Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Hội nghị thượng đỉnh kéo dài hai ngày về Ukraine đã kết thúc bằng một tuyên bố chung được 80 quốc gia ký kết, trong đó tuyên bố “sự toàn vẹn lãnh thổ” của Ukraine phải là nền tảng cho bất kỳ nền hòa bình nào. Trước đó, lãnh đạo Đức và Ý đã chỉ trích đề xuất ngừng bắn do tổng thống Nga Vladimir Putin đề xuất hôm thứ Sáu kêu gọi Ukraine rút quân khỏi 4 vùng lãnh thổ mà Nga đã chiếm giữ trong chiến tranh. Olaf Scholz gọi đề xuất này là “nền hòa bình độc tài.”
Binyamin Netanyahu gọi việc tạm dừng hoạt động quân sự 11 tiếng hàng ngày do Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) công bố là “không thể chấp nhận được,” theo lời một quan chức. IDF hôm Chủ nhật cho biết họ sẽ dừng hoạt động trên con đường dẫn ra khỏi biên giới với Ai Cập để cho phép viện trợ nhân đạo đến với người Gaza. Họ sau đó làm rõ rằng chiến dịch ở thành phố Rafah vẫn tiếp tục.
Theo bộ nội vụ Pháp, khoảng 250.000 người đã tham gia biểu tình phản đối phe cực hữu Pháp vào thứ Bảy. Đảng cánh hữu Mặt trận Quốc gia đã thu về kết quả tốt đáng ngạc nhiên trong bầu cử châu Âu hồi đầu tháng, khiến tổng thống Emmanuel Macron phải gấp rút kêu gọi tổ chức bầu cử quốc hội sớm. Ông Macron nhấn mạnh rằng Pháp cần một “khoảnh khắc làm rõ” sau kết quả, nhưng canh bạc của ông có thể gây ra thiệt hại không đáng có trên khắp lục địa.
Với nhiệt độ tăng vọt trên 40 độ C, 19 người đã thiệt mạng khi tham dự lễ hành hương ở Ả Rập Saudi. Nhiệt độ ở Bán đảo Ả Rập đang tăng nhanh hơn mức trung bình toàn cầu do biến đổi khí hậu, khiến cuộc hành hương quan trọng nhất của người Hồi giáo ngày càng trở nên nguy hiểm. Chính phủ Jordan xác nhận 14 công dân nước này đã chết vì say nắng, trong khi Hội Chữ thập đỏ Iran xác nhận cái chết của 5 người Iran.
CNN công bố các quy tắc của cuộc tranh luận trên truyền hình đầu tiên giữa Joe Biden và Donald Trump vào ngày 27/6. Sau một sự kiện kỳ lạ vào năm 2020, trong đó ông Trump liên tục ngắt lời đối thủ của mình, lần này cuộc tranh luận sẽ chỉ mở micrô của người đang nói. Hai ứng viên không được phép dùng đạo cụ hoặc ghi chú viết sẵn. Cuộc tranh luận là cơ hội tốt nhất để Joe Biden giành lại vị thế trong cuộc đua tổng thống.
New Caledonia sẽ rút ngắn lệnh giới nghiêm ban đêm được áp đặt từ sau thời điểm hỗn loạn vào tháng trước, và mở lại sân bay quốc tế ở thủ đô. Bạo lực bùng phát vào ngày 13 tháng 5 để đáp lại một đạo luật được đề xuất, hiện đã bị đình chỉ, nhằm mở rộng quyền bầu cử cho các công dân Pháp mới chuyển đến lãnh thổ thuộc Pháp này. Chín người chết, trong đó có hai cảnh sát.
Lý Cường đã đến thăm vườn thú Adelaide, nơi ông tặng hai con gấu trúc cho Australia như một cử chỉ thiện chí. Thủ tướng Trung Quốc đang có chuyến thăm bốn ngày nhằm cho thấy quan hệ giữa hai nước đang được cải thiện sau nhiều năm thù địch và tranh chấp thương mại. Những chú gấu trúc ngoại giao mới nhất của Trung Quốc sẽ thay thế Wang Wang và Fu Ni, hai sứ giả gấu trúc đang ở sở thú này.
Con số trong ngày: 5%, là tỷ lệ các liệu pháp y sinh có thử nghiệm trên động vật được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA) Hoa Kỳ phê duyệt.
TIÊU ĐIỂM
Trung Quốc sắp tổ chức hội nghị trung ương bàn về kinh tế
Dữ liệu kinh tế mới của Trung Quốc được công bố hôm thứ Hai, bao gồm số liệu thống kê hàng tháng về sản xuất công nghiệp, doanh số bán lẻ, đầu tư bất động sản, cùng nhiều thứ khác, có ý nghĩa quan trọng một cách bất thường. Đây có thể là dữ liệu cứng cuối cùng cho các nhà lãnh đạo đất nước trước khi họ tập trung vào tháng tới tại Bắc Kinh cho “Hội nghị Trung ương Ba” về cải cách kinh tế. Còn nhớ, Hội nghị Trung ương 3 năm 1978 đã mở đường cho Trung Quốc dần từ bỏ mô hình kế hoạch hóa tập trung.
