Nguồn: Young Muhammad Ali knocks out Sonny Liston for first world title, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1964, Cassius Clay, 22 tuổi, đã gây chấn động giới cá cược quyền anh khi lật đổ nhà vô địch hạng nặng thế giới Sonny Liston bằng một cú knock-out kỹ thuật ở hiệp thứ bảy. Liston, người từng hai lần hạ gục nhà vô địch cũ Floyd Patterson chỉ trong một hiệp, được đánh giá cao hơn với tỷ lệ 8 ăn 1. Tuy nhiên, Clay dự đoán mình sẽ chiến thắng, tự hào tuyên bố rằng bản thân sẽ “bay như bướm, đốt như ong,” rồi hạ gục Liston ở hiệp thứ tám.
Chàng trai trẻ nhanh nhẹn và khéo ăn nói, sau này được biết đến với tên gọi Muhammed Ali, đã không mất nhiều thời gian để thực hiện lời tuyên bố của mình – Liston, người phàn nàn về chấn thương vai, đã không ra thi đấu sau tiếng chuông bắt đầu hiệp thứ bảy. Chỉ vài phút sau, nhà vô địch hạng nặng mới đã được xướng tên.
Cassius Marcellus Clay Jr. sinh năm 1942 ở Louisville, Kentucky. Ông bắt đầu tập quyền anh khi mới 12 tuổi và đến năm 18 tuổi đã tích lũy được thành tích hơn 100 trận thắng trong các cuộc thi đấu nghiệp dư. Năm 1959, ông giành được danh hiệu hạng nặng Găng Tay Vàng Quốc tế và năm 1960 thì giành huy chương vàng hạng bán nặng tại Thế vận hội Mùa hè ở Rome. Clay chuyển sang thi đấu chuyên nghiệp sau Thế vận hội và đã bất bại trong 19 trận liên tiếp, theo đó giành được quyền thách đấu với Sonny Liston, người từng đánh bại Floyd Patterson vào năm 1962 để giành danh hiệu hạng nặng.
Ngày 25/02/1964, 8.300 khán giả đã tập trung tại nhà thi đấu Convention Hall ở Miami Beach để xem liệu Cassius Clay, được mệnh danh là “Louisville Lip,” có thể biến lời nói thành hành động hay không. Ngôi sao mới nổi đã chứng minh mình không phải kẻ khoác lác khi có thể tránh được những cú đánh mạnh mẽ của Liston và cùng lúc tung ra những cú đấm nhanh và dồn dập vào đầu đối thủ. Liston bị chấn thương vai ngay trong hiệp đầu tiên, một số cơ bị tổn thương sau khi ông để hụt mất mục tiêu nhanh nhạy của mình. Khi Liston quyết định dừng trận đấu giữa hiệp thứ sáu và thứ bảy, ông và Clay gần như bằng điểm số. Một số người suy đoán rằng Liston đã giả chấn thương và chấp nhận thua trận, nhưng không có bằng chứng thực sự nào, chẳng hạn như sự thay đổi đáng kể trong tỷ lệ cược ngay trước trận đấu, để hỗ trợ cho tuyên bố này.
Để ăn mừng chiến thắng giành danh hiệu hạng nặng thế giới, Clay đã tham dự một bữa tiệc riêng tại một khách sạn ở Miami. Cùng góp mặt trong bữa tiệc này là bạn thân của ông, Malcolm X, một lãnh đạo thẳng thắn của nhóm Hồi giáo Mỹ gốc Phi được gọi là Quốc gia Hồi giáo (Nation of Islam). Hai ngày sau, Clay chính thức tuyên bố gia nhập Quốc gia Hồi giáo và bảo vệ quan điểm phân biệt chủng tộc của tổ chức này trong khi nói về tầm quan trọng của Hồi giáo trong cuộc đời mình. Cuối năm đó, Clay, hậu duệ của một người từng là nô lệ, đã từ bỏ cái tên vốn được chủ nô đặt cho gia đình ông và lấy tên Hồi giáo là Muhammad Ali.
Muhammad Ali sẽ trở thành một trong những nhân vật thể thao vĩ đại nhất thế kỷ 20, nhờ cả ảnh hưởng xã hội và chính trị, cũng như sự xuất sắc trong môn thể thao ông lựa chọn. Sau khi bảo vệ thành công danh hiệu của mình chín lần, ông đã bị tước danh hiệu đó vào năm 1967 sau khi từ chối gia nhập quân đội Mỹ với lý do là một giáo sĩ Hồi giáo và theo đó là người phản đối lương tâm. Năm đó, Ali bị kết án 5 năm tù vì vi phạm Đạo luật Nghĩa vụ (Selective Service Act) nhưng được cho phép tự do trong khi kháng cáo quyết định. Mức độ nổi tiếng của ông dần giảm sút, nhưng nhiều người trên thế giới đã ca ngợi lập trường dũng cảm của Muhammad Ali khi chống lại Chiến tranh Việt Nam.
Năm 1970, ông được phép trở lại sàn đấu quyền anh, và trong năm tiếp theo, Tối cao Pháp viện đã lật ngược bản án trốn nghĩa vụ của ông. Năm 1974, Ali đã giành lại danh hiệu hạng nặng trong trận đấu với George Foreman tại Zaire, và bảo vệ thành công danh hiệu này trong cuộc tranh tài khốc liệt kéo dài 15 hiệp với Joe Frazier ở Philippines vào năm sau. Năm 1978, ông để tuột danh hiệu vào tay Leon Spinks, nhưng sau đó trong cùng năm đã đánh bại Spinks trong trận tái đấu, trở thành võ sĩ đầu tiên giành được danh hiệu hạng nặng ba lần. Ali giải nghệ vào năm 1979 nhưng quay trở lại sàn đấu hai lần vào đầu những năm 1980. Năm 1984, ông được chẩn đoán mắc hội chứng Parkinson do những cú đánh trong quyền anh, và kể từ đó, chức năng vận động của ông suy giảm dần. Năm 1990, ông được vinh danh tại Đại sảnh Danh vọng Quyền Anh Quốc tế. Năm 1996, ông châm đuốc Olympic tại lễ khai mạc Thế vận hội Mùa hè ở Atlanta, Georgia. Con gái của Ali, Laila, cũng bắt đầu sự nghiệp quyền anh vào năm 1999.
Trong một buổi lễ tại Nhà Trắng vào tháng 11/2005, Ali được trao Huân chương Tự do Tổng thống. Ngày 03/06/2016, Ali đã qua đời sau một thời gian sức khỏe giảm sút.
