Thực hiện: Viên Đăng Huy | Hiệu đính: Nguyễn Thế Phương

Chiến tranh Nga – Ukraine:

Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương:

Đông Nam Á:

Châu Âu – Trung Đông – Châu Phi – Mỹ-Latinh:

Chuyên mục Phân tích:

Chiến tranh Nga – Ukraine:

Nga xác nhận Yevgeny Prigozhin thiệt mạng trong vụ tai nạn

Chính quyền Nga xác nhận thủ lĩnh Wagner Yevgeny Prigozhin đã thiệt mạng trong vụ tai nạn máy bay. Xét nghiệm di truyền trên 10 thi thể được tìm thấy tại hiện trường vụ tai nạn phù hợp với ông Prigozhin và một số cấp dưới của ông có tên trong danh sách gồm 7 hành khách và 3 thành viên phi hành đoàn. Vụ tai nạn làm dấy lên nghi ngờ rằng Điện Kremlin đã dàn dựng vụ tấn công – điều mà Nga kịch liệt phủ nhận. Ngòa ra, tổng thống Vladimir Putin đã ra lệnh cho các chiến binh Wagner cam kết trung thành với nhà nước Nga sau cái chết của ông Prigozhin. Theo đó, ông Putin đã ký một sắc lệnh bắt buộc bất kỳ ai thực hiện công việc thay mặt cho quân đội hoặc hỗ trợ cái mà Moscow gọi là “chiến dịch quân sự đặc biệt” ở Ukraine phải tuyên thệ trung thành chính thức với Nga.

Xem thêm tại: Al Jazeera, Wagner boss Yevgeny Prigozhin confirmed dead in crash. Truy cập ngày 28/8/2023; Jerusalem Post, Putin orders Wagner fighters to pledge allegiance to Russia after Prigozhin death. Truy cập ngày 28/8/2023

Nga bắn hạ drone gần Moscow trong cuộc tấn công mới nhất vào thủ đô Nga

Lực lượng phòng không Nga đã đẩy lùi một cuộc tấn công bằng drone mới vào Moscow, nỗ lực mới nhất của Ukraine nhằm sử dụng drone tấn công thủ đô của Nga trong tuần này. Thị trưởng Moscow Sergei Sobyanin sáng sớm thứ bảy cho biết một drone đã bị hệ thống phòng không phá hủy ở quận Istra phía tây Moscow. Trước đó, quân đội Nga báo cáo rằng drone của Ukraine và một cuộc tấn công tên lửa đã liên tục nhắm mục tiêu vào lãnh thổ Nga trong suốt tuần qua khiến cho ba sân bay ở Moscow – Sheremetyevo, Domodedovo và Vnukovo – phải tạm thời đình chỉ các chuyến bay.

Xem thêm tại: Al Jazeera, Russia destroys drone near Moscow in latest attack on Russian capital. Truy cập ngày 27/8/2023

Nga điều máy bay phản lực đáp trả drone của Mỹ ở Crimea

Nga hôm thứ hai đã điều động hai máy bay chiến đấu để ngăn chặn hai drone của Mỹ xâm phạm biên giới của nước này trên Biển Đen. Bộ Quốc phòng Nga cho biết đã giám sát drone của Mỹ gần Crimea và hướng tới biên giới Nga trong một nhiệm vụ tình báo.

Xem thêm tại: Reuters, Russia scrambles jets in response to US drones over Crimea. Truy cập ngày 28/8/2023

Nga triển khai quân sĩ dùng ngựa

Lực lượng Nga hiện đang sử dụng ngựa, được cung cấp bởi nước cộng hòa Bashkiria, nhằm vận chuyển vũ khí, trang thiết bị đến những nơi khó tiếp cận. Ngựa và lạc đà vẫn được sử dụng trong một số quân đội hiện đại ví dụ như Ba Lan sử dụng ngựa để tuần tra khu vực biên giới với Belarus trong khi Đức, Mỹ và Chile cũng có các đơn vị kỵ binh được sử dụng cho các hoạt động đặc biệt bí mật.

Xem thêm tại: Defence Blog, Russia sends troops into battle on the backs of horses. Truy cập ngày 29/8/2023

Ukraine tuyên bố giải phóng khu định cư chiến lược

Ukraine hôm thứ hai cho biết đã giải phóng khu định cư Robotyne ở phía đông nam và đang cố gắng tiến xa hơn về phía nam. Khu định cư Robotyne cách thị trấn tiền tuyến Orikhiv ở vùng Zaporizhzhia 10 km về phía nam nằm trên một con đường quan trọng hướng tới Tokmak, một trung tâm đường bộ và đường sắt do Nga chiếm đóng. Việc chiếm giữ Tokmak sẽ là một cột mốc quan trọng khi quân đội Ukraine tiến về phía nam tới Biển Azov trong một nỗ lực quân sự nhằm chia rẽ lực lượng Nga.

Xem thêm tại: Reuters, Ukraine says it liberates strategic settlement. Truy cập ngày 30/8/2023

Phi công Ukraine sẽ học lái F-16 tại Không đoàn 162 của Không quân Mỹ

Thư ký báo chí Lầu Năm Góc Tướng Pat Ryder cho biết Mỹ sẽ bắt đầu đào tạo phi công F-16 Ukraine trong vòng hai tháng. Khóa huấn luyện sẽ bắt đầu vào tháng 10 tại Căn cứ Không quân Vệ binh Quốc gia Morris ở Tucson, Arizona và sẽ do Không đoàn 162 của Lực lượng Vệ binh Quốc gia Không quân đảm nhiệm. Vào tháng 9, các phi công sẽ lần đầu tiên được đào tạo tiếng Anh phù hợp với khóa đào tạo tại Căn cứ Không quân Lackland ở San Antonio, Texas.

