Nguồn: The Economist | Biên dịch: Đỗ Đặng Nhật Huy
Chính phủ Iran tuyên bố “hàng triệu người” đã đến dự lễ tang của Qassem Suleimani ở Tehran. Vị tướng này bị giết bởi một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái của Mỹ và sẽ được chôn cất tại thành phố Kerman vào ngày mai. Tướng Esmail Ghaan, người kế nhiệm ông ở Lực lượng đặc nhiệm Quds, một đơn vị thuộc Vệ binh Cách mạng Hồi giáo, đã thề sẽ “đuổi Mỹ ra khỏi khu vực” để trả thù.
Thị trường chứng khoán tiếp tục sụt giảm trong bối cảnh căng thẳng. Các nhà đầu tư đã bắt đầu đi tìm nơi trú ẩn: giá vàng, gần 1.600 USD/ounce, đang ở mức cao nhất kể từ tháng 4 năm 2013. Trong khi đó, dầu thô Brent đã tăng trên 70 USD/thùng, mức cao nhất kể từ khi các cơ sở dầu của Saudi bị tấn công hồi giữa tháng 9.
John Bolton, cựu cố vấn an ninh quốc gia Mỹ, cho biết ông sẵn sàng ra làm chứng trước phiên tòa luận tội Donald Trump nếu Thượng viện có giấy triệu tập. Ông Bolton là nhân chứng chính trong các sự kiện dẫn đến việc luận tội ông Trump, và lời khai của ông có thể gây tổn hại. Thái độ sẵn sàng của Bolton đang gia tăng áp lực buộc phe Cộng hòa, bên đang kiểm soát Thượng viện, phải ra một giấy triệu tập như vậy.
Quân đội đã ngăn cản các nghị sĩ đối lập vào tòa nhà quốc hội Venezuela vào Chủ nhật. Điều này cho phép chế độ của Tổng thống Nicolás Maduro cài đặt ứng cử viên của mình, Luis Parra, làm người đứng đầu quốc hội mới chứ không phải ông Juan Guaidó do Mỹ hậu thuẫn, người trước đó tự xưng là tổng thống. Ở chiều ngược lại, các nghị sĩ đối lập đã bầu ông Guaidó vào chức vụ này trong một buổi lễ riêng tại một tòa báo địa phương.
Xerox cho biết họ đã bảo đảm được khoản vốn 24 tỷ đô la đủ để cho phép họ hỏi mua HP, một đối thủ cạnh tranh lớn hơn. Hội đồng quản trị của HP đã từ chối nhiều lời đề nghị từ công ty công nghệ này, bao gồm một lần hỏi mua trị giá 33 tỷ đô la vào tháng 11 năm ngoái. Các cổ đông của Xerox đã bắt đầu nghi ngờ về việc liệu họ có thể huy động đủ tiền để hoàn thành kế hoạch này hay không.
Các hãng thông tấn Nhật Bản cho biết Carlos Ghosn đã trốn khỏi Tokyo trên một chuyến tàu cao tốc, trước khi bay tới Lebanon trên máy bay phản lực tư nhân – một pha đào thoát ngoạn mục sẽ đặt ra nhiều câu hỏi về lực lượng an ninh canh gác ông. Vị giám đốc cũ của Nissan khi ấy đang chờ xét xử vì các vi phạm tài chính. Mặc dù Nhật Bản và Lebanon không có hiệp ước dẫn độ, chính quyền Nhật đang tìm cách đưa ông trở lại Nhật.
Các sinh viên ở nhiều thành phố Ấn Độ đã biểu tình sau một cuộc tấn công vào tối Chủ nhật nhắm vào sinh viên và nhân viên Đại học Jawaharlal Nehru ở Delhi, có thể đã được thực hiện bởi các sinh viên ủng hộ Đảng Nhân dân Ấn Độ cầm quyền theo chủ nghĩa Hindu. Đại học này được coi là thiên tả. Ít nhất 40 người đã bị thương do những kẻ tấn công đeo mặt nạ. Người biểu tình nói cảnh sát đã phản ứng chậm chạp.
