Nguồn: F. Scott Fitzgerald’s first novel published, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1920, This Side of Paradise (tựa Việt: Bên này địa đàng) đã được xuất bản, ngay lập tức đưa F. Scott Fitzgerald, 23 tuổi, lên đỉnh cao danh vọng và giàu có.
Được đặt tên theo tổ tiên của mình là Francis Scott Key, tác giả của quốc ca Mỹ, The Star Spangled Banner (Lá cờ lấp lánh ánh sao), Fitzgerald sinh ra ở St. Paul, Minnesota, trong một gia đình trung lưu sa sút. Nhờ sự bảo trợ của một người dì khá giả, Fitzgerald đã được cho đi học trường nội trú ở New Jersey vào năm 1911, và hai năm sau theo học tại Đại học Princeton. Dù Fitzgerald tích cực tham gia các câu lạc bộ sân khấu, nghệ thuật, và các hoạt động khác của trường đại học, nhưng tiềm lực tài chính của ông thua xa so với các bạn cùng lớp, và địa vị kẻ ngoài cuộc, dù có thật hay chỉ tưởng tượng, đã khiến ông luôn cảm thấy cay đắng. Fitzgerald rời Princeton sau ba năm và gia nhập quân đội trong Thế chiến I.
Trong thời gian phục vụ trong quân ngũ, ông được đưa đi đóng quân ở Montgomery, Alabama, nơi ông nảy sinh tình cảm với Zelda Sayre, cô con gái được nuông chiều của một Thẩm phán Tòa án Tối cao tiểu bang. Giống như nữ chính trong The Great Gatsby (Gatbsy Vĩ đại), Sayre đã từ chối chàng trai trẻ, lo sợ chàng trai sẽ không thể chu cấp cho cô, và giống như Gatsby, Fitzgerald thề sẽ giành lại cô. Ông chuyển đến New York, tập trung chỉnh sửa lại cuốn tiểu thuyết về Princeton mà ông đã bắt đầu viết ở trường đại học, và nhanh chóng trở thành tác giả trẻ tuổi nhất từng được xuất bản bởi Scribner’s. Sau khi nắm trong tay danh tiếng và tài sản, ông thuyết phục Zelda kết hôn với mình, và cả hai bắt đầu một cuộc sống hào nhoáng ở New York với những bữa tiệc xa hoa và nhiều trò xa xỉ khác.
Vợ chồng Fitzgerald sống vượt xa khả năng chi trả của mình và sớm lâm vào cảnh nợ nần chồng chất. Với hy vọng cắt giảm chi tiêu, họ quyết định chuyển đến châu Âu, nơi họ kết bạn với những nhà văn đồng hương khác, bao gồm Ernest Hemingway và Gertrude Stein. Trong thời gian ở châu Âu, Fitzgerald đã hoàn thành kiệt tác The Great Gatsby (1925) của mình.
Dù Fitzgerald đã xuất bản hàng tá truyện ngắn – tổng cộng là 178 truyện trong suốt cuộc đời, và được trả thù lao hậu hĩnh – nhưng khoản nợ của vợ chồng họ vẫn ngày càng tăng. Fitzgerald chìm trong cơn nghiện rượu, còn vợ ông ngày càng bất ổn tinh thần. Năm 1930, bà trải nghiệm lần suy sụp tinh thần đầu tiên và phải vào viện điều trị. Sayre sau đó đã dành phần còn lại của cuộc đời mình trong một trại điều dưỡng.
Cuốn tiểu thuyết tiếp theo của Fitzgerald, Tender Is the Night (tựa Việt: Dịu dàng là đêm/Cuộc tình bỏ đi), không gây được tiếng vang với công chúng Mỹ, và tài sản của ông cứ thế giảm dần. Năm 1937, ông chuyển đến Hollywood để thử sức với nghề viết kịch bản. Sau khi rơi vào lưới tình một nhà báo chuyên viết về tin đồn ở Hollywood, Fitzgerald đã cai rượu, và bắt đầu nỗ lực quay lại với văn chương, nhưng không may qua đời vì đau tim vào năm 1940, ở tuổi 44.
