thương mại điện tử kể từ khi Trung Quốc từ bỏ chính sách zero covid và chấm dứt phong tỏa.

Mùa bận rộn của Toà án Tối cao Mỹ

Trong những tuần gần đây, Tòa án Tối cao Mỹ đã bị đeo bám bởi những vụ bê bối về đạo đức. Nhưng chín vị thẩm phán không có nhiều thời gian để bị phân tâm. Từ giờ đến cuối tháng 6, tòa sẽ đưa ra phán quyết cho hàng chục vụ kiện đã được tranh luận từ tháng 10 đến tháng 4, trong đó ít nhất một phán quyết sẽ có vào thứ Năm.

Gần một năm trước, đa số bảo thủ của toà đã lật ngược phán quyết Roe kiện Wade. Giờ đây, họ được cho là sẽ lật ngược tiền lệ từ những năm 1970 khẳng định tính hợp hiến của việc tuyển sinh đại học dựa trên chủng tộc, một chính sách được thiết kế để khắc phục hậu quả của phân biệt đối xử và làm cho các nhóm sinh viên trở nên đa dạng hơn. Một phán quyết đảo ngược tiền lệ trên sẽ buộc các trường đại học phải thay đổi hoàn toàn chính sách tuyển sinh.

Ngoài ra còn có một số vụ việc nóng bỏng khác, bao gồm: một nhà thiết kế web từ chối tạo trang web cho các đám cưới đồng tính; tính hợp pháp của các cuộc đình công gây thiệt hại tài sản công ty; trách nhiệm pháp lý của các công ty Internet đối với thuật toán của họ; chủng tộc và quyền bỏ phiếu; và chương trình xóa nợ sinh viên của tổng thống Joe Biden.

Hội nghị tiền điện tử thế giới ở Miami

Vào thứ Năm, những người đam mê tiền điện tử từ khắp nơi trên thế giới sẽ đến Miami cho sự kiện Bitcoin2023. Không khí tại hội nghị sẽ phần nào mát mẻ hơn so với thời tiết nóng nực của thành phố.

Sau một năm của các vụ sụp đổ và lừa đảo, thế giới tiền điện tử đang trải qua một cuộc khủng hoảng niềm tin công chúng. Hôm thứ ba, Liên minh châu Âu đã công bố các quy tắc buộc các sàn giao dịch tiền điện tử phải chịu trách nhiệm nếu làm mất tài sản của khách hàng và yêu cầu các công ty tiền điện tử phải được cấp phép.

Những nước khác còn đi xa hơn. Trong số 45 nền kinh tế được nghiên cứu bởi Hội đồng Đại Tây Dương, có 25 nước đã cấm hoàn toàn hoặc một phần tiền điện tử. Hồi tháng 3, nhà chức trách Mỹ đã đưa ra cáo buộc chống lại Binance, sàn giao dịch lớn nhất thế giới, vì không ngăn người Mỹ sử dụng nền tảng nước ngoài của công ty. Các công ty đang chạy đến những nơi thân thiện hơn như Dubai, nơi đã tạo ra một cơ quan quản lý nhằm thu hút hoạt động tiền điện tử. Miami là một địa điểm tốt cho hội nghị tiền điện tử, nhưng tương lai của ngành có thể ở nơi khác.