Xem thêm tại: Defense News, Ukrainian pilots will learn to fly F-16s at US Air Force’s 162nd Wing. Truy cập ngày 26/8/2023

Mỹ công bố viện trợ quân sự mới 250 triệu USD cho Ukraine

Mỹ hôm thứ ba đã công bố một gói hỗ trợ quân sự mới để hỗ trợ Ukraine. Gói viện trợ mới nhất bao gồm thiết bị rà phá bom mìn bổ sung, tên lửa phòng không, đạn dược cho pháo binh và hệ thống HIMAR và hơn ba triệu viên đạn vũ khí hạng nhẹ. Tính đến nay, Mỹ viện trợ quân sự hơn 43 tỷ USD cho Ukraine

Xem thêm tại: Reuters, US announces $250 million in new military aid for Ukraine. Truy cập ngày 31/8/2023

Mỹ cảnh báo Triều Tiên không bán vũ khí cho Nga vì chiến tranh Ukraine

Người phát ngôn của Hội đồng An ninh Quốc gia John Kirby hôm thứ tư cho biết Mỹ lo ngại về các thỏa thuận vũ khí tiềm năng giữa Nga và Triều Tiên. Ông John Kirby nói thêm rằng Mỹ tin rằng Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu đã cố gắng thuyết phục Bình Nhưỡng bán đạn pháo cho Moscow khi ông này đến thăm Triều Tiên và gặp nhà lãnh đạo Kim Jong-un vào tháng 7. Năm ngoái, Mỹ cáo buộc Triều Tiên bí mật vận chuyển đạn pháo cho Nga.

Xem thêm tại: Al Jazeera, US warns N Korea against selling weapons to Russia for Ukraine war. Truy cập ngày 31/8/2023

Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương:

Lầu Năm Góc công bố chương trình drone ‘Replicator’ để cạnh tranh với Trung Quốc

Lầu Năm Góc hôm thứ hai cam kết sẽ triển khai hàng nghìn hệ thống tự hành có thể sử dụng được trên nhiều loại mặt trận trong vòng hai năm tới như một phần của sáng kiến mới nhằm cạnh tranh tốt hơn với Trung Quốc. Chương trình có tên là Replicator sẽ thúc đẩy tiến bộ trong quá trình chuyển đổi quá chậm trong đổi mới quân sự của Mỹ nhằm thúc đẩy phát triển các nền tảng vũ khí tự hành nhỏ, thông minh, rẻ và số lượng lớn. Replicator dựa trên hai giả định. Đầu tiên là lợi thế cốt lõi của Trung Quốc là số lượng lớn – nhiều tàu hơn, nhiều tên lửa hơn, nhiều nhân lực hơn. Thứ hai là các hệ thống tự động, dễ sử dụng là hình thức đổi mới phù hợp.

Xem thêm tại: Yahoo, Pentagon unveils ‘Replicator’ drone program to compete with China. Truy cập gnay2 29/8/2023

Trung Quốc hạ thủy phiên bản tàu khu trục tên lửa dẫn đường 054A lớn hơn, nhanh hơn

Nguồn tin Trung Quốc gợi ý rằng tàu thế hệ tiếp theo không chỉ sử dụng hệ thống radar tiên tiến của Type 054A mà còn cả cột buồm thiết kế dạng tàng hình của tàu khu trục Type 055 – loại tàu mạnh nhất của Trung Quốc. Thân tàu Type 054B dài khoảng 147 mét và rộng 18 mét, có lượng giãn nước ước tính khoảng 6.000 tấn. Với lượng giãn nước lớn hơn 2.000 tấn so với 054A, 054B có thể được trang bị hệ thống động cơ điện tích hợp (IEP), giúp tàu có nhiều không gian hơn để thử nghiệm các hệ thống vũ khí trang bị trên tàu mới và tiên tiến. Tàu khu trục mới cũng [dường như đã] áp dụng công nghệ sonar kéo chủ động tiên tiến được Type 055 sử dụng cho khả năng chống tàu ngầm, gợi ý rằng nó có thể là tàu hộ tống của tàu tấn công đổ bộ Type 075 của PLA

Xem thêm tại: SCMP, China has launched bigger, faster version of 054A guided missile frigate, online photos suggest. Truy cập ngày 29/8/2023

Tàu chiến Nga trở về sau chuyến tuần tra 13.000 km ở Thái Bình Dương cùng tàu Trung Quốc

Các tàu chiến của Hạm đội Thái Bình Dương của Nga cùng với một phân đội tàu hải quân Trung Quốc đã di chuyển hơn 13.000km qua Biển Nhật Bản, Biển Okhotsk, Biển Bering và Thái Bình Dương. Trong quá trình tuần tra, biệt đội Nga-Trung đi dọc theo đảo Hokkaido phía bắc Nhật Bản và vòng qua một phần quần đảo Aleutian. Vào đầu tháng 8, 11 tàu Nga và Trung Quốc đã tiến gần quần đảo Aleutian, dường như là đội tàu lớn nhất tiếp cận bờ biển Mỹ.

Xem thêm tại: Al Jazeera, Russia warships return from 13,000km Pacific patrol with China vessels. Truy cập ngày 28/8/2023

Bộ Quốc phòng Trung Quốc kêu gọi Mỹ ngừng ‘trang bị vũ khí’ cho Đài Loan

Bộ Quốc phòng Trung Quốc hôm thứ sáu kêu gọi Mỹ ngừng “trang bị vũ khí” cho Đài Loan sau khi Bộ Ngoại giao Mỹ chấp thuận bán cho hòn đảo này hệ thống tìm kiếm và theo dõi hồng ngoại cho máy bay chiến đấu F-16 cũng như các thiết bị khác trị giá 500 triệu USD. Theo đó, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trương Tiểu Cương (Zhang Xiaogang) cho biết Trung Quốc kêu gọi phía Mỹ thực hiện cam kết không ủng hộ nền độc lập của Đài Loan, ngừng ngay việc trang bị vũ khí cho Đài Loan và ngừng tăng cường quan hệ quân sự Mỹ-Đài Loan.

Xem thêm tại: Reuters, China defence ministry urges US to stop ‘arming’ Taiwan. Truy cập ngày 26/8/2023

Đài Loan báo cáo drone chiến đấu khi các hoạt động quân sự của Trung Quốc tiếp tục

Bộ Quốc phòng Đài Loan sáng thứ bảy cho biết trong 24 giờ qua họ đã phát hiện 20 máy bay của không quân Trung Quốc đi vào vùng phòng không của hòn đảo, bao gồm cả một máy bay chiến đấu không người lái bay dọc bờ biển phía đông Thái Bình Dương của Đài Loan. Thứ Bảy tuần trước, Trung Quốc đã tổ chức một ngày tập trận quanh Đài Loan nhằm phản ứng giận dữ trước chuyến dừng chân ngắn ngủi trong tháng này tại Mỹ của Phó Tổng thống William Lai. Bộ Quốc phòng Đài Loan cho biết máy bay tham gia bao gồm máy bay chiến đấu Su-30, J-10 và máy bay chống tàu ngầm.

