Nguồn: Sam Houston elected as president of Texas, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này 1836, Sam Houston đã được bầu làm tổng thống của Cộng hòa Texas, vùng đất giành được độc lập khỏi Mexico sau một cuộc nổi loạn quân sự thành công.
Sinh ra tại Virginia vào năm 1793, Houston chuyển đến vùng nông thôn Tennessee cùng gia đình sau khi cha ông qua đời. Ở độ tuổi là thiếu niên, ông đã bỏ nhà ra đi và sống nhiều năm với bộ tộc Cherokee. Houston đã tham gia Chiến tranh Năm 1812 và sau đó được chính phủ Mỹ bổ nhiệm quản lý việc di dời người Cherokee khỏi Tennessee đến một khu dành riêng cho người Mỹ bản địa ở Lãnh thổ Arkansas. Sau đó, ông hành nghề luật sư tại Nashville, và từ năm 1823 đến năm 1827, ông giữ chức vụ đại biểu Quốc hội Mỹ trước khi được bầu làm Thống đốc Tennessee vào năm 1827.
Một cuộc hôn nhân ngắn ngủi và thất bại đã khiến Houston từ chức và quay trở lại sống với người Cherokee. Được bộ tộc chính thức nhận làm con nuôi, ông đã đến Washington để phản đối cách đối xử của chính phủ đối với người Mỹ bản địa. Năm 1832, Tổng thống Andrew Jackson đã cử ông đến Texas (lúc đó còn là một tỉnh của Mexico) để đàm phán các hiệp ước với người Mỹ bản địa địa phương nhằm bảo vệ những người buôn bán hàng hóa ở biên giới. Houston đến Texas vào thời điểm căng thẳng đang gia tăng giữa những người định cư Mỹ và chính quyền Mexico; ông nhanh chóng trở thành nhà lãnh đạo của nhóm người định cư. Năm 1835, người Texas thành lập một chính phủ lâm thời, và một năm sau thì ban hành tuyên bố độc lập khỏi Mexico. Vào thời điểm đó, Houston được bổ nhiệm làm chỉ huy quân sự của quân đội Texas.
Dù cuộc nổi loạn đã phải chịu thất bại nặng nề tại Alamo vào đầu năm 1836, Houston đã sớm xoay chuyển vận mệnh của quân đội của mình. Vào ngày 21/04, ông chỉ huy khoảng 800 người Texas trong một trận đánh bại bất ngờ nhắm vào 1.500 lính Mexico dưới quyền Tướng Antonio Lopez de Santa Anna tại Sông San Jacinto. Santa Anna đã bị bắt, bị đưa đến cho Houston, và bị ông buộc phải ký một hiệp định đình chiến sẽ trao trả tự do cho Texas. Sau khi được điều trị y tế cho các vết thương trên chiến trường ở New Orleans, Houston trở về để giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống Cộng hòa Texas vào ngày 05/09. Sau khi giành chiến thắng, Houston tuyên bố rằng “Texas sẽ lại ngẩng cao đầu và đứng giữa các quốc gia…. Nó phải làm như vậy, vì không quốc gia nào trên thế giới có thể so sánh với nó về lợi thế tự nhiên.”
Houston giữ chức tổng thống của nước cộng hòa cho đến năm 1838, sau đó đắc cử thêm một lần nữa từ năm 1841 đến năm 1844. Dù đã có kế hoạch nghỉ hưu, Houston vẫn giúp Texas giành được quyền gia nhập liên bang Hoa Kỳ vào năm 1845 và được bầu làm một trong hai thượng nghị sĩ đầu tiên của tiểu bang. Ông đã phục vụ ba nhiệm kỳ tại Thượng viện và ứng cử thành công chức Thống đốc Texas vào năm 1859. Khi Nội chiến đang cận kề, Houston đã thất bại khi phản đối việc ly khai và bị phế truất khỏi chức vụ vào tháng 03/1861 sau khi từ chối tuyên thệ trung thành với Hợp bang miền Nam. Ông qua đời vì bệnh viêm phổi vào năm 1863.
