Nguồn: Le Hong Hiep, “Reviewing Vietnam’s Economic Reforms since the CPV’s Twelfth Congress,” ISEAS Perspective, No. 2 (2017).
Biên dịch: Nguyễn Huy Hoàng
Dẫn nhập
Sau Đại hội Đảng Cộng sản lần thứ 12 diễn ra hồi tháng 1 năm 2016, Quốc hội Việt Nam đã thành lập một chính phủ mới đứng đầu là Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc vào tháng 4. Chính phủ của ông sẽ điều hành đất nước ít nhất cho đến năm 2021 khi một chính phủ mới được thành lập sau Đại hội Đảng Cộng sản lần thứ 13. Một trong những nhiệm vụ chính của ông Phúc và chính phủ cho đến khi đó là tăng cường hiệu quả hoạt động kinh tế của Việt Nam, và giám sát việc tái cấu trúc nền kinh tế hướng tới một mô hình tăng trưởng bền vững và sáng tạo hơn.
Bài viết này cung cấp một đánh giá sơ bộ về những nỗ lực nhằm hoàn thành nhiệm vụ nêu trên của chính phủ mới của Việt Nam. Bài viết lập luận rằng trái với thái độ không chắc chắn của công chúng về những khuynh hướng chính sách của ông Phúc trước Đại hội 12, ông đã tỏ ra là một nhà lãnh đạo tích cực, có tư tưởng cải cách, và thân thiện với kinh doanh. Nhiều biện pháp nhằm giải quyết những vấn đề mà chính quyền trước để lại và cải thiện môi trường kinh doanh đã mang lại những thay đổi tích cực. Tuy nhiên, chính phủ của ông Phúc vẫn đang vật lộn để giải quyết những vấn đề kinh tế lâu nay của Việt Nam, ví dụ như hệ thống ngân hàng yếu kém, khu vực nhà nước thiếu hiệu quả, và thâm hụt ngân sách tăng nhanh. Bất chấp một số kết quả bước đầu, những thách thức đối với chính phủ trong bốn năm tới vẫn còn đáng kể.
Giải quyết những vấn đề di sản kinh tế
Dưới sự quản lý của nguyên Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, nền kinh tế của Việt Nam đã đạt được những thành tựu nhất định, nhưng cũng nổi lên nhiều vấn đề lớn. Cụ thể là Việt Nam đã duy trì được tốc độ tăng trưởng GDP bình quân 5,91% trong giai đoạn 2011–15. Đến cuối năm 2015, GDP của Việt Nam là 193,4 tỷ USD, và thu nhập bình quân đầu người đạt mức 2.109 USD. Lạm phát được kiềm chế, giảm từ 18,13% năm 2011 xuống còn 0,6% năm 2015. Trong khi đó, một chính sách tiền tệ khá hiệu quả cũng giúp ổn định điều kiện vĩ mô và kích thích tăng trưởng. Lãi suất dần được cắt giảm khiến tín dụng tăng trở lại và trở nên dễ tiếp cận hơn đối với doanh nghiệp.[1] Đáng chú ý nhất là thương mại nước ngoài đã tăng đáng kể trong giai đoạn này khi kim ngạch xuất khẩu tăng 18,5% một năm, đạt 162 tỷ USD năm 2015.[2]
Mặt khác, dưới nhiệm kỳ chính phủ trước, hệ thống ngân hàng của Việt Nam còn yếu và mong manh; các doanh nghiệp nhà nước vẫn thiếu hiệu quả và xảy ra tham nhũng; trong khi thâm hụt ngân sách và nợ công tiếp tục phình to. Nếu không giải quyết những vấn đề này một cách hiệu quả, chính phủ của Thủ tướng Phúc sẽ khó có thể tăng cường thành tích kinh tế của Việt Nam một cách bền vững. Đồng thời, giải quyết thành công những vấn đề này sẽ mang lại tín nhiệm cho chính phủ mới và mang lại cho ông Phúc một cơ sở chính trị vững chắc trước Đại hội Đảng lần tới. Do đó, tiến hành cải cách để giải quyết những vấn đề này đã trở thành một trong những ưu tiên hàng đầu của Thủ tướng Phúc và chính phủ của ông.