Xem thêm tại: Reuters, Taiwan reports combat drone as China military activities continue. Truy cập ngày 27/8/2023;

Các nhà cung cấp vũ khí phương Tây chuyển trụ sở châu Á sang Nhật Bản

Các nhà thầu quốc phòng lớn trên thế giới đang chuyển trọng tâm hoạt động ở châu Á sang Nhật Bản trong bối cảnh Tokyo chuẩn bị tăng mạnh chi tiêu quốc phòng. BAE Systems, một công ty vũ khí và hàng không vũ trụ hàng đầu của Anh, sẽ chuyển các hoạt động ở châu Á từ Malaysia sang Nhật Bản vào cuối năm nay. Trong khi Lockheed Martin của Mỹ gần đây đã hoàn tất việc chuyển giao trụ sở từ Singapore sang Nhật Bản. Các nhà thầu quốc phòng hàng đầu trên thế giới đang đặc biệt quan tâm đến chương trình xây dựng quốc phòng của Nhật Bản. Ngân sách quốc phòng của quốc gia cho năm tài chính 2023 đến 2027 là 294,21 tỷ yên để mua tên lửa tầm xa để phản công và 9 nghìn tỷ yên để thay thế các bộ phận cũ và các nhiệm vụ khác để bảo trì vũ khí hiện có.

Xem thêm tại: Nikkei Asia, Western arms suppliers shift Asian HQs to Japan. Truy cập ngày 28/8/2023

Các tàu Hải quân Hoàng gia Canada đến Căn cứ Yokosuka của MSDF

Các tàu khu trục nhỏ của Hải quân Hoàng gia Canada, HMCS Ottawa và Vancouver, đã cập cảng Căn cứ Yokosuka của Lực lượng Phòng vệ Biển Nhật Bản ở tỉnh Kanagawa hôm thứ Hai. Hải quân Hoàng gia Canada, lực lượng đang tăng cường sự tham gia của mình ở khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương gần đây, sẽ được triển khai quanh Biển Đông và eo biển Đài Loan sau khi rời Nhật Bản. Hải quân cũng sẽ tổ chức một cuộc tập trận chung với MSDF quanh Nhật Bản.

Xem thêm tại: Japan News, Royal Canadian Navy Vessels Arrive at MSDF’s Yokosuka Base. Truy cập ngày 30/8/2023

Nhật Bản triển khai máy bay chiến đấu F-35 tới Úc

Các máy bay chiến đấu F-35A Lightning II của Lực lượng phòng vệ trên không Nhật Bản (JASDF) và nhân sự đã đến Úc, đánh dấu lần đầu tiên Nhật Bản triển khai những máy bay này ở nước ngoài. Hai chiếc F-35A và một đội gồm 55 nhân viên của JASDF sẽ có mặt tại RAAF Base Tindal từ ngày 26 đến ngày 29 tháng 8 sau khi thực hiện chuyến đi dài 6.400 km tới khu vực Top-end ở vùng lãnh thổ phương Bắc của Úc. Chuyến thăm của F-35A diễn ra sau khi Thỏa thuận tiếp cận đối ứng Úc-Nhật Bản có hiệu lực.

Xem thêm tại: Defence Blog, Japan deploys F-35 fighter jets to Úc. Truy cập ngày 29/8/2023

Ba lính thủy đánh bộ Mỹ thiệt mạng trong vụ tai nạn máy bay Osprey ‘thảm khốc’ ở Úc

Ba lính thủy quân lục chiến Mỹ thiệt mạng trong một vụ tai nạn máy bay ngoài khơi bờ biển phía bắc Úc hôm Chủ nhật khi đang tham gia một cuộc tập trận quân sự thường lệ. Họ nằm trong số 23 thủy quân lục chiến trên chiếc máy bay cánh quạt nghiêng MV-22B Osprey khi nó bị rơi trên quần đảo Tiwi xa xôi.

Xem thêm tại: Nikkei Asia, Three U.S. Marines die in ‘tragic’ Osprey aircraft crash in Úc. Truy cập ngày 28/8/2023

Đông Nam Á:

Ngư dân Quảng Ngãi trình báo tàu có chữ Trung Quốc tấn công làm 2 người bị thương

Ngư dân Quảng Ngãi (QNg 90495 TS) hôm thứ tư trình báo bị tàu có chữ Trung Quốc tấn công khi đang hành nghề trên vùng biển Hoàng Sa của Việt Nam, làm hai ngư dân bị thương, thiết bị tàu bị hư hỏng nặng. Theo đó, vào ngày 28.8, khi tàu cá nói trên di chuyển từ đảo Phú Lâm (Hoàng Sa) về bãi Xà Cừ để hành nghề đã bị tàu có chữ Trung Quốc truy đuổi. Theo ngư dân kể lại, tàu 4201 kẹp tàu cá rất lâu, dùng vòi rồng phun từng đợt và thả ca nô xuống áp sát.

Xem thêm tại: Thanh Niên, Ngư dân Quảng Ngãi trình báo bị tàu có chữ Trung Quốc tấn công làm 2 người bị thương. Truy cập ngày 31/8/2023

Đài Loan nói Việt Nam chỉ trích tập trận bắn đạn thật ở quần đảo Trường Sa ‘hoàn toàn không thể chấp nhận được’

Việt Nam một lần nữa yêu cầu Đài Loan ngừng các cuộc tập trận bắn đạn thật xung quanh đảo Ba Bình, mặc dù Cảnh sát biển Đài Loan cho biết các cuộc tập trận là thường lệ và Bộ Ngoại giao Đài Loan gọi tuyên bố của Việt Nam là ‘hoàn toàn không thể chấp nhận được’. Trước đó, bộ Ngoại giao Việt Nam hôm thứ hai ra tuyên bố cho rằng cuộc tập trận của Đài Loan là vi phạm nghiêm trọng chủ quyền lãnh thổ của Việt Nam.

