Nguồn: America bombs Rome, History.com
Biên dịch: Lê Hồng Loan
Vào ngày này năm 1943, Hoa Kỳ ném bom các trạm bảo dưỡng đường sắt ở Rome trong một nỗ lực nhằm phá vỡ ý chí phản kháng của người Ý – trong khi Hitler giảng giải cho lãnh đạo Ý Benito Mussolini về cách tiếp tục theo đuổi cuộc chiến.
Vào ngày 16 tháng 07, Tổng thống Franklin Roosevelt và Thủ tướng Anh Winston Churchill đã kêu gọi dân chúng Ý lật đổ Mussolini và Hitler và “sống cho nước Ý và nền văn minh”. Nhằm tạo “động lực” cho họ, máy bay ném bom của Mỹ đã tấn công thành phố Rome, phá hủy tuyến đường sắt của họ.
Sự hoảng loạn đã nổ ra tại Rome. Tin lời Mussolini rằng quân Đồng minh sẽ không bao giờ không kích thành phố linh thiêng này, dân chúng đã đổ về thủ đô của Ý để được an toàn. Vụ đánh bom không chỉ đe dọa an ninh thành phố mà còn làm lung lay niềm tin của người dân nước này vào vị lãnh đạo của họ.
Không chỉ người dân Rome bị vỡ mộng. Trong một cuộc gặp tại miền bắc nước Ý, Hitler đã cố gắng vực dậy tinh thần đang giảm sút của Mussolini cũng như chỉ ra những thiếu sót của ông trong vai trò là một nhà lãnh đạo. Sợ rằng Mussolini sau khi chịu những thất bại quân sự liên tiếp sẽ yêu cầu một hòa ước riêng lẻ, buộc Đức phải một mình chiến đấu với lực lượng Đồng minh tại bán đảo Ý, Hitler đã quyết định gặp mặt người vốn là hình tượng một thời của y để giảng giải cho Mussolini nghe về nghệ thuật chiến tranh.
Mussolini giữ sự im lặng trong suốt bài diễn thuyết, một phần do tiếng Đức của ông rất kém (ông yêu cầu một bản dịch tóm tắt nội dung cuộc họp sau đó), một phần do sợ phản ứng của Hitler nếu nói ra sự thật – rằng nước Ý đã bị đánh bại và không thể tiếp tục chiến đấu.
Mussolini cố gắng duy trì niềm tin của các đồng minh người Đức rằng Ý sẽ tiếp tục. Nhưng không ai tin vào sự kiên cường của Ý nữa. Chỉ một ngày sau, Hitler đã bí mật ra lệnh cho Thống chế Erwin Rommel nắm quyền chỉ huy Quần đảo Hy Lạp đang bị chiếm đóng, và “vồ lấy nước Ý” nếu và khi Mussolini đầu hàng Hoa Kỳ. Nhưng chỉ trong vòng một tuần, các sự kiện đã có một bước ngoặt đáng kinh ngạc.
