Thế giới hôm nay: 07/09/2019

Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy

Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc cho biết họ sẽ cắt giảm 0,5% tỉ lệ dự trữ bắt buộc đối với tất cả các ngân hàng Trung Quốc, xuống mức thấp nhất kể từ 2007. Động thái này sẽ bơm thêm 126 tỷ đô la tín dụng cho vay, cho thấy sự lo ngại của ngân hàng trung ương Trung Quốc về tác động của thương chiến Trung-Mỹ đối với kinh tế đất nước.

Các đảng đối lập Anh đã đồng ý ngăn chặn nỗ lực thứ hai của thủ tướng Boris Johnson, trong việc kêu gọi một cuộc bầu cử sớm vào tháng 10. Ông khó có thể giành được đủ ủng hộ để buộc tổ chức một cuộc bầu cử sớm do chính phủ của ông đã mất thế đa số ở nghị viện trong tuần này. Các đảng đối lập lo ngại ông Johnson sẽ dùng một cuộc bầu cử sớm để thúc đẩy Brexit không thỏa thuận.

Trong một cuộc họp báo nhân chuyến thăm cấp nhà nước của thủ tướng Đức Angela Merkel tới Trung Quốc, thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường nói Bắc Kinh ủng hộ các nỗ lực của chính phủ Hồng Kông nhằm “chấm dứt bạo lực và hỗn loạn” ở lãnh thổ này. Hôm thứ Tư, Trưởng Đặc khu Hong Kong Carrie Lam tuyên bố rút dự luật dẫn độ vốn gây nên nhiều tháng bất ổn. Song, động thái nhượng bộ này đã không thể xoa dịu người biểu tình.

Chính phủ liên minh mới của Italia đã tuyên thệ nhậm chức. Phong trào Năm sao (M5S) và Đảng Dân chủ (PD) trung tả đã cùng hợp tác sau khi đối tác trước đây của M5S, Liên đoàn Phương Bắc cực hữu, rút khỏi chính phủ nhằm ép buộc một cuộc bầu cử sớm. Nhưng M5S và PD là một liên minh kỳ lạ, chia rẽ về mọi thứ từ Liên minh châu Âu và vấn đề nhập cư cho đến thái độ của họ đối với giới kinh doanh.

Nền kinh tế Mỹ tạo ra ít việc làm hơn dự kiến trong tháng 8, làm dấy lên lo ngại rằng Mỹ đang bị ảnh hưởng bởi cuộc thương chiến với Trung Quốc. Cục Thống kê Lao động cho biết chỉ có 130.000 việc làm phi nông nghiệp được tạo ra, so với mức 159.000 của tháng Bảy. Mức trung bình hàng tháng năm ngoái là 223.000. Tỉ lệ thất nghiệp đứng ở mức 3,7%.

Tổng chưởng lý New York Letitia James tuyên bố một cuộc điều tra sẽ được tiến hành xem liệu mạng xã hội Facebooklàm suy giảm cạnh tranh và gây hại cho người tiêu dùng hay không. Các tiểu bang khác, bao gồm Colorado, Florida và Ohio, cũng sẽ tham gia vào cuộc điều tra. Tờ Financial Times đưa tin Tổng chưởng lý Texas cũng có thể sẽ khởi động một cuộc điều tra tương tự đối với Google.

Bộ trưởng Tài chính Mỹ Steven Mnuchin đã công bố một kế hoạch được mong chờ từ lâu nhằm tư nhân hóa Fannie Mae và Freddie Mac. Hai công ty bảo lãnh thế chấp khổng lồ này đã nằm dưới sự kiểm soát của chính phủ kể từ cuộc khủng hoảng tài chính 2007-2008. Ông Mnuchin đề xuất tái cấp vốn cho các công ty này bằng cách cho họ giữ thêm phần lợi nhuận, phần lớn trong số đó vốn được chuyển cho chính phủ. Ông cũng muốn khuyến khích các đối thủ cạnh tranh, điều sẽ yêu cầu phải thay đổi luật.

TIÊU ĐIỂM

Liên hoan phim Toronto khai mạc

Liên hoan phim quốc tế Toronto, khai mạc từ hai ngày trước, được biết đến như là một trong những “phát súng khởi đầu” của mùa trao giải. Tổ chức lần đầu vào năm 1976, lịch chiếu hàng năm tạo dựng được danh tiếng là chuyên trình chiếu các bộ phim sau đó sẽ tiếp tục tạo tiếng vang. Kể từ 2008, trừ một ngoại lệ, tất cả các quán quân của giải thưởng People Choice’s Award đều lọt vào danh sách đề cử Oscar cho Phim hay nhất và bốn trong số đó đã chiến thắng.

Năm nay có rất nhiều bộ phim tiểu sử. “Harriet,” bộ phim rất được mong đợi kể về cuộc đời của Harriet Tubman, một nhà vận động xóa bỏ chế độ nô lệ, sẽ ra mắt vào thứ ba; và cuối tuần tới, liên hoan sẽ bế mạc với “Radioactive,” tiểu sử của Marie Curie, một nhà khoa học đoạt giải Nobel, và do Rosamund Pike đóng vai. Ngày mai, một dàn diễn viên toàn sao gồm Nicole Kidman sẽ hồi hộp chờ đợi phán quyết về “The Goldfinch,” bộ phim chuyển thể từ tiểu thuyết tự truyện của Donna Tarttlahoma. Bỏng ngô và thảm đỏ đã sẵn sàng, và bây giờ, ban giám khảo chuẩn bị đưa ra quyết định.