Xem thêm tại: Taiwan News, Vietnam’s criticism of live fire drills in Spratly Is. ‘totally unacceptable’: Taiwan. Truy cập ngày 30/8/2023

Lực lượng Úc, Mỹ, Philippines diễn tập chiếm lại một hòn đảo trong cuộc tập trận dọc Biển Đông

Các lực lượng Úc và Philippines, được Thủy quân lục chiến Mỹ hậu thuẫn, đã diễn tập chiếm lại một hòn đảo bị lực lượng thù địch chiếm giữ trong một cuộc tập trận quân sự lớn trên bờ biển phía tây bắc Philippines đối diện với Biển Đông đang tranh chấp. Cuộc tập trận bao gồm các cuộc đổ bộ bãi biển giả định, các cuộc tấn công và đưa lực lượng trực thăng vào căn cứ hải quân Philippines với sự tham gia của 1.200 lính Úc, 560 lính Philippines và 120 lính thủy đánh bộ Mỹ. Hôm thứ Hai, các lực lượng Úc, Philippines và Mỹ đã tiến hành diễn tập tấn công trên không tại thị trấn Rizal ở phía tây tỉnh Palawan, nơi cũng đối diện với Biển Đông. Tổng thống Marcos và chính phủ Úc đã phê duyệt kế hoạch tiến hành tuần tra hàng hải chung ở Biển Đông và Biển Tây Philippines. Tuy nhiên, kế hoạch chi tiết cho cuộc tập trận vẫn đang được xây dựng.

Xem thêm tại: Abc, Úcn, US, Filipino forces practice retaking an island in a drill along the South China Sea. Truy cập ngày 26/8/2023; Phil Star, Philippines, Aussie joint maritime patrols in South China Sea approved. Truy cập ngày 30/8/2023

Cảnh sát biển Philippines diễn tập với Mỹ, Nhật Bản về bảo trì tàu

Lực lượng bảo vệ bờ biển Mỹ và Nhật Bản bắt đầu cuộc tập trận hỗ trợ vào thứ Hai để giúp Lực lượng bảo vệ bờ biển Philippines (PCG) xây dựng sổ tay bảo trì cho các tàu tuần tra. Trong cuộc tập trận, Nhật Bản và Mỹ sẽ sử dụng một con tàu neo đậu ở Vịnh Manila để giải thích về hệ thống bảo trì và các điểm kiểm tra. Nhật Bản trước đây đã cung cấp cho Philippines một tàu tuần tra lớn, nhưng việc thiếu bí quyết bảo trì có thể gây khó khăn cho việc duy trì hoạt động của các tàu này.

Xem thêm tại: Nikkei Asia, Philippine Coast Guard drills with U.S., Japan on ship maintenance. Truy cập ngày 30/8/2023

Nhật Bản, Mỹ, Úc, Philippines tiến hành tập trận hải quân chung

Nhật Bản, Mỹ, Úc và Philippines đã tổ chức các cuộc tập trận hải quân chung ở Biển Đông. Tàu khu trục lớn nhất của Lực lượng Phòng vệ Hàng hải Nhật Bản, Izumo và tàu khu trục Samidare đã tham gia cuộc tập trận. Tàu chiến đấu duyên hải Mobile của Hải quân Mỹ, tàu tấn công đổ bộ Canberra của Úc, tàu khu trục Anzac và máy bay chiến đấu F-35A, và tàu đổ bộ Davao Del Sur của Hải quân Philippines là những chiếc khác tham gia cuộc tập trận. Bộ này cho biết trong một tuyên bố rằng mục đích của khóa đào tạo là “tăng cường hợp tác hướng tới hiện thực hóa một Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tự do và rộng mở”.

Xem thêm tại: Kyodo News, Japan, U.S., Úc, Philippines conduct joint naval drills. Truy cập ngày 27/8/2023

Quân đội Mỹ đàm phán phát triển cảng ở miền bắc Philippines đối diện với Đài Loan

Quân đội Mỹ đang đàm phán để phát triển một cảng dân sự ở các hòn đảo xa xôi phía bắc của Philippines, một động thái sẽ tăng cường khả năng tiếp cận của Mỹ tới các đảo Batanes có vị trí chiến lược đối diện với Đài Loan. Kênh Bashi giữa các hòn đảo đó và Đài Loan được coi là điểm nghẽn cho các tàu di chuyển giữa Tây Thái Bình Dương và Biển Đông đang tranh chấp và là tuyến đường thủy quan trọng trong trường hợp Trung Quốc xâm lược Đài Loan. Kế hoạch là xây dựng một cảng trên đảo Basco, nơi chính quyền địa phương cho biết sóng cao thường khiến cảng hiện tại không thể tiếp cận được và quyết định có thể được đưa ra vào tháng 10.

Xem thêm tại: Strait Times, US military in talks to develop port in northern Philippines facing Taiwan. Truy cập ngày 31/8/2023

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ ủng hộ nỗ lực hiện đại hóa quân sự của Indonesia

Austin hôm thứ Năm được tiếp đón tại Lầu Năm Góc Bộ trưởng Quốc phòng Indonesia Prabowo Subianto, một cựu chỉ huy lực lượng đặc biệt và một cựu chính trị gia kỳ cựu, người dự kiến sẽ ra tranh cử trong cuộc bầu cử tổng thống vào năm tới. Cuộc họp diễn ra trong bối cảnh Indonesia, một quần đảo có 270 triệu dân, đang tìm cách nâng cấp quân đội và thay thế phần cứng cũ kỹ, dành 8,89 tỷ USD trong năm nay cho quốc phòng. Lầu Năm Góc cho biết Bộ trưởng Quốc phòng hai nước đã chia sẻ ý định chung nhằm tăng cường khả năng phòng thủ “như nâng cấp máy bay chiến đấu, máy bay chiến đấu đa chức năng mới và bổ sung thêm máy bay vận tải cánh cố định và cánh quay”.

Xem thêm tại: Reuters, U.S. defence chief backs Indonesia’s military modernisation drive. Truy cập ngày 26/8/2023

Châu Âu – Trung Đông – Châu Phi – Mỹ-Latinh:

Syria cho biết cuộc tấn công của Israel khiến sân bay Aleppo ngừng hoạt động

Một cuộc không kích của Israel hôm thứ Hai đã khiến sân bay Aleppo của Syria ngừng hoạt động trong khi các nguồn tin tình báo khu vực cho biết một kho vũ khí của Iran đã bị tấn công. Israel đã tăng cường các cuộc tấn công vào các sân bay và căn cứ không quân của Syria, đặc biệt là nhằm làm gián đoạn việc Iran sử dụng các đường tiếp tế trên không để vận chuyển vũ khí cho các đồng minh của mình, bao gồm cả Hezbollah do Iran hậu thuẫn ở Lebanon, lực lượng này cũng đã triển khai máy bay chiến đấu để ủng hộ Tổng thống Syria Bashar al-Assad. Damascus phủ nhận cáo buộc rằng Iran có sự hiện diện rộng rãi ở nước này, nói rằng họ chỉ có các cố vấn quân sự giúp đỡ lực lượng vũ trang của mình.