TIÊU ĐIỂM
Vấn đề Brexit của Anh nóng trở lại
Quốc hội Anh hôm nay nối lại cuộc tranh luận về dự luật rút khỏi Liên minh châu Âu, ngay sau cuộc tổng tuyển cử tháng trước. Vì đảng Bảo thủ của ông Boris Johnson đang nắm đa số với cách biệt 80 ghế ở Hạ viện, dự luật sẽ nhanh chóng được thông qua mà không cần sửa đổi gì. Điều này có nghĩa là Anh sẽ chính thức rời khỏi EU vào ngày 31 tháng 1, thời điểm mà ông Johnson sẽ tái khẳng định Brexit “đã xong”. Ông thậm chí còn có kế hoạch ngừng sử dụng từ Brexit (vì đã rời khỏi EU). Song trên thực tế, Anh sẽ bước vào một giai đoạn chuyển tiếp 11 tháng khi nước này vẫn tiếp tục tuân thủ tất cả các quy tắc của EU.
Họ cũng sẽ phải đàm phán một thỏa thuận thương mại tự do lớn với EU. Không nhiều chuyên gia thương mại tin rằng điều này có thể được thực hiện trong giai đoạn này, song ông Johnson loại trừ khả năng kéo dài giai đoạn chuyển đổi. Kết quả khả quan nhất là một thỏa thuận cơ bản cho hàng hóa, và không có gì cho ngành dịch vụ (hiện chiếm khoảng 80% nền kinh tế Anh). Thậm chí ngay cả đối với thỏa thuận này thì EU cũng sẽ đòi hỏi các thủ tục quản lý phức tạp, điều ông Johnson từ chối. Do đó, rủi ro về một Brexit không có thỏa thuận thương mại vào cuối năm 2020 là rất lớn.
Căng thẳng thuế quan Pháp – Mỹ
Các sản phẩm làm đẹp, rượu sâm banh và túi xách nhập khẩu hôm nay sẽ là tâm điểm trong phiên điều trần của Đại diện Thương mại Hoa Kỳ (USTR) về thuế dịch vụ kỹ thuật số của Pháp. Thất vọng với tốc độ chậm trễ của các nỗ lực đa phương nhằm cải cách hệ thống thuế toàn cầu – và các khoản thuế không đáng kể mà các gã khổng lồ công nghệ trả ở Pháp – chính phủ Pháp hồi tháng 7 đã áp thuế doanh thu đối với một số hãng kỹ thuật số lớn. Nhưng một cuộc điều tra của USTR đã kết luận các khoản thuế này phân biệt đối xử các công ty Mỹ và đã đề xuất áp thuế quan trả đũa đối với 2,4 tỷ đô la hàng nhập khẩu từ Pháp.
Tình hình khó mà xuống thang. Một bước cải cách lớn về thuế có thể xoa dịu căng thẳng, nhưng chính quyền Trump gần đây dường như đã bác bỏ ý tưởng này. Phil Hogan, ủy viên thương mại EU, sẽ cố gắng xoa dịu mối quan hệ khi ông gặp Robert Lighthizer, người đứng đầu USTR, tại Washington vào tuần tới. Nhưng tại thời điểm này, nhiệm vụ của ông có thể chỉ đơn giản là kiểm soát thiệt hại.
Tây Ban Nha sắp có chính phủ mới
Sau gần một năm bế tắc, khi mà cả hai cuộc tổng tuyển cử đều bất phân thắng bại, Tây Ban Nha cuối cùng đã có được một chính phủ. Pedro Sánchez, thủ tướng tạm quyền, dự kiến sẽ chiến thắng cuộc bỏ phiếu tại quốc hội hôm nay để thành lập liên minh giữa đảng Xã hội của ông và đảng Podemos cực tả, chính phủ liên minh đầu tiên của nước này kể từ những năm 1930. Chiến thắng của ông sẽ rất sít sao – 167 phiếu so với 165 – và đến với một cái giá đắt.
