Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Một tòa án ở Washington DC ra phán quyết rằng Donald Trump không có đặc quyền miễn trừ truy tố xoay quanh cáo buộc âm mưu lật ngược kết quả bầu cử 2020. Cựu tổng thống, người đang dẫn đầu đảng Cộng hòa trong cuộc chạy đua đề cử ứng viên tổng thống năm nay, đã viện dẫn quyền miễn trừ của tổng thống khi lập luận phản bác cáo buộc của Jack Smith, luật sư bộ tư pháp. Ông Trump dự kiến sẽ kháng cáo và có thể trình vụ việc lên Tòa Tối cao.
Tình báo Israel tin rằng hơn 1/5 số con tin Israel bị Hamas bắt giữ đã thiệt mạng, theo New York Times. Trong khi đó ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đã gặp tổng thống Ai Cập Abdel-Fattah al-Sisi trong chuyến công du Trung Đông. Mỹ đang thúc đẩy ngừng bắn ở Gaza, từ đó cho phép thả những con tin còn lại.
Một thủ lĩnh giáo phái ở Kenya đã bị buộc tội sát hại 191 trẻ em sau khi hàng trăm thi thể được tìm thấy trong khu rừng Shakahola hẻo lánh ở đông nam đất nước. Paul Mackenzie bị cáo buộc thúc giục những người theo ông nhịn đói để “đi gặp Chúa Giêsu.” Ông ta bị bắt giữ từ tháng 4 năm ngoái, trong khi nhà chức trách đi tìm các nạn nhân xấu số.
Ít nhất 131 người đã thiệt mạng và hơn 300 người vẫn mất tích khi các đám cháy rừng bùng phát khắp miền trung Chile kể từ thứ Sáu. Các đám cháy khởi nguồn từ thành phố ven biển Viña del Mar trước khi lan sang các thị trấn lân cận. Hàng ngàn ngôi nhà đã bị phá hủy. Một cơ quan của Liên Hợp Quốc tuyên bố đây là “vụ cháy rừng nguy hiểm nhất từng được ghi nhận” ở nước này.
CEO của UBS, Sergio Ermotti, cho biết công ty ông sẽ có một năm “bản lề” sau khi công bố khoản lỗ 279 triệu USD trong kết quả quý 4. Ngân hàng đầu tư Thụy Sĩ đang nỗ lực giải quyết các chi tiết của vụ sáp nhập Credit Suisse đầy tốn kém. UBS cho biết sẽ tìm cách tiết kiệm thêm 3 tỷ USD từ việc sáp nhập, bên cạnh mục tiêu 10 tỷ USD trước đó. Ngân hàng cũng thông báo khởi động lại chương trình mua lại cổ phiếu, vốn đã bị đóng băng kể từ tháng 3 năm ngoái.
BP, một công ty năng lượng lớn của Anh, đã báo cáo kết quả năm tốt thứ hai kể từ 2012 (mặc dù lợi nhuận đã giảm từ mức cao kỷ lục năm ngoái). Cổ phiếu tăng sau khi CEO Murray Auchincloss cho biết ông sẽ đẩy nhanh tiến trình mua lại cổ phiếu. Những con số ấn tượng trên sẽ trấn an các nhà đầu tư, những người đang hoài nghi nỗ lực lấn sân sang năng lượng tái tạo của BP cũng như cá nhân ông Auchincloss, người gần đây đã phải bác bỏ những tin đồn rằng BP là mục tiêu tiếp quản của một số bên.
Ursula von der Leyen, người đứng đầu Ủy ban châu Âu, đã từ bỏ kế hoạch giảm một nửa việc sử dụng thuốc trừ sâu của nông dân. Bà nói nó đã trở thành một “biểu tượng của sự chia rẽ;” khi nông dân từ khắp EU đều đồng loạt phản đối các quy định về môi trường của khối. Giá cổ phiếu của hãng thuốc trừ sâu Bayer tăng 2% sau tin này.
Con số trong ngày: 1.000 USD, là giá của một chiếc máy bay không người lái Scalpel của Ukraine.
TIÊU ĐIỂM
Kinh tế Nga ổn định bất chấp khó khăn
Trong những tháng đầu tiên của cuộc xâm lược Ukraine, nền kinh tế Nga dường như đứng trên bờ vực suy thoái. Tuy nhiên, sau giai đoạn hỗn loạn ngắn ngủi khi các biện pháp trừng phạt quốc tế được áp dụng, nền kinh tế bắt đầu ổn định trở lại. Số liệu công bố vào thứ Tư dự kiến sẽ cho thấy GDP đang tăng khoảng 4% một năm. Điều đó có nghĩa là tổng thống Nga, Vladimir Putin, đang lãnh đạo một trong những nền kinh tế tăng trưởng tốt nhất thế giới.