Xem thêm tại: Reuters, Syria says Israeli attack puts Aleppo airport out of service. Truy cập ngày 29/8/2023

Lực lượng bán quân sự Sudan ủng hộ lệnh ngừng bắn và đàm phán về tương lai của đất nước

Lực lượng hỗ trợ nhanh bán quân sự của Sudan cho biết họ sẵn sàng ngừng bắn lâu dài với quân đội và đưa ra tầm nhìn về “Sudan Reborn”, một sáng kiến có thể khôi phục nỗ lực tổ chức các cuộc đàm phán trực tiếp giữa các bên tham chiến. Tuyên bố được đưa ra khi giao tranh giữa RSF và quân đội bước sang tuần thứ 20 mà không bên nào tuyên bố chiến thắng trong khi hàng triệu người đã phải rời bỏ nhà cửa ở thủ đô và các thành phố khác.

Xem thêm tại: Al Jazeera, Sudanese paramilitary force backs ceasefire and talks on country’s future. Truy cập ngày 29/8/2023

Cuộc không kích của Mỹ tiêu diệt 13 chiến binh al Shabaab ở Somalia

Quân đội Mỹ hôm Chủ nhật cho biết họ tin rằng họ đã tiêu diệt 13 chiến binh al Shabaab ở miền nam Somalia trong cái mà họ gọi là “một cuộc không kích tự vệ tập thể” theo yêu cầu của chính phủ Somali. Bộ Tư lệnh Châu Phi của Mỹ (AFRICOM) cho biết họ đã tiến hành một cuộc không kích vào thứ Bảy chống lại al Shabaab gần Seiera, cách Kismayo khoảng 45 km (28 dặm) về phía tây bắc, theo yêu cầu của chính phủ. Quân đội Somalia và các chiến binh đồng minh hôm thứ Sáu đã chiếm được thị trấn El Buur, thành trì chính của lực lượng dân quân al Shabaab ở khu vực miền trung đất nước, một bước đột phá quan trọng trong chiến dịch.

Xem thêm tại: Reuters, US air strike said to kill 13 al Shabaab militants in Somalia. Truy cập ngày 28/8/2023

Niger đặt quân đội trong tình trạng ‘cảnh báo tối đa’ trước lo ngại về cuộc tấn công của ECOWAS

Những người cai trị quân sự mới ở Niger đã ra lệnh cho các lực lượng vũ trang đặt trong tình trạng báo động tối đa với lý do mối đe dọa tấn công ngày càng gia tăng. Khối chính Tây Phi ECOWAS đã cố gắng đàm phán với những người lãnh đạo cuộc đảo chính ngày 26 tháng 7, nhưng cho biết họ sẵn sàng triển khai quân đội để khôi phục trật tự hiến pháp nếu nỗ lực ngoại giao thất bại. Quyết định của khối hồi đầu tháng 8 về việc kích hoạt cái gọi là lực lượng dự phòng để có thể can thiệp đã làm dấy lên lo ngại về sự leo thang có thể gây bất ổn hơn nữa cho khu vực Sahel đang nổi loạn.

Xem thêm tại: Al Jazeera, Niger puts military on ‘maximum alert’ over ECOWAS attack fears. Truy cập ngày 27/8/2023

Chuyên mục Phân tích:

NATO trong thập niên mới (P9): NATO cần phải nhanh chóng cải cách?

Các phương pháp tiến hành chiến tranh nhằm vào dân thường của Điện Kremlin cho thấy hệ thống phòng không và tên lửa tích hợp (IAMD) sẽ được sử dụng ở quy mô lớn hơn nhiều so với suy nghĩ của liên minh. Không chỉ cơ sở hạ tầng quân sự quan trọng cần được bảo vệ, mà NATO còn phải bảo vệ nửa tỷ thường dân châu Âu. Nhưng để làm được điều này, NATO cần nhanh chóng cải thiện quy mô, chất lượng và tính bền vững của hệ thống phòng không và tên lửa. Mối đe dọa này đòi hỏi các thành viên NATO phải tích hợp tốt hơn các khả năng khác nhau của mình và phát triển các chính sách và quy trình cần thiết để phản ứng tức thời trước bất kỳ cuộc tấn công bất ngờ nào.

Vậy NATO cần phải cải cách những gì? Đầu tiên, NATO phải đảm bảo có cấu trúc IAMD lâu dài, tích hợp đầy đủ để thực hiện các chức năng cảnh báo sớm, chỉ huy và kiểm soát, đồng thời đánh bại các mối đe dọa sắp tới trong quá trình chuyển đổi từ thời bình sang xung đột. Ngoài ra, các nước thành viên cần đầu tư vào máy bay chiến đấu thế hệ tiếp theo và bản nâng cấp cho Hệ thống Kiểm soát và Cảnh báo Trên không của NATO. Tuyến phòng thủ đầu tiên rất có thể sẽ là lực lượng không quân, vì chỉ phòng không trên mặt đất sẽ không thể bảo vệ hầu hết các khu vực cần thiết. Dù máy bay có thể bao phủ nhiều lãnh thổ hơn và chuyển sang nhận diện các mối đe dọa nhanh hơn, nhưng điều này đòi hỏi các cảm biến đáng tin cậy và đã được thử nghiệm cũng như hệ thống chỉ huy và điều khiển nhằm vừa điều khiển máy bay đồng thời tích hợp và phối hợp chúng với hệ thống phòng không trên mặt đất. NATO cũng cần tăng cường thành phần phòng không và tên lửa trên biển với nhiều hệ thống vũ khí và cảm biến gắn trên tàu hơn. Các thành viên liên minh cần tăng cường khả năng phòng thủ trước một cuộc tấn công lớn, toàn diện trong một cuộc xung đột kéo dài. Phòng không và phòng thủ tên lửa phải bền vững chừng nào mối đe dọa còn tồn tại. NATO phải đẩy nhanh việc triển khai và huấn luyện nhanh chóng các hệ thống Patriot ở Ba Lan, Romania và Thụy Điển, những đối tác quan trọng trong bất kỳ tình huống khẩn cấp nào của Nga trong tương lai. Liên minh nên tìm kiếm các công nghệ mới có thể ngăn chặn các cuộc tấn công bằng tên lửa đạn đạo trước khi chúng thực sự có thể rời khỏi bệ phóng. Cuối cùng, NATO phải cải thiện khả năng phòng thủ thụ động đối với các mục tiêu quân sự bằng cách giảm thiểu khả năng bị phát hiện và thiệt hại thông qua việc phân tán, ngụy trang, đánh lừa và củng cố.