Dữ liệu tháng trước cho thấy nhu cầu nước ngoài vẫn còn mạnh, với xuất khẩu tăng 7,6% trong tháng 5 so với năm ngoái. Song nhu cầu trong nước vẫn yếu, khi giá tiêu dùng chỉ tăng 0,3%. Thực tế lẫn lộn này cho thấy các nhà lãnh đạo Trung Quốc chưa làm đủ để giải cứu nền kinh tế khỏi cuộc suy thoái niềm tin. Nhưng dữ liệu có thể không tệ đến mức khiến họ phải mạnh tay hơn.
Hôm nay EU chọn chủ tịch Uỷ ban châu Âu
27 nhà lãnh đạo quốc gia của Liên minh châu Âu sẽ gặp nhau tại Brussels trong bữa tối thân mật vào thứ Hai. Tại đây, họ dự kiến sẽ đồng ý cho Ursula von der Leyen làm tiếp nhiệm kỳ hai trên cương vị chủ tịch Ủy ban châu Âu, cơ quan điều hành đầy quyền lực của khối. Nhóm chính trị trung hữu của bà, Đảng Nhân dân châu Âu, đứng đầu trong các cuộc bầu cử châu Âu hồi đầu tháng, và các đồng minh theo chủ nghĩa tự do và chủ nghĩa xã hội trung dung của bà cũng làm đủ tốt để giúp bà chiếm đa số trong Nghị viện châu Âu, nơi sẽ phê chuẩn lựa chọn của các nhà lãnh đạo EU.
Những chức vụ hàng đầu khác cũng cần được quyết định bao gồm chủ tịch Hội đồng châu Âu, người chủ trì cuộc họp của các nhà lãnh đạo quốc gia. António Costa, cựu thủ tướng theo xu hướng xã hội chủ nghĩa của Bồ Đào Nha, là ứng viên hàng đầu. Để mang lại sự cân bằng, các nhà lãnh đạo EU muốn một chính trị gia theo chủ nghĩa tự do đến từ rìa phía đông của EU làm uỷ viên phụ trách ngoại giao. Kaja Kallas, thủ tướng Estonia, là lựa chọn phù hợp. Nhưng một số người lo ngại về lập trường chỉ trích không ngừng của bà đối với nước láng giềng Nga.
Người Gaza đón lễ Eid trong bất hạnh
Kỳ nghỉ lễ Eid al-Adha, bắt đầu vào lúc hoàng hôn ngày thứ Bảy, là thời điểm các gia đình giàu có giết thịt một con vật và chia sẻ nó với người nghèo. Nhưng năm nay người Gaza không có mấy lý do để ăn mừng. Khi các gia đình tụ tập để cầu nguyện chung vào sáng Chủ nhật, họ sẽ thấy xung quanh mình là đống đổ nát của những khu dân cư bị ném bom nặng nề. Một bữa ăn mừng lễ Eid giờ đây là lựa chọn xa xỉ. Trong nền kinh tế thời chiến của Gaza, một con cừu có giá lên tới 3.000 USD.
Cuộc tấn công của Israel trong và xung quanh thành phố Rafah, phía nam Gaza, đã làm gián đoạn dòng viện trợ nhân đạo. Hôm Chủ nhật, các lực lượng vũ trang đã thông báo “tạm dừng chiến thuật” 11 tiếng mỗi ngày dọc theo tuyến đường từ Kerem Shalom, cửa khẩu thương mại chính ở miền nam Gaza. Điều đó có thể giúp các cơ quan viện trợ tiếp nhận và cung cấp vật tư. Nhưng đó chỉ là niềm an ủi nho nhỏ đối với người dân Gaza, khi họ trải qua một ngày lễ thiếu thốn ngay cả những nhu cầu cơ bản, chưa nói đến các bữa ăn truyền thống để mừng lễ.
Tình hình kinh tế vĩ mô của Ý
Số liệu lạm phát tháng 5 của Ý, được công bố vào thứ Hai, sẽ cung cấp thêm bằng chứng về sự hạ cánh nhẹ nhàng sau làn sóng tăng giá hậu đại dịch. Một ước tính tạm thời dự đoán lạm phát sẽ giữ ổn định ở mức 0,8% so với tháng 5 năm trước, đưa Ý nằm trong số những quốc gia có lạm phát thấp nhất EU. Dù vậy thất nghiệp đang ở mức thấp nhất kể từ năm 2008. Và Ủy ban châu Âu đã tăng dự báo tăng trưởng GDP của Ý trong năm 2024 từ 0,7% lên 0,9%.
Nhưng các nhà đầu tư lo ngại về nợ công của Ý, tương đương 137% GDP vào cuối năm 2023. Tăng trưởng chậm có thể đẩy tỷ lệ đó lên cao hơn, trừ khi các bộ trưởng của bà Giorgia Meloni có thể kiểm soát chặt chẽ chi tiêu. Tương lai bất định của châu Âu sau thành tích của phe cực hữu trong cuộc bầu cử châu Âu tháng này càng khiến các nhà đầu tư thêm lo lắng. Khoảng cách lợi suất giữa trái phiếu Đức và Ý, thước đo niềm tin của nhà đầu tư, đã tăng trong tháng qua từ dưới 1,3% lên hơn 1,5%.