Nhưng trước mặt ông Putin là một nghịch lý, khi nền kinh tế phát triển quá nhanh. Trong những tháng gần đây, bộ tài chính đã bơm rất nhiều tiền vào nền kinh tế, đặc biệt là để thúc đẩy nỗ lực chiến tranh. Lạm phát do vậy đã lên cao, khoảng 7% một năm. Tiền lương đang tăng vọt vì nhu cầu lao động cao ngất ngưởng trong khi nguồn cung bị hạn chế (các số liệu cũng sẽ cho thấy tỷ lệ thất nghiệp đang ở gần mức thấp nhất mọi thời đại). Tuy nhiên, dù lạm phát có khó chịu, so với những gì nhiều người Nga từng mong đợi cách đây hai năm, nền kinh tế của họ đã tỏ ra ổn định đáng ngạc nhiên.
Liệu Uber có tạo được lợi nhuận trong năm nay?
Từ khi thành lập vào năm 2009 cho đến đầu năm 2023, Uber không làm ra được một đồng lợi nhuận nào. Nhưng đến năm ngoái, công ty gọi xe lớn nhất thế giới đã báo cáo lợi nhuận hoạt động đầu tiên. Từ đó, giá cổ phiếu của công ty tăng 180%, thành tích tốt thứ ba trong số các công ty S&P 500.
Vào thứ Tư Uber sẽ công bố kết quả quý. Liệu hãng có tiếp tục hoạt động tốt? Các dấu hiệu đều đầy hứa hẹn. Doanh thu từ việc hiển thị quảng cáo trong ứng dụng Uber đang tăng lên. Sau thời kỳ suy thoái, nguồn cung tài xế hiện đã dồi dào, một phần vì ngày càng có nhiều người đi tìm việc làm.
Nhưng cũng có một số trở ngại. EU đang tìm cách phân loại lại những người làm việc trên nền tảng kỹ thuật số thành nhân viên chính thức, thay vì nhân viên hợp đồng. Điều này sẽ buộc các công ty như Uber phải chi các khoản lợi ích cho nhân viên và đẩy chi phí lên cao. Ngoài ra, các đối thủ nhỏ hơn, như Lyft, cũng đang thèm khát giành thị phần. Uber có thể gặp khó khăn trong việc lặp lại thành công của năm 2023.
Sức hút của Trump trên truyền hình Mỹ đã giảm
Les Moonves, khi đó là giám đốc đài truyền hình CBS, đã nói về chiến dịch tranh cử tổng thống của Donald Trump vào năm 2016 là: “Điều đó có thể không tốt cho nước Mỹ, nhưng cực kỳ tốt cho CBS.” Các bình luận điên rồ của ông Trump và khả năng có một chiến thắng bất ngờ giúp tỉ lệ người xem tăng vọt.
Tuy vậy, phần tiếp theo tỏ ra kém thú vị hơn. Những gã khổng lồ tin tức truyền hình cáp như Fox, sẽ công bố kết quả quý vào thứ Tư, đã không có “cú hích Trump” như trong những năm bầu cử gần đây. Lượng người theo dõi tin tức của Fox về cuộc họp kín ở Iowa vào tháng trước thấp hơn một phần ba so với năm 2020 hay 2016. Các đối thủ như CNN và MSNBC cũng ghi nhận điều tương tự.
Tính bất ngờ của ông Trump không còn nữa. Và các cuộc thăm dò cho thấy rất ít người Mỹ hào hứng với ông hoặc đối thủ 81 tuổi của ông, Joe Biden. Hơn nữa, những tin tức liên tục về bệnh dịch và chiến tranh đã khiến người xem kiệt sức.
Tổng thống độc tài của Azerbaijan ra tái tranh cử
Tổng thống Ilhem Aliyev, người kế nhiệm cha năm 2003, sẽ tái tranh cử vào thứ Tư. Ông gần như chắc chắn sẽ giành chiến thắng. Phe đối lập hầu như im lặng – ít nhất 13 nhà báo đã bị bắt vì các cáo buộc bịa đặt về buôn lậu, tống tiền và côn đồ trong thời gian chuẩn bị cho cuộc bầu cử. Azerbaijan hiện đứng thứ 151 trên 180 nước trong Chỉ số Tự do Báo chí Thế giới do Tổ chức Phóng viên Không Biên giới công bố, xếp sau cả Sudan và Libya.
Ông Aliyev, người đã kêu gọi bầu cử sớm hơn một năm so với quy định của hiến pháp, đang trên đà thắng lợi. Việc Nga xâm lược Ukraine giúp ích cho ông ít nhiều. Cuộc chiến đã khiến các nhà lãnh đạo khu vực và phương Tây bận tâm khi Azerbaijan tái chiếm Nagorno-Karabakh, một vùng đất ly khai có đa số người Armenia, vào tháng 9 năm 2023. Hơn 100.000 người đã chạy trốn khỏi lãnh thổ vì sợ bị đàn áp. Và khi EU tìm cách loại bỏ khí đốt của Nga, họ đã đồng ý tăng gấp đôi nhập khẩu khí đốt từ Azerbaijan cho tới năm 2027. Khi Azerbaijan chuẩn bị tổ chức hội nghị thượng đỉnh về khí hậu COP29 vào tháng 11 năm nay, ông Aliyev dường như không thể bị ngăn cản.