Xem thêm tại: Foreign Policy, NATO’s Next Decade: Urgent Reforms. Truy cập ngày 27/8/2023

Ukraine đang sử dụng drone để tấn công Nga như thế nào?

Trong thời gian gần đây, Ukraine liên tục sử dụng drones để tấn công Moscow khiến cho nhiều sân bay, nhà máy sản xuất vũ khí lớn của Nga phải đóng cửa. Trước đó, Ukraine đã ngấm ngầm xây dựng khả năng không kích bằng drone Morok. Morok là một trong những thiết kế đạn tuần kích cánh cố định hứa hẹn có khả năng bay nhanh và tải trọng nặng đang được Ukraine xem xét. Chiến dịch sử dụng drone hiện đang được đẩy mạnh vì một số lý do. Các cuộc tấn công rầm rộ vào Moscow nhằm mục đích tác động tâm lý, đưa người dân Nga bình thường đến gần hơn với thực tế chiến tranh. Tuy nhiên, các sĩ quan trong quân đội Ukraine cho biết hầu hết các hoạt động của họ đều hỗ trợ trực tiếp cho cuộc phản công kéo dài ba tháng. Theo đó, drone sẽ được sử dụng để tấn công các kho nhiên liệu, hậu cần, bãi chứa đạn dược và các tuyến đường vận chuyển. Ngoài ra, Ukraine đã phát triển các thuật toán có vẻ hiệu quả. Cụ thể hơn, người vận hành triển khai drone vào sáng sớm (khi sự tập trung của quân phòng thủ có thể yếu đi) và tấn công để khiến lực lượng phòng không của kẻ thù bận rộn. Sau đó, họ thu thập thông tin tình báo (thường là từ các đối tác phương Tây) về radar, tác chiến điện tử và các khí tài phòng không.

Tuy nhiên, chương trình drone của Ukraine không có cơ cấu chỉ huy hoặc mua sắm duy nhất vì một số tổ chức nhà nước, bao gồm tất cả các cơ quan tình báo, có chương trình drone của riêng họ. Tài chính không phải là rào cản duy nhất để mở rộng quy mô. Thêm vào đó, linh kiện và thiết bị điện tử giá rẻ rất khó tìm cũng như các chuyên gia trong ngành hàng không cũng vậy. Với ngân sách không giới hạn, các doanh nghiệp nhà nước Nga đã ưu tiên những loại vũ khí hiệu quả nhất cho cuộc chiến bao gồm tên lửa hành trình Kh-101 đa năng; khả năng biến bom rơi tự do thành bom lượn; drone tuần kích Lancet có khả năng tiêu diệt thiết giáp và phòng không của Ukraine; và drone Shahed của Iran. Trên tiền tuyến, Nga đã xóa bỏ lợi thế 3 chọi 1 ban đầu của Ukraine về drone chiến thuật. Hai bên hiện đang ở thế ngang bằng, một nguồn tin thân cận với Tổng tư lệnh Ukraine cho biết. Trong khi đó, các hộp gây nhiễu tác chiến điện tử mới, được trang bị trên xe tăng và các tài sản có giá trị cao khác, đang làm giảm khả năng của drone góc nhìn thứ nhất của Ukraine trong việc hướng vào những phần dễ bị tổn thương nhất của mục tiêu.

Xem thêm tại: Economist, Inside Ukraine’s drone war against Putin. Truy cập ngày 28/8/2023

Hãy để Ukraine chỉ đạo cuộc phản công của riêng mình

Các quân nhân Mỹ đang bày tỏ sự thất vọng về cách Ukraine tiến hành phản công. Nhưng Mỹ nên tập trung vào việc giúp Ukraine tiến hành cuộc chiến theo cách họ muốn chứ không nên chỉ trích bên lề. Giới lãnh đạo quân sự Mỹ muốn Ukraine tập trung lực lượng mà phương Tây đã trang bị và huấn luyện cho cuộc phản công vào một khu vực duy nhất ở tỉnh phía tây Zaporizhia. Tuy nhiên, các quan chức Mỹ được cho là tỏ ra khó chịu khi Ukraine duy trì số lượng lớn lực lượng ở phía đông, đặc biệt là xung quanh thị trấn Bakhmut, và Ukraine đang theo đuổi nhiều mũi tấn công bên trong tỉnh Zaporizhia thay vì chỉ tập trung vào một. Không ai trong quân đội Mỹ ngày nay thiết kế các hoạt động cơ giới hóa quy mô lớn chống lại một kẻ thù nguy hiểm và có năng lực đang sử dụng hệ thống phòng thủ toàn diện. Cuộc tấn công ồ ạt vào Melitopol mà một số người đang yêu cầu là điều rõ ràng nhất Ukraine có thể làm và sẽ tập trung sức mạnh chiến đấu tấn công của Ukraine vào con đường ngắn nhất ra biển. Cách tiếp cận này có vẻ hấp dẫn. Vấn đề là người Nga cũng có suy nghĩ tương tự. Họ đã triển khai lực lượng phòng thủ mạnh nhất còn lại của mình trên trục này. Họ đào những đường hào sâu, rộng và rải mìn khắp mặt đất, sử dụng hầu hết các phương tiện không quân tiên tiến cho các cuộc tấn công Ukraine.