Cải cách hệ thống ngân hàng
Năm 2015, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã có nhiều bước đi táo bạo để cải cách hệ thống ngân hàng. Cụ thể, NHNN đã giám sát năm cuộc sáp nhập được nhà nước bảo trợ giữa các ngân hàng trong nước, giảm số ngân hàng thương mại của Việt Nam từ 42 xuống còn 34.[3] Ba ngân hàng khác đã phá sản về mặt kỹ thuật cũng được NHNN quốc hữu hóa.[4] NHNN cũng đã cố gắng giảm nợ xấu trong toàn hệ thống, được công bố ở mức 3,15% trong tháng 5 năm 2015, chủ yếu bằng cách chuyển các khoản nợ xấu từ các ngân hàng thương mại sang cho Công ty Quản lý Tài sản Việt Nam (VAMC) thuộc sở hữu nhà nước.
Dưới nhiệm kỳ của Thống đốc mới Lê Minh Hưng, NHNN có kế hoạch tiếp tục sáp nhập các ngân hàng trong nước để đưa số lượng xuống còn khoảng 15–17 ngân hàng vào năm 2020. Tuy nhiên, cho đến nay vẫn chưa có kế hoạch sáp nhập mới nào được phê duyệt, và NHNN vẫn chưa công bố dự định của mình về các kế hoạch sáp nhập trong tương lai. Quá trình này rõ ràng cần có thời gian, và có thể NHNN sẽ muốn thận trọng đối với các cuộc sáp nhập tương lai nhằm đảm bảo hệ thống ngân hàng trở nên mạnh hơn chứ không phải yếu đi trong quá trình này. Ví dụ, cuộc sáp nhập Ngân hàng Phương Nam vào Sacombank năm 2015 đã có kết quả thảm hại, ít nhất là với Sacombank. Từng là một trong những ngân hàng thương mại tư nhân tốt nhất, Sacombank sau sáp nhập đang gặp khó khăn do phải tiếp nhận một số lượng lớn tài sản xấu và nợ không thanh toán được do Ngân hàng Phương Nam để lại.
Đồng thời, có vẻ NHNN vẫn chưa rõ ràng về cách làm sạch các khoản nợ xấu còn lại trong hệ thống ngân hàng, mà theo các nhà phân tích là lớn hơn nhiều so với các con số chính thức. Tìm đủ nguồn lực tài chính với rủi ro chính trị và kinh tế tối thiểu là thách thức chính. Ví dụ, sau quyết định quốc hữu hóa ba ngân hàng tư nhân năm 2015, các nhà làm luật đã chất vấn cơ sở pháp lý của quyết định này do về cơ bản sự dàn xếp này đã chuyển giao trách nhiệm giải quyết nợ xấu của ba ngân hàng này từ các chủ ngân hàng tư nhân sang chính phủ. Kết quả là trong khi một số chuyên gia kêu gọi chính phủ sử dụng sử dụng ngân sách nhà nước để giải cứu một số ngân hàng gặp khó khăn, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ đã có một tuyên bố táo bạo là chính phủ sẽ xem xét “đóng cửa” một số ngân hàng yếu kém. Tương tự, Thủ tướng Phúc tiết lộ hồi tháng 12 năm 2016 rằng chính phủ đang làm việc với Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) cùng một đối tác tư nhân Việt Nam về kế hoạch bán những ngân hàng đã bị quốc hữu hóa cho các nhà đầu tư (có khả năng là nước ngoài).[5] Nếu được thực hiện, các biện pháp như vậy sẽ phản ánh một sự thay đổi cơ bản trong tư duy và khuôn khổ pháp lý của chính phủ đối với ngành ngân hàng.
