Nguồn: Eisenhower and Khrushchev meet for talks, History.com
Biên dịch: Lê Hồng Loan
Vào ngày này năm 1959, nhà lãnh đạo Liên Xô Nikita Khrushchev đã thực hiện chuyến thăm tới Hoa Kỳ với chương trình hai ngày gặp gỡ với Tổng thống Dwight D. Eisenhower. Hai người đã đi đến thỏa thuận chung về một số vấn đề, nhưng một sự cố máy bay do thám U-2 vào tháng 05 năm 1960 đã đập tan mọi hy vọng cải thiện quan hệ Xô-Mỹ trong những năm dưới thời Eisenhower.
Khrushchev đến Hoa Kỳ vào ngày 15 tháng 9 năm 1959 trong một chuyến thăm dài ngày và tiến hành hội nghị thượng đỉnh với Eisenhower. Những ngày đầu tiên trong chuyến thăm của vị nguyên thủ Liên Xô có sự pha trộn giữa những cuộc chiêu đãi xa hoa, du lịch và một vài giây phút căng thẳng. Khi đến thăm Los Angeles, Khrushchev đã nổi giận bởi những bình luận của người đứng đầu hãng phim Twentieth Century Fox Studio và sau đó là cơn thịnh nộ khi ông bị cấm đến thăm Disneyland vì những lo ngại về an ninh.
Tuy nhiên, vào ngày 25 tháng 09, nội dung chính trong chuyến thăm của Khrushchev bắt đầu khi ông và Tổng thống Eisenhower gặp nhau tại Trại David ở Maryland để bắt đầu hai ngày tọa đàm về Chiến tranh Lạnh. Eisenhower chỉ ra rằng ông tới tham dự các cuộc đàm phán với nhiều hy vọng nhưng cũng cảnh báo rằng sẽ chỉ có tiến triến nếu Liên Xô sẵn sàng nhượng bộ trong một số vấn đề, đặc biệt là vấn đề về Đức và Berlin. Khrushchev và đoàn tùy tùng của ông cũng tỏ vẻ lạc quan về các cuộc đàm phán.
Sau hai ngày gặp gỡ, hai nhà lãnh đạo đã ra một thông cáo chung. Thông cáo nói rằng cả hai bên “đồng ý rằng các cuộc thảo luận này rất hữu ích trong việc làm rõ lập trường của nhau về một số vấn đề.” Họ hy vọng rằng “việc trao đổi quan điểm sẽ góp phần mang lại sự thấu hiểu tốt hơn về động cơ và lập trường của mỗi bên, từ đó góp phần đạt được một nền hòa bình công bằng và lâu dài.” Đặc biệt, họ tin rằng “câu hỏi về giải trừ quân bị tổng thể là vấn đề quan trọng nhất mà thế giới hiện đang đối diện.” Không có thỏa thuận hay hiệp ước cụ thể nào, nhưng cả hai quốc gia đã quyết tâm mở lại đàm phán về Berlin và các vấn đề khác liên quan đến trao đổi văn hóa và thương mại. Eisenhower và Khrushchev cũng đồng ý tổ chức một hội nghị thượng đỉnh khác trong tương lai gần và tổng thống Mỹ tuyên bố rằng ông sẽ tới thăm Liên Xô vào một thời điểm nào đó trong năm tiếp theo.
Thật không may, sự lạc quan được tạo ra bởi cuộc họp không kéo dài lâu. Vào tháng 05 năm 1960, Liên Xô đã bắn hạ một máy bay do thám U-2 của Mỹ trên không phận Nga và bắt giữ phi công. Chính quyền Eisenhower đã làm tình hình tồi tệ hơn bằng cách ban đầu nói rằng họ không hay biết gì về các chuyến bay do thám tại Liên Xô. Một cuộc họp thượng đỉnh dự kiến được tổ chức tại Geneva cũng như các kế hoạch cho chuyến thăm của Eisenhower tới Liên Xô đã bị hủy bỏ.