Người Ukraine thực sự đã ưu tiên tuyến đường này và gần đây đã đạt được những thành tựu quan trọng. Nhưng họ cũng đã tấn công xa hơn về phía đông ở tỉnh Zaporizhia và cũng đã đạt được nhiều lợi ích ở đó. Tuy nhiên, nỗ lực dường như khiến các quan chức Mỹ khó chịu nhất là nỗ lực của Ukraine nhằm chiếm lại thành phố Bakhmut, nơi Tập đoàn Wagner đã chiếm giữ với cái giá rất đắt vào mùa xuân này. Các chuyên gia quân sự Mỹ dường như muốn người Ukraine giữ vững tất cả các mặt trận khác và tập trung vào một mũi tấn công duy nhất vào Melitopol. Lời khuyên như vậy là sơ suất quân sự. Các chiến dịch được cơ giới hóa được thiết kế tốt hầu như luôn tiến triển trên nhiều trục chứ không phải một trục. Việc tiến dọc theo một trục duy nhất cho phép người phòng thủ tập trung hoàn toàn vào việc ngăn chặn bước tiến đó. Trong trường hợp này, người Nga gần như chắc chắn sẽ điều động lực lượng từ các khu vực khác trên chiến trường nhanh nhất có thể để ngăn chặn cuộc tấn công của Ukraine vào Melitopol. Người Nga đã tái triển khai lực lượng đến Zaporizhia, nơi đang chiến đấu ở các vùng Luhansk và Kharkiv và lẽ ra sẽ sẵn sàng để củng cố trục Melitopol. Bây giờ họ đang bị tấn công xung quanh Bakhmut vì người Ukraine tiếp tục tấn công vào một thành phố mà người Nga chưa sẵn sàng để thua. Cuộc tấn công của Ukraine xa hơn về phía đông ở Zaporizhia cũng đã dồn lực lượng Nga vào khu vực mà lẽ ra lẽ ra đã có thể chuyển sang phía tây. Việc chiếm giữ Melitopol không thể mang lại chiến thắng cho Ukraine trong cuộc chiến. Yêu cầu Ukraine tập trung mọi thứ vào nỗ lực đó, kết hợp với cảnh báo rằng phương Tây sẽ không tiếp tế cho Ukraine cho các hoạt động trong tương lai, cho thấy rằng ít nhất một số người chỉ trích cuộc tấn công của Ukraine không nghiêm túc trong việc giúp Ukraine giải phóng toàn bộ lãnh thổ của mình. Nếu đúng như vậy, và nếu quan điểm của Lầu Năm Góc là không mong Ukraine giải phóng người dân của mình thì thà nói rõ như vậy còn hơn là thực hiện những cuộc tấn công xiên xẹo và không chính xác vào cách Ukraine đang chiến đấu.

Xem thêm tại: WSJ, Let Ukraine Direct Its Own Counteroffensive. Truy cập ngày 28/8/2023

Điều gì sẽ thay thế đội quân đánh thuê Wagner của Nga?

Sau cái chết của Yevgeny Prigozhin, Điện Kremlin cho biết họ đang bất đồng về tương lai của Tập đoàn Wagner. Những gì còn lại của Wagner đã bị quân đội Nga, các cơ quan tình báo, các tập đoàn nhà nước và các công ty quân sự tư nhân (PMC) do các đồng minh hoặc đầu sỏ của Điện Kremlin tài trợ xé toạc. Kể từ năm 2014, Wagner đã tuyển dụng hàng nghìn chiến binh giàu kinh nghiệm có hoàn cảnh hoàn toàn khác nhau. Năm ngoái, Wagner đã chiêu mộ hàng chục nghìn tù nhân từ các nhà tù ở Nga, những người được hứa trả lương hậu hĩnh và được tổng thống ân xá, nhưng phần lớn được sử dụng trong cái gọi là “cuộc tuần hành thịt” nhằm vào các vị trí của Ukraine.

Điều khiến Wagner nổi bật là sự nhạy bén trong kinh doanh và sức thu hút bất chính của Prigozhin, người đã thành lập một đế chế kinh doanh buôn bán hydrocarbon Syria, kim cương châu Phi, vàng, âm sắc và nguyên liệu thô. Các chuyên gia nhận định rằng Wagner không chỉ là một PMC mà còn là một tổ chức mà giới lãnh đạo hàng đầu của Nga sẽ khó có thể hình thành nên một thứ gì tương tự trong tương lai gần nhất. Lukashenko sẽ cố gắng buộc những chiến binh Wagner còn lại quay trở lại Nga, nơi quân đội, cơ quan tình báo và các công ty nhà nước đang cố gắng lấp đầy khoảng trống do cái chết của Prigozhin để lại. Tương tự, các công ty an ninh liên kết với các đồng minh của Putin hoặc những gã khổng lồ năng lượng do Điện Kremlin kiểm soát sẽ giữ liên lạc với những gì còn lại của Wagner để phát triển các công ty quân sự tư nhân của riêng họ. Những người khác sẽ trở thành một phần của các tập đoàn nhà nước hoặc cơ quan tình báo và một số đã ký hợp đồng với Bộ Quốc phòng, trong khi những người bị “đẩy ra khỏi” Belarus có thể tham gia cùng họ để chiến đấu ở Ukraine.

Xem thêm tại: Al Jazeera, What will replace Russia’s Wagner mercenary army? Truy cập ngày 29/8/2023

Chiến tranh Ukraine là lời cảnh báo cho Trung Quốc về nguy cơ tấn công Đài Loan

Các chiến lược gia quốc phòng Mỹ cảnh báo rằng Trung Quốc có thể lợi dụng sự sao nhãng của cuộc chiến ở Ukraine để tiến hành hành động quân sự chống lại Đài Loan. Những lo ngại như vậy càng tăng cao khi Trung Quốc tăng cường thăm dò hệ thống phòng thủ của Đài Loan trong năm qua. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều ý kiến khác nhau về khả năng Tập Cận Bình sẽ phát động hành động quân sự nhằm chiếm đóng Đài Loan và liệu cuộc chiến ở Ukraine có khiến hành động đó ít nhiều có khả năng xảy ra hay không.