Trong khi đó, đầu năm 2016, NHNN thông báo đã chọn ra 10 ngân hàng thương mại[6] để áp dụng các tiêu chuẩn Basel II.[7] Các ngân hàng này được yêu cầu chấp hành đầy đủ Basel II trước năm 2018, trong khi các ngân hàng còn lại sẽ bắt đầu áp dụng Basel II từ năm 2019. Các tiêu chuẩn nghiêm ngặt hơn theo Basel II được kỳ vọng là sẽ giúp các ngân hàng Việt Nam cải thiện khả năng quản lý rủi ro, từ đó củng cố toàn bộ hệ thống ngân hàng. Đồng thời, áp dụng các tiêu chuẩn Basel II cũng đặt áp lực tăng vốn cho các ngân hàng Việt Nam. Như vậy, họ có thể được khuyến khích đàm phán nhiều cuộc sáp nhập với nhau hơn, điều rốt cuộc có thể giúp hệ thống ngân hàng tinh gọn và vững chắc hơn như NHNN mong muốn.
Cải cách các doanh nghiệp nhà nước
Cải cách khu vực nhà nước thiếu hiệu quả và tham nhũng tràn lan là một nhiệm vụ cấp bách khác đối với chính phủ mới. Một trong những biện pháp quan trọng là cổ phần hóa (tức tư nhân hóa một phần) các doanh nghiệp nhà nước không thiết yếu và thoái vốn khỏi các doanh nghiệp nhà nước đã cổ phần hóa.
Tuy nhiên, trong 10 tháng đầu năm 2016, chỉ có 51 doanh nghiệp nhà nước được phê duyệt cổ phần hóa. Tổng giá trị của 51 doanh nghiệp này là 32 nghìn tỷ đồng, trong đó vốn sở hữu nhà nước là 23,34 nghìn tỷ đồng. Trong cùng kỳ, 3.352 tỷ đồng cổ phần chính phủ trong các công ty cổ phần hóa đã được bán với giá 6.407 tỷ đồng.[8]
Tốc độ cải cách do đó đã không đạt được kỳ vọng của chính phủ. Tháng 6 năm 2016, Thủ tướng Phúc ban hành một nghị quyết thúc giục các cơ quan hữu quan hoàn thành chương trình cải cách doanh nghiệp nhà nước giai đoạn 2011–15 và chuẩn bị kế hoạch cho giai đoạn 2016–20. Ngoài việc tìm cách đẩy nhanh quá trình cổ phần hóa, nghị quyết này cũng nhấn mạnh nhu cầu thoái vốn khỏi các doanh nghiệp không thiết yếu. Thoái vốn càng trở nên cấp bách khi chính phủ muốn trang trải phần nào thâm hụt ngân sách đang tăng nhanh thông qua việc thoái vốn như vậy.
Ví dụ, chính phủ đã quyết định bán toàn bộ cổ phần của mình tại Habeco và Sabeco, hai công ty bia lớn chiếm hơn 60% thị trường bia Việt Nam. Hai công ty này được cổ phần hóa vào năm 2008 nhưng việc niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán đã bị trì hoãn và chính phủ vẫn nắm cổ phần chi phối trong cả hai công ty. Để đẩy nhanh tiến độ thoái vốn, chính phủ đã chỉ đạo Bộ Công Thương đưa Habeco và Sabeco lên niêm yết trên sàn chứng khoán càng sớm càng tốt và tiến hành thoái vốn thông qua đấu giá công khai một cách minh bạch. Đến tháng 12 năm 2016, quá trình niêm yết của hai công ty này đã được hoàn thành, và việc thoái vốn dự kiến sẽ diễn ra vào năm 2017.
Kết quả là, cải cách doanh nghiệp nhà nước của Việt Nam có khả năng sẽ tăng tốc trong những năm tới. Đồng thời, chính phủ cũng đã tiến hành một chiến dịch chống tham nhũng dưới sự chỉ đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Nhằm vào các “nhóm lợi ích” trong doanh nghiệp nhà nước, chiến dịch này được kỳ vọng là sẽ giảm sức ì chống lại các cải cách doanh nghiệp nhà nước và khiến khu vực nhà nước minh bạch và hiệu quả hơn. Cho đến nay, cựu Bộ trưởng Công Thương Vũ Huy Hoàng và một số nhà quản lý cấp cao của các doanh nghiệp nhà nước đã trở thành nạn nhân của chiến dịch. Có dấu hiệu cho thấy chiến dịch này đang được mở rộng sang các quan chức cấp cao khác và nhóm lợi ích của họ, điều có thể tạo ra những tác động chính trị quan trọng cho đất nước trước Đại hội Đảng tới.
