Nguồn: Massive earthquake strikes Haiti, History.com
Biên dịch: Nguyễn Thị Kim Phụng
Vào ngày này năm 2010, Haiti đã bị tàn phá bởi một trận động đất kinh hoàng. Dù nhận được hỗ trợ từ khắp nơi trên thế giới, nhưng quốc gia nhỏ bé này vẫn chưa thể phục hồi hoàn toàn.
Haiti có lịch sử hoạt động địa chấn dày đặc – những trận động đất tàn khốc đã được ghi nhận tại đây vào các năm 1751, 1770, 1842, và 1946. Đảo Hispaniola, nơi được người Haiti chia sẻ với Cộng hòa Dominica, nằm giữa hai mảng kiến tạo lớn, Bắc Mỹ và Caribe. Sự thật là Thủ đô Port-au-Prince của Haiti nằm ngay trên đường đứt gãy này.
Dù có hiểu biết và cảnh báo từ các nhà địa chấn học rằng một trận động đất khác có khả năng xảy ra trong tương lai gần, nhưng tình trạng nghèo đói của đất nước có nghĩa là cơ sở hạ tầng và các dịch vụ khẩn cấp không được chuẩn bị để ứng phó với các tác động của một thảm họa thiên nhiên.
Trận động đất năm 2010 đã xảy ra ngay trước 5 giờ chiều. Nó được cảm nhận ở cả những nơi xa như Cuba và Venezuela, nhưng tâm chấn của trận động đất mạnh 7,0 độ richter chỉ cách Port-au-Prince khoảng 25km. Tám cơn dư chấn xảy ra cùng ngày và ít nhất 52 cơn dư chấn khác được ghi nhận trong hai tuần tiếp theo. Hậu quả thật thảm khốc. Tất cả các bệnh viện của thủ đô, cũng như ba cơ sở do tổ chức Bác sĩ Không Biên giới điều hành, đều bị thiệt hại nghiêm trọng, tương tự là sân bay và cảng biển của Port-au-Prince, những nơi không còn có thể hoạt động. Các dịch vụ viễn thông bị ảnh hưởng nghiêm trọng, các tuyến đường chính không thể đi qua, và gần 300.000 tòa nhà, hầu hết là nhà ở, bị hư hại đếm mức không thể sửa chữa được. Tòa nhà Quốc hội và Nhà thờ Port-au-Prince cũng bị phá hủy.
Số người thiệt mạng là rất lớn và vẫn chưa thể tính toán chính xác. Một số ước tính đưa ra con số người chết vào khoảng 40-50.000, trong khi chính phủ Haiti ước tính rằng hơn 316.000 người đã chết, nhưng tất cả các cơ quan chức năng đều thừa nhận rằng số người chết thực sự không thể đếm được. Khoảng 1 triệu người đã phải di dời.
Tin tức và hình ảnh về trận động đất, bao gồm cả ảnh chụp Cung điện Quốc gia bị hư hại nặng nề, đã nhanh chóng dẫn đến một đợt hỗ trợ nhân đạo lớn. Cộng hòa Dominica và Hội Chữ thập đỏ Dominica đã phản ứng ngay lập tức bằng các chuyến hàng cứu trợ khẩn cấp và các chuyến không vận đến các bệnh viện Dominica. Các quốc gia từ mọi châu lục đã đóng góp tiền, hàng tiếp tế, và nhân lực. Sân bay Port-au-Prince hoạt động suốt ngày đêm nhưng không thể tiếp nhận tất cả những người đến nơi. Các lực lượng không quân nước ngoài, bao gồm cả lực lượng của Mỹ và Anh, đã vận chuyển những người sống sót bằng đường hàng không đến các tàu bệnh viện ngoài khơi, và một số hàng tiếp tế đã được thả xuống hòn đảo bằng dù. Chương trình từ thiện “Hy vọng cho Haiti” được tổ chức vào ngày 22/01 đã phá kỷ lục khi quyên góp được 58 triệu đô la chỉ trong một ngày.
Dù phản ứng nhân đạo diễn ra ngay lập tức và rất mạnh mẽ, nhưng cơ sở hạ tầng bị tàn phá của Haiti đã khiến việc cung cấp viện trợ trở nên khó khăn. Tình trạng ở đây vẫn được phân loại là trường hợp khẩn cấp sáu tháng sau trận động đất. Một triệu người trên đảo phải sống trong lều trại và một trận dịch tả bùng phát vào tháng 10 đã cướp đi sinh mạng của hơn 3.300 người. Việc Haiti đã phục hồi hoàn toàn hay chưa vẫn còn là vấn đề gây tranh cãi, nhưng hậu quả của trận động đất vẫn còn rõ rệt trong thập kỷ tiếp theo.
