Nguồn: General Lee gives final address to troops, History.com
Biên dịch: Lê Hồng Loan | Biên tập: Lê Hồng Hiệp
Vào ngày này năm 1865, một ngày sau khi đầu hàng Tướng Ulysses S. Grant của Liên minh miền Bắc, Tướng Robert E. Lee của Hợp bang miền Nam đã nói chuyện với đội quân của mình lần cuối.
“Sau bốn năm phục vụ gian khổ, được đánh dấu bởi lòng dũng cảm và sự ngoan cường vượt trội, Quân đoàn Bắc Virginia đã buộc phải khuất phục trước một lực lượng áp đảo về cả về quân số và nguồn lực. Tôi không cần phải nói với những người sống sót dũng cảm qua rất nhiều trận chiến khó khăn, những người vẫn kiên định đến cuối cùng, rằng tôi đã đồng ý với kết cục này không phải vì có sự ngờ vực với họ. Tôi quyết định tránh sự hy sinh vô ích cho những người mà sự phục vụ của họ trong những năm vừa qua đã mang đến cho họ tình yêu thương của người dân đất nước… Tôi gửi đến các bạn lời chào tạm biệt trìu mến.”
Sự kiện này đã đóng lại chương cuối trong câu chuyện về một trong những đội quân xuất sắc nhất trong lịch sử. Quân đoàn Bắc Virginia đã chiến đấu trong điều kiện khó khăn trong suốt bốn năm và giành chiến thắng trong hầu hết các trận chiến chống lại Quân đoàn Potomac của Liên minh miền Bắc.
Trên suốt chặng đường đó, Lee đã nhận được sự ngưỡng mộ từ đội quân của mình, điều mà rất ít các nhà lãnh đạo quân sự từng nhận được. Sự đầu hàng cuối cùng là một viên thuốc đắng cho tướng Lee, nhưng sự chân thành trong thông điệp cuối cùng của ông tới đội quân của mình đã thể hiện những đức tính khiến ông trở thành biểu tượng vững bền nhất của Hợp bang miền Nam.