Triển lãm về Paul Revere

Thật kỳ lạ khi một người sống đến 83 tuổi chỉ được nhớ đến chủ yếu bằng bốn từ. Thậm chí còn lạ hơn khi ông ta không hề nói bốn từ ấy. Tuy nhiên, Paul Revere được cho là đã hét lên “Bọn Anh đang đến!” (The British are coming!), một câu nói đã trở thành biểu tượng trong văn hóa đại chúng. Một cuộc triển lãm khai mạc hôm qua tại Bảo tàng Hội Lịch sử New York đi sâu vào cuộc đời của Revere, người đã qua đời vào năm 1818. Một thợ bạc giàu có, thợ sửa chuông và nha sĩ bán thời gian, ông trông không có vẻ như là một người cách mạng.

Nhưng với tư cách là người đưa tin cho Ủy ban An toàn Boston, ông cưỡi ngựa xuyên Massachusetts trong một đêm tháng 4 năm 1775 để cảnh báo về việc tiến quân của người Anh. Và chiến tranh sớm diễn ra. Triển lãm không chỉ nói về câu chuyện dân gian “Chuyến đi nửa đêm” của ông Revere. Nhiều trong số 150 hiện vật được trưng bày, từ bộ ấm trà bằng bạc sang trọng của ông cho đến bản khắc khiêu khích của ông về vụ thảm sát Boston, tất cả thể hiện một người đàn ông đầy tài năng. Ông nên được nhớ đến – nếu không phải là tôn sùng – về nhiều điều khác hơn là chỉ vì một cụm từ rắn rỏi.

Tìm ra được kích thước chính xác của proton

Proton là các hạt hạ nguyên tử được tìm thấy trong tất cả các hạt nhân nguyên tử, loại vật chất mà các nhà vật lý hy vọng sẽ tìm ra được kích thước. Thật sự họ nghĩ rằng họ đã biết – cho đến năm 2010, khi một nhóm các nhà khoa học tìm ra giá trị nhỏ hơn 4% so với trước đây. Trên thực tế, các thí nghiệm đo lường proton sử dụng các electron, một loại hạt hạ nguyên tử khác, luôn đưa ra các phép đo rất khác so với khi sử dụng muon, một người “họ hàng” nặng hơn của chúng. Sự khác biệt này, có tên “bài toán bán kính proton,” là một cơn đau đầu của các nhà vật lý.

Eric Hessels và nhóm của ông từ Đại học York đã bắt đầu giải bài toán này, gọi nó là “phép đo khó khăn nhất mà phòng thí nghiệm của chúng tôi từng thực hiện.” Sau tám năm làm việc, họ đã đăng trên tờ Science một phép đo chính xác bán kính proton. Đó là 0,833 femtomet, tức chưa tới một phần nghìn tỷ của 1 milimet – gần với phép đo dựa trên muon. Con số chính xác này có những hệ quả sâu rộng, nhất là để hiểu cách thức ánh sáng và vật chất tương tác. Và tất cả đều thở phào nhẹ nhõm.

Buổi triển lãm về William Blake

Vào thứ Tư tại Tate Britain ở London, một cuộc triển lãm mới sẽ giới thiệu 300 tác phẩm ít người biết của William Blake, một nghệ sĩ người Anh vốn bị những người đương thời xem là điên rồ song giờ đây được tôn sùng như một ngôi sao sáng. Nhà thơ, họa sĩ, thợ khắc và thợ in của thời kỳ Lãng mạn này là một người đàn ông đầy mơ mộng. Ông là “Thiên thần trên cây”, “Khuôn mặt của Chúa trên cửa sổ”; như vợ của ông, bà Catherine, từng nói với bạn của ông, “tôi không nói chuyện nhiều với Blake,; anh ấy luôn ở trên Thiên đường”.

Những hình tượng ấy xuất hiện trong nhiều tác phẩm đa dạng của ông, bởi vì ông có thể, như ông viết trong bài thơ “Auguries of Innocence”: “nhìn Thế giới qua một Hạt Cát / và Thiên đường trong một Vườn hoa Dại”. Ông có kế hoạch vẽ những bức bích họa lớn song chưa bao giờ hoàn thành. Một trong những điểm nổi bật của buổi triển lãm là một phòng trưng bày trong đó một số tác phẩm của Blake sẽ được phóng to bằng kỹ thuật số và trình chiếu ở quy mô khổng lồ như ông từng mong muốn.

Giải Bóng bầu dục Quốc gia Mỹ (NFL) khởi động

NFL sẽ khởi động mùa thứ 100 vào cuối tuần này. New England Patriots – dẫn đầu bởi Tom Brady, tiền vệ siêu sao 42 tuổi của họ – đã giành được sáu trong số 18 chức vô địch vừa qua, và được các thị trường cá cược dự đoán sẽ bảo vệ thành công danh hiệu. Nhìn chung, NFL đang  gặp thách thức. Đây vẫn là giải đấu thể thao có doanh thu cao nhất thế giới, với doanh thu hàng năm khoảng 15 tỷ đô la. Song, bão tố đang đến gần hơn. Khi nhận thức cộng đồng tăng lên về việc chấn thương đầu lặp đi lặp lại sẽ gây hại cho não người chơi, nhiều khả năng số vận động viên sẵn sàng chịu thương tổn như vậy sẽ suy giảm.

Tháng trước, Andrew Luck, một tiền vệ ngôi sao 29 tuổi, đã chọn nghỉ hưu thay vì theo đuổi sự trở lại đầy gian nan do chấn thương chân. Hơn nữa, mặc dù mức rating TV của giải đấu đã tăng lên trong năm ngoái, nó vẫn thấp hơn 16% so với mức đỉnh hồi 2015. Để tồn tại thêm một thế kỷ nữa, NFL sẽ cần phải đổi mới cả trong và ngoài sân cỏ.