Để lôi kéo Podemos, ông đã chấp nhận các biện pháp có thể sẽ phá hủy việc làm, chẳng hạn như hủy bỏ một cải cách thị trường lao động hồi năm 2012 vốn giao việc đàm phán lương bổng xuống cấp độ công ty. Và để bảo đảm cho Esquerra, đảng ly khai lớn nhất ở Catalan, bỏ phiếu trắng, ông đã đồng ý mở các cuộc tranh luận về Catalonia, điều khiến ông bị phe đối lập cánh hữu tố cáo là “phản quốc”. Ông Sánchez khẳng định những cuộc đàm phán này sẽ tôn trọng hiến pháp, vốn ngăn cản quyền tự quyết của các khu vực. Vì liên minh sẽ không có thế đa số ở nghị viện, nên vẫn chưa rõ liệu họ có thể tiến hành trơn tru các chương trình hành động của mình được hay không.
Chính phủ liên minh mới của Áo
Năm 2017, nhiều người châu Âu đã ngạc nhiên khi Sebastian Kurz, nhà lãnh đạo trẻ tuổi của Đảng Nhân dân (ÖVP) theo hướng bảo thủ của Áo mời Đảng Tự do (FPÖ) cực hữu vào chính phủ. Hôm nay, ông Kurz tiếp tục giữ chức thủ tướng, nhưng giờ ông sẽ nắm quyền với Đảng Xanh. Sự kết hợp kỳ quặc này là một cuộc hôn nhân tình thế; hồi tháng Năm, chính phủ cánh hữu sụp đổ, và ÖVP và Đảng Xanh chiến thắng trong cuộc bầu cử theo sau. (FPÖ từ đó đã sụp đổ vì bê bối và xung đột.)
Thỏa thuận liên minh này sẽ kết hợp các ưu tiên cắt giảm thuế và chính sách nhập cư cứng rắn của ông Kurz với tham vọng của Đảng Xanh về khí hậu: Áo hướng tới việc loại bỏ carbon hoàn toàn vào năm 2040 và có thể áp dụng giá carbon vào năm 2022. Song thành công hầu như không được đảm bảo, vì Đảng Xanh thiếu kinh nghiệm trong khi ông Kurz là một nhà lãnh đạo cứng rắn. Cuộc thí nghiệm này sẽ được theo dõi sát sao ở Đức, nước mà nhiều người cho rằng rồi cũng sẽ có một chính phủ tương tự ở Áo.
Triển lãm Điện tử Tiêu dùng khai mạc ở Las Vegas
Một cách tốt để xua tan sự yên bình của Giáng sinh là đến thăm Triển lãm Điện tử Tiêu dùng (CES) khai mạc hôm nay tại Las Vegas. Các nhà sản xuất thiết bị kỳ vọng sẽ thuyết phục được du khách tin rằng sản phẩm của họ sẽ là thành tựu lớn tiếp theo. Khách truy cập có thể thử mọi thứ, từ TV 8k (8.000 pixel) độ phân giải cực cao, đến điện thoại thông minh gập được (thứ cho đến nay vẫn kì cục và dễ vỡ). Và một loạt các thiết bị nhà thông minh cũng sẽ được trình làng, từ bóng đèn và phích cắm cho đến chuông cửa và tủ lạnh.
Sự kiện năm ngoái đã chứng kiến màn ra mắt của chiếc toilet điều khiển bởi Alexa (Alexa: xả nước!). Những thông báo khác biệt có thể nổi bật trong không khí ồn ào. Một khả năng đó là Amazon chính thức công bố dịch vụ streaming dành cho video game mà họ được cho là đang phát triển – trong khi Google đã ra mắt dịch vụ Stadia, còn XCloud của Microsoft sẽ ra mắt thị trường trong vài tháng tới. Tuy vậy CES không giúp cung cấp một bức tranh hoàn chỉnh về thị trường hàng điện tử: Apple và Samsung thích để dành những thông báo lớn cho các sự kiện của riêng họ.