Trước nhất, có một số yếu tố cho thấy chiến tranh sẽ có khả năng xảy ra. Theo đó, lập luận chính của quan điểm này rằng chiến tranh ở Ukraine khiến cuộc tấn công của Trung Quốc vào Đài Loan sẽ phục thuộc vào việc Mỹ thất bại trong việc ngăn chặn Nga xâm lược. Tổng thống Nga Vladimir Putin tin rằng sức mạnh của Mỹ, vốn bị suy yếu bởi nhiệm kỳ tổng thống của Trump, đang suy giảm và Mỹ không sẵn sàng đưa quân đội của mình tham gia chiến đấu chống lại kẻ thù có vũ khí hạt nhân. Giống như Ukraine, chính sách của Mỹ về Đài Loan được xây dựng dựa trên việc đe dọa trừng phạt kinh tế để ngăn chặn Trung Quốc tấn công hòn đảo. Tuy nhiên, cũng có khả năng – Mỹ sẽ triển khai lực lượng để bảo vệ Đài Loan. Đối với người dân Đài Loan, cuộc xâm lược của Putin cho thấy một nhà lãnh đạo độc tài có thể gây chiến bất cứ lúc nào mà không cần lý do chính đáng. Ukraine cho đến nay đã ngăn chặn được chiến thắng của Nga, nhưng lại đang phải trả giá đắt về số người thiệt mạng và nền kinh tế suy sụp. Ngoài ra còn có lo ngại rằng Mỹ quá bận rộn với cuộc khủng hoảng Ukraine đến mức không có đủ năng lực chính trị để đối phó với áp lực của Trung Quốc đối với Đài Loan. Những vũ khí lẽ ra có thể bán cho Đài Loan đã được gửi tới Ukraine. Tập có thể coi đây là một cơ hội mà ông có thể khai thác.

Ngược lại, cũng có những yếu tố gợi ý cho việc chiến tranh có thể khó xảy ra hơn. Việc Nga không giành được chiến thắng ở Ukraine khiến cho việc Tập Cận Bình ít có khả năng đánh cược vào việc sử dụng lực lượng quân sự để chiếm Đài Loan. Lý do đầu tiên đó là những tiến bộ về vũ khí. Thế hệ drone và tên lửa mới nhất có khả năng tiêu diệt máy bay, tàu và xe tăng có lợi cho việc phòng thủ. Điều này làm cho việc xâm chiếm Đài Loan trở nên rủi ro hơn đối với Trung Quốc. Hơn nữa, vũ khí của Nga nhìn chung có vẻ kém hiệu quả hơn so với vũ khí của các đối tác NATO – và kho vũ khí của Trung Quốc phụ thuộc rất nhiều vào thiết kế của Nga. Cuộc chiến Ukraine đã thống nhất các đồng minh châu Âu đứng sau sự lãnh đạo của Mỹ. Liên minh châu Âu trước đây tỏ ra miễn cưỡng tham gia cuộc chiến thương mại của Mỹ với Trung Quốc. Tuy nhiên, sự ủng hộ của Trung Quốc đối với việc Nga xâm chiếm Ukraine đã khiến Brussels sẵn sàng tham gia cùng Mỹ hơn trong việc đẩy lùi những nỗ lực của Trung Quốc nhằm thống trị các lĩnh vực quan trọng của thương mại toàn cầu. Với mức độ thương mại cao của Trung Quốc với châu Âu và Mỹ, có khả năng các biện pháp trừng phạt nhằm trả đũa một cuộc tấn công vào Đài Loan sẽ gây tổn hại nghiêm trọng cho nền kinh tế Trung Quốc. Cuộc chiến Ukraine cũng đã thống nhất các đồng minh châu Á cốt lõi đằng sau sự lãnh đạo của Mỹ. Đài Loan, Nhật Bản và Hàn Quốc tham gia các lệnh trừng phạt đối với Nga và Nhật Bản có kế hoạch tăng chi tiêu quốc phòng thêm 60% vào năm 2027.

Xem thêm tại: Times Free Press, War in Ukraine is a warning to China of the risks in attacking Taiwan. Truy cập ngày 27/8/2023

NATO đang sai lầm khi can dự vào Đông Á?

Việc NATO tích cực hoạt động ở Đông Á nhằm chống lại ảnh hưởng của Trung Quốc là một chiến lược sai lầm và tiềm ẩn nguy hiểm đối với các thành viên châu Âu của liên minh. Các quốc gia như Nhật Bản, Hàn Quốc, Úc và New Zealand đều đang trong quá trình chuyển đổi từ “đối tác toàn cầu” của NATO sang trở thành thành viên của một thỏa thuận mà NATO đã gắn nhãn “Chương trình đối tác được điều chỉnh riêng”. NATO tiếp cận Đông Á với mục đích tăng cường hợp tác trong các vấn đề như “an ninh hàng hải, công nghệ mới, mạng, biến đổi khí hậu và khả năng phục hồi”. Nhưng trên thực tế, động thái này rõ ràng là một nỗ lực nhằm chống lại Trung Quốc, quốc gia mà NATO hiện công khai coi là thách thức đối với]lợi ích, an ninh và giá trị của liên minh. Tuy nhiên, những ý định mang tính phòng thủ của NATO khó có thể trấn an được Bắc Kinh. Các thành viên NATO thường phàn nàn về những nỗ lực của Trung Quốc trong việc thay đổi hiện trạng, nhưng họ dường như không thể hoặc không muốn thừa nhận rằng việc họ dấn thân vào Đông Á sẽ tạo ra sự thay đổi hiện trạng – điều mà Bắc Kinh sẽ cảm thấy buộc phải đáp trả. Nếu các nhà lãnh đạo Bắc Kinh nhận thấy mối quan hệ của NATO với các nước Đông Á là mối đe dọa ngày càng tăng đối với Trung Quốc, thì họ cũng có thể đề phòng bằng cách tăng cường vũ khí và xây dựng liên minh. Chẳng hạn, một tác động phản tác dụng đối với an ninh châu Âu sẽ xuất hiện nếu Trung Quốc tiến gần hơn đến Nga. Trong khi sự mở rộng của NATO ở Đông Âu có mối liên hệ chặt chẽ với an ninh châu Âu, thì sự can dự sâu sắc hơn ở Đông Á chẳng có vần điệu hay lý do gì. Nó sẽ chỉ nhằm mục đích chống lại Trung Quốc. Bất chấp hành vi thường có vấn đề của Trung Quốc, nước này không gây ra mối đe dọa trực tiếp cho châu Âu. Vào năm 2020, điều này đã được người đứng đầu bộ phận đối ngoại của Liên minh Châu Âu công nhận. Nhưng chủ nghĩa hiện thực như vậy khó có thể tồn tại ở châu Âu sau cuộc xâm lược. Tham vọng Đông Á của NATO có nguy cơ biến Trung Quốc thành kẻ thù của châu Âu một cách không cần thiết.

Xem thêm tại: East Asia Forum, The errors of NATO’s East Asia engagement. Truy cập ngày 26/8/2023