Đối phó với tăng thâm hụt ngân sách
Thâm hụt ngân sách danh nghĩa của Việt Nam đã liên tục tăng trong thập niên qua, đạt mức 256 nghìn tỷ đồng (6,1% GDP) vào năm 2015.[9] Xem thâm hụt ngân sách là một nguy cơ lớn đối với sự ổn định kinh tế dài hạn của đất nước, chính phủ mới đã đưa ra một số cải cách nhằm giảm thiểu vấn đề.
Mặt khác, chính phủ cũng cố gắng cắt giảm các chi phí không cần thiết, ví dụ như tổ chức hội nghị, cử cán bộ tham quan học tập nước ngoài, hoặc mua thiết bị văn phòng mới. Chính phủ cũng đưa ra các cơ chế cho cán bộ cấp bộ đi làm bằng taxi hoặc xe tư thay vì xe công. Đồng thời, chính phủ cũng nhấn mạnh kỷ cương tài khóa bằng cách yêu cầu các bộ và chính quyền địa phương không chi quá ngân sách được giao. Các dự án hạ tầng lớn và không khả thi về mặt kinh tế, như việc xây dựng hai nhà máy điện hạt nhân ở Ninh Thuận, cũng được hoãn lại.
Ngoài ra còn có những nỗ lực nhằm cắt giảm bộ máy quan liêu, và qua đó cắt giảm bảng lương của chính phủ. Ví dụ, tháng 11 năm 2016, Bộ Công Thương tuyên bố sẽ thực hiện một chương trình cải cách lớn nhằm giảm bảy đơn vị cơ quan trực thuộc.[10]
Đồng thời, chính phủ cũng cố gắng tối đa hóa thu ngân sách bằng cách ngăn chặn trốn thuế và các hành vi gian lận thuế khác. Chính phủ cũng cảnh báo không được đưa ra các chính sách có thể làm giảm thu ngân sách. Để định hướng việc củng cố ngân sách của chính phủ, Quốc hội đã thông qua một nghị quyết hồi tháng 11 năm 2016 yêu cầu chính phủ hạn chế thâm hụt ngân sách năm 2017 xuống 3,5% GDP,[11] giảm đáng kể so với mức 6,1% trong năm 2015.
Để đối phó với thâm hụt, chính phủ đã huy động nhiều nguồn tài chính khác nhau, đặc biệt là từ các thể chế tài chính quốc tế và thị trường trái phiếu trong nước.[12] Đồng thời, như đã đề cập ở trên, chính phủ cũng đã cố gắng bán cổ phần của mình trong các doanh nghiệp cổ phần hoá nhằm bù lại phần nào thâm hụt. Tuy nhiên, trong dài hạn, việc cải thiện môi trường kinh doanh và củng cố các doanh nghiệp Việt Nam nhằm duy trì một cơ sở thu thuế rộng và mạnh là tối quan trọng đối với những nỗ lực củng cố tài khóa của Việt Nam. Do vậy, tiến hành cải cách để cải thiện môi trường kinh doanh cũng là một nhiệm vụ quan trọng của chính phủ mới.
