Nguồn: Author Erich Maria Remarque born, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 1898, Erich Maria Remarque, tác giả cuốn tiểu thuyết vĩ đại về Thế chiến I, Im Westen nichts Neues (Phía Tây không có gì lạ), đã chào đời ở Osnabruck, Đức.
Là sinh viên của Đại học Munster, Remarque bị bắt nhập ngũ vào quân đội Đức năm 18 tuổi. Ông chiến đấu trên Mặt trận phía Tây trong Thế chiến I và đã bị thương không dưới năm lần, lần cuối cùng rất nặng. Sau chiến tranh, ông làm nhiều công việc khác nhau – giáo viên, thợ đẽo đá, tay đua xe, nhà báo thể thao – trong khi nỗ lực hoàn thành cuốn tiểu thuyết mà ông đã ấp ủ từ thời chiến. Được xuất bản tại Đức năm 1929, với tựa đề Im Westen Nichts Neues, cuốn sách đã bán được 1,2 triệu bản trong vòng một năm; bản dịch tiếng Anh, All Quiet on the Western Front, xuất bản cùng năm đó, cũng đạt được thành công tương tự. Sau đó, nó được dịch sang 12 thứ tiếng và được dựng thành một bộ phim Hollywood nổi tiếng vào năm 1930.
Thành công vang dội của Im Westen Nichts Neues phần lớn là do nó phản ánh sự vỡ mộng sâu sắc về cuộc chiến, điều đã ám ảnh nhiều người trong những năm 1920. Được ca ngợi là một tiểu thuyết về chủ nghĩa hiện thực kiên cường, cuốn sách đã dùng những chi tiết khủng khiếp để mô tả chấn thương thể chất của chiến tranh. Remarque cũng nói lên sự thất vọng và tức giận của những người lính nghĩa vụ, bị chính phủ và các nhà lãnh đạo quân sự đưa ra chiến trường vì những lý do chính trị và quyền lực mà những người lính ấy chẳng tài nào hiểu được. Theo lời của nhân vật chính Paul Baumer “Tôi thấy những con người bị đem ra chống lại nhau, và trong im lặng, họ vô tình, ngu ngốc, ngoan ngoãn, ngây thơ, mà giết hại lẫn nhau. Tôi thấy những bộ óc thông minh nhất trên thế giới phát minh ra vũ khí và ngôn từ chỉ để khiến chiến tranh trở nên tinh vi và kéo dài hơn.”
Nhà báo nổi tiếng người Mỹ H. L. Mencken nói Im Westen Nichts Neues “chắc chắn là câu chuyện hay nhất về Thế chiến.” Cả phiên bản sách và phim năm 1930 đều bị Đức Quốc Xã cấm sau khi họ lên nắm quyền ở Đức vào năm 1933 vì cho rằng chúng gây tổn hại đến uy tín quốc gia. Remarque đã tiếp tục viết thêm chín tiểu thuyết nữa, tất cả đều đề cập đến nỗi kinh hoàng và sự vô nghĩa của chiến tranh, cũng như cuộc đấu tranh để hiểu mục đích của nó. Cuốn tiểu thuyết cuối cùng của ông, Die Nacht von Lissabon (Đêm ở Lisbon), đã không hề khoan nhượng trong việc lên án Thế chiến II và nỗ lực diệt chủng người Do Thái và những sắc tộc khác của Adolf Hitler.
Dù đã trở thành công dân Mỹ nhập tịch, trở thành thành viên câu lạc bộ về đêm của Thành phố New York thập niên 1930 và là bạn đồng hành trong nhiều năm ở Hollywood của nữ diễn viên Marlene Dietrich, Remarque lại quyết định sống phần lớn cuộc đời còn lại tại Porto Ronco, trên bờ Hồ Maggiore ở Thụy Sĩ. Ông qua đời tại Locarno năm 1970 bên cạnh vợ mình, nữ diễn viên Paulette Goddard.
