12/09/1990: Các nước Đồng minh từ bỏ quyền chiếm đóng Đức

image-17505-galleryV9-abcd

Nguồn: “German occupation rights are relinquished”, History.com, truy cập ngày 11/09/2015.

Biên dịch và Hiệu đính: Nguyễn Ngọc Tường Ngân

Vào ngày này năm 1990, đại diện Hoa Kỳ, Anh, Pháp và Liên Xô đã ký một thỏa thuận từ bỏ tất cả các quyền chiếm đóng ở Đức. Hành động mang tính biểu tượng này đã dọn đường cho Đông Đức và Tây Đức tái thống nhất.

Năm 1945, các cường quốc Đồng minh gồm Mỹ, Anh, Pháp và Liên Xô đồng ý rằng nước Đức phát xít bại trận sẽ được chia thành bốn khu vực chiếm đóng, mỗi quốc gia phụ trách một khu vực. Berlin sẽ được chia tương tự như vậy. Việc chia tách được dự kiến chỉ mang tính tạm thời, nhưng những thù hận Chiến tranh Lạnh nhanh chóng phát triển sau Thế chiến II và sự phân chia giữa các vùng do Liên Xô và ba quốc gia còn lại kiểm soát đã trở thành vĩnh viễn.

Vào cuối những năm 1940, các vùng do Mỹ, Pháp, và Anh kiểm soát đã được hợp nhất thành Tây Đức và vùng do Liên Xô quản lý trở thành Đông Đức. Sự chia cắt trở thành biểu tượng của Chiến tranh Lạnh, và một nước Đức bị chia cắt đã trở thành bối cảnh của nhiều sự kiện kịch tính thời kỳ này, ví dụ như cuộc Không vận Berlin. Năm 1961, chính quyền Đông Đức bắt đầu cho xây dựng bức tường Berlin, phân chia Đông và Tây Berlin một cách vật lý.

Tuy nhiên, tới năm 1989, sự kìm kẹp của chủ nghĩa cộng sản ở Đông Đức đã nhanh chóng bị sụp đổ. Liên Xô, vốn phải đối mặt với các vấn đề kinh tế và chính trị nghiêm trọng của chính mình, không thể làm được gì nhiều để cứu vãn chế độ cộng sản Đông Đức. Tháng 11 năm 1989, chính phủ Đông Đức thông báo rằng Bức tường Berlin sẽ bị phá bỏ. Năm tiếp theo, các đại diện của Đông Đức và Tây Đức đã bắt đầu các cuộc đàm phán để cuối cùng thống nhất đất nước.

Trong số rất nhiều trở ngại cần vượt qua có di sản lịch sử từ sự chiếm đóng của quân Đồng minh. Mặc dù bốn Đồng minh đã rút các lực lượng chiếm đóng của họ từ lâu và từ bỏ hầu hết các quyền chiếm đóng của mình, một số quyền hiệp ước về mặt kỹ thuật vẫn còn tồn tại, ví dụ như bốn nước vẫn có quyền “giám sát” Berlin.

Ngày 12 tháng 9 năm 1990, đại diện từ bốn quốc gia gặp nhau ở Moskva và chính thức từ bỏ tất cả các quyền chiếm đóng còn lại ở Đức. Ngoại trưởng Liên Xô Eduard Shevardnadze tuyên bố: “Chúng ta đang trải qua các sự kiện mang tính lịch sử và đầy cảm xúc… Chúng ta đã tạo ra sự phân chia trong thời kỳ Thế chiến II và giờ chúng ta đã bắt đầu bước vào một thời đại mới.” Tháng 10 năm 1990, Đông Đức và Tây Đức chính thức thống nhất dưới sự lãnh đạo của một chính phủ dân chủ.