Cải cách môi trường kinh doanh
Kể từ khi lên nắm quyền, Thủ tướng Phúc đã thể hiện quyết tâm tăng cường cải cách của mình. Một trong những cuộc gặp gỡ công chúng đầu tiên của ông sau khi được bổ nhiệm là đối thoại với cộng đồng doanh nghiệp vào tháng 29 tháng 4 năm 2016. Trong cuộc đối thoại, ông Phúc đã lắng nghe những phản ánh cũng như đề xuất của các doanh nhân, và gửi đi một thông điệp mạnh mẽ về quyết tâm phục vụ cộng đồng doanh nghiệp tốt hơn của chính phủ. Ông hứa sẽ duy trì các chính sách nhất quán và tạo ra một sân chơi bình đẳng và thuận lợi cho mọi doanh nghiệp.[13] Một ngày trước đó, ông đã ký một nghị quyết về những nhiệm vụ và giải pháp để cải thiện môi trường kinh doanh và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.[14] Chỉ hai tuần sau, ngày 16 tháng 5 năm 2016, chính phủ của ông ban hành một nghị quyết khác về phát triển doanh nghiệp Việt đến năm 2020.[15] Đặt mục tiêu đạt 1 triệu doanh nghiệp đến năm 2020, nghị quyết này cũng nhắm tới tăng cường tỷ lệ của khu vực tư nhân trong GPD lên 48–49%, và tỷ lệ đầu tư tư nhân trong tổng đầu tư xã hội lên 49%. Quan trọng hơn, nó đặt mục tiêu có 30–35% doanh nghiệp Việt tham gia vào các hoạt động sáng tạo hằng năm.
Chính phủ mới cùng các quan chức cấp cao cũng thường xuyên sử dụng cụm từ “chính phủ kiến tạo” làm kim chỉ nam cho nghị trình cải cách của mình. Khẩu hiệu này đã được biến thành một số hành động cụ thể nhất định. Ví dụ, các quy định về thuế và hải quan đã liên tục được điều chỉnh cho hợp lý. Tháng 11, Quốc hội thông qua một đạo luật giảm 41 ngành nghề kinh doanh có điều kiện. Nhiều luật và quy định hơn nữa sẽ được sửa đổi để cắt bỏ và tiếp tục giảm thiểu các rào cản đối với doanh nghiệp. Đặc biệt, Thủ tướng Phúc đã hứa bãi bỏ đến 3.500 giấy phép kinh doanh.[16] Quyết tâm cải thiện các điều kiện kinh doanh như vậy cũng được phản ánh trong một tuyên bố của Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng:
Chúng ta quyết tâm không để xảy ra bất kỳ lỗ hổng nào trong hệ thống pháp luật, cắt giảm các điều kiện kinh doanh vô lý, tháo dỡ giấy phép kinh doanh, và đặt dấu chấm hết cho các nhóm lợi ích.[17]
Những nỗ lực cải cách như vậy đã được quốc tế công nhận. Ví dụ, Việt Nam đã tăng chín bậc trong Báo cáo Môi trường Kinh doanh 2017 của Ngân hàng Thế giới, là báo cáo đo lường mức độ thuận lợi trong kinh doanh ở 190 quốc gia trên thế giới.[18] Đồng thời, những cải cách về hải quan và liên quan đến thương mại đã giúp Việt Nam leo 14 bậc trong Chỉ số Thúc đẩy Thương mại 2016 của Diễn đàn Kinh tế Thế giới.[19] Nếu được duy trì, những cải cách như vậy sẽ đóng góp đáng kể cho đà tăng trưởng của Việt Nam trong tương lai.
Kết luận
Kể từ khi được thành lập vào tháng 4 năm 2016, chính phủ mới của Việt Nam đứng đầu là Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã thông qua nhiều cải cách khác nhau nhằm tăng cường hoạt động kinh tế của đất nước. Những cải cách như vậy tập trung vào củng cố hệ thống ngân hàng, cải thiện hiệu quả của khu vực sở hữu nhà nước, giảm thâm hụt ngân sách, và cải thiện môi trường kinh doanh. Những nỗ lực này đã được quốc tế công nhận và đem lại một số kết quả tích cực ban đầu. Tuy nhiên, dù quyết tâm cải cách của chính phủ là rất rõ, điều đó có dẫn đến tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ hơn và bền vững hơn cho đất nước trong dài hạn hay không thì còn phải chờ xem.
Một vấn đề nổi bật có thể làm giảm hiệu quả và động lực cải cách là môi trường kinh tế quốc tế ngày càng bất lợi, đặc biệt là sự quay trở lại của chủ nghĩa bảo hộ, như có thể thấy qua khả năng sụp đổ của Hiệp định TPP chẳng hạn. Là một trong những nền kinh tế mở nhất khu vực với tỷ trọng xuất nhập khẩu trên GDP lên tới 160%, thành tích kinh tế của Việt Nam phụ thuộc rất nhiều vào ngoại thương. Việt Nam sẽ phải quay qua các đối tác và các hiệp định thương mại tự do khác để bù đắp cho TPP. Tuy nhiên, phản ứng chống toàn cầu hóa lan rộng ở nhiều nước khác nhau có nghĩa là thành công của các nỗ lực đó là không chắc chắn.
Quan trọng hơn, sự sụp đổ của TPP có thể làm chậm động lực cải cách của Việt Nam trong những năm tới. Với các tiêu chuẩn rất cao và toàn diện, TPP đã khuyến khích Việt Nam theo đuổi không chỉ các cải cách về kinh tế mà còn về pháp lý, chính trị-xã hội và thể chế. Dù các quan chức Việt Nam đã thường xuyên nói rằng dù có hay không có TPP Việt Nam vẫn sẽ tăng cường cải cách, nhưng phạm vi và thực chất của các cải cách đó vẫn là một câu hỏi mở. Tại một hội thảo vào ngày 10 tháng 12 năm 2016, cựu Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Bùi Quang Vinh đã nói rằng do triển vọng không chắc chắn của TPP, kỳ họp gần đây của Quốc hội đã gác qua một bên một số dự luật vốn có mục đích đưa ra các cải cách nhằm giúp Việt Nam tuân thủ các tiêu chuẩn của TPP.
Do chính phủ mới của Việt Nam mới cầm quyền chỉ gần 9 tháng, có thể vẫn còn quá sớm để đưa ra bất kỳ kết luận chính xác nào về phạm vi và nội dung thực chất của các cải cách, và việc liệu chính phủ có thể vượt qua được các thách thức ngày càng tăng hay không. Có lẽ cách chính phủ theo đuổi nghị trình cải cách và đưa đất nước vượt qua năm 2017 vốn có thể nhiều sóng gió sẽ mang lại cho chúng ta thêm manh mối về thành tích tương lai của kinh tế Việt Nam, cũng như triển vọng chính trị của Thủ tướng Phúc và chính phủ của ông trước thềm Đại hội Đảng lần tới.
Lê Hồng Hiệp là nghiên cứu viên chính tại Viện Nghiên cứu Đông Nam Á (ISEAS-Yusof Ishak Institute), Singapore, và là giảng viên Khoa Quan hệ Quốc tế, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh.
—————
[1] Ví dụ, năm 2015, dư nợ tín dụng tăng 17,92%, cao nhất trong năm năm.
[2] Các con số thống kê trong đoạn này được rút ra từ báo cáo của Chính phủ trước Quốc hội, tháng 3 năm 2016. Toàn văn báo cáo có tại http://baochinhphu.vn/Tin-noi-bat/Toan-van-Bao-cao-cua-Chinh-phu-tai-ky-hop-thu-11-Quoc-hoi-khoa-XIII/250204.vgp, truy cập ngày 10 tháng 12 năm 2016.
[3] Bao gồm các cuộc sáp nhập giữa PGBank và VietinBank; Đại Á và HDBank; MHB và BIDV; MDBank và Maritime Bank; và Ngân hàng Phương Nam và Sacombank.
[4] Bao gồm Ngân hàng Xây dựng Việt Nam, OceanBank, và GPBank.
[5] “Thủ tướng nêu 8 định hướng điều hành tại Diễn đàn VDF,” Government Portal, 9 Dec 2016 (http://baochinhphu.vn/Tin-noi-bat/Thu-tuong-neu-8-dinh-huong-dieu-hanh-tai-Dien-dan-VDF/293725.vgp), truy cập ngày 6 tháng 12 năm 2016.
[6] Bao gồm BIDV, VietinBank, Vietcombank, Techcombank, ACB, VPBank, MB, Maritime Bank, Sacombank, và VIB.
[7] Basel II là phiên bản thứ hai của Hiệp định Basel được công bố vào tháng 6 năm 2014. Hiệp định này đặt ra các tiêu chuẩn quốc tế trên ba trụ cột: yêu cầu về vốn tối thiểu, quá trình đánh giá giám sát, và kỷ luật thị trường. Hiệp định này được thiết kế nhằm đảm bảo các thể chế tài chính có đủ vốn để đáp ứng nghĩa vụ và hấp thu các khoản thiệt hại ngoài dự tính.
[8] Báo cáo về tình hình tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước giai đoạn 2011–15, 10 tháng đầu năm 2016, và định hướng cho giai đoạn 2016–20, có tại (http://vietnamfinance.vn/ho-so-vnf/bao-cao-ve-tinh-hinh-tai-co-cau-doanh-nghiep-nha-nuoc-thang-102016-20161102153903121.htm), truy cập ngày 5 tháng 12 năm 2016.
[9] Về một phân tích sâu hơn về thâm hụt ngân sách của Việt Nam, xem Le Hong Hiep, “Growing Fiscal Deficit Presents a Major Risk for Vietnam,” ISEAS Perspective, 7 July 2016.
[10] “Bộ Công thương sẽ tái cơ cấu bộ máy tổ chức, giảm 7 đơn vị,” Voice of Vietnam, 22 November 2016, (http://vov.vn/kinh-te/bo-cong-thuong-se-tai-co-cau-bo-may-to-chuc-giam-7-don-vi-571671.vov), truy cập ngày 29 tháng 11 năm 2016.
[11] “Dự toán bội chi ngân sách 2017 khoảng 3.5% GDP,” Vietstock, 18 October 2016, (http://vietstock.vn/2016/10/du-toan-boi-chi-ngan-sach-2017-khoang-35-gdp-758-499968.htm), truy cập ngày 30 tháng 10 năm 2016.
[12] Ví dụ, đến ngày 7 tháng 12 năm 2016, chính phủ đã ban hành trái phiếu chính phủ trong nước trị giá 281 nghìn tỷ đồng.
[13] “Thủ tướng: Doanh nghiệp lớn mạnh thì đất nước hùng cường,” Government Portal, 29 April 2016 (http://thutuong.chinhphu.vn/Home/Thu-tuong-Doanh-nghiep-lon-manh-thi-dat-nuoc-hung-cuong/20164/24666.vgp), truy cập ngày 1 tháng 12 năm 2016.
[14] Toàn văn nghị quyết này có tại (http://datafile.chinhphu.vn/file-remote-v2/DownloadServlet?filePath=vbpq/2016/04/19.signed.pdf), truy cập ngày 9 tháng 12 năm 2016.
[15] Toàn văn nghị quyết này có tại (http://datafile.chinhphu.vn/file-remote-v2/DownloadServlet?filePath=vbpq/2016/05/35.signed.pdf), truy cập ngày 9 tháng 12 năm 2016.
[16] “Thủ tướng quyết bỏ 3.500 giấy phép con ‘cởi trói’ cho DN,” Zing News, 24 June 2016, (http://news.zing.vn/thu-tuong-quyet-bo-3500-giay-phep-con-coi-troi-cho-dn-post660400.html), truy cập ngày 2 tháng 12 năm 2016.
[17] “Vietnam cuts through red tape in bid to unleash business spirit”, VnExpress, 1 July 2016, (http://e.vnexpress.net/news/business/vietnam-cuts-through-red-tape-in-bid-to-unleash-business-spirit-3429130.html), truy cập ngày 3 tháng 12 năm 2016.
[18] World Bank, Ease of Doing Business in Vietnam, undated, (http://www.doingbusiness.org/data/exploreeconomies/vietnam/), truy cập ngày 9 tháng 12 năm 2016.
[19] World Economic Forum, Regional overview: East Asia and Pacific, undated, (http://reports.weforum.org/global-enabling-trade-report-2016/regional-overview-east-asia-and-pacific/), truy cập ngày 9 tháng 12 năm 2016.
[efb_likebox fanpage_url=”DAnghiencuuquocte” box_width=”420″ box_height=”” locale=”en_US” responsive=”0″ show_faces=”1″ show_stream=”0″ hide_cover=”0″ small_header=”0″ hide_cta=”0″